Hayatýn anlam ve amacý üzerine düþünmek, insan zihninin doðuþtan getirdiði bir eðilim. Eðer kiþi dinler üzerinden hayatý anlamlandýrýrsa bu eðilim doyurulmuþ oluyor. Din kiþiye, varoluþun anlamýný gösterdiði gibi, nasýl yaþamasý gerektiðinin de cevabýný veriyor.
Eðer kiþi bir yaratýcýya inanmadýðýnda, ateist olduðunda, maddi dünyanýn anlamsýzlýðý ile baþ baþa kalýyor. Maddeden ibaret olan, özel bir amacý olmayan yaþamda, tek baþýna kalan bireyin önünde iki seçenek kalýyor: Ya bu anlamsýz dünyada varoluþsal acýya tahammül etmesi, ya da bu acýdan kurtulmak için rahatlatýcý dünyevi/seküler anlamlar var etmesi.
Anlamsýzlýðýn acýsýna tahammül etmek
Felsefi olarak tutarlý yol bu. Yeryüzü ve alemin yaratýcýsý yoksa, varoluþun özel bir anlamý yoksa, gerçekliði olduðu gibi kabul etmek gerekiyor. Gerçekliði bu çýplaklýðý ile kabul etmenin hem bireysel hem de toplumsal düzeyde zorluðu var. Bu hal insan zihninde acý ve gerilime sebep olup “nihilizm” üretiyor. Nihilistik bireyler ayný zamanda bir topluluk ruhu da oluþturamadýðýndan, toplum adýna düþünenler de bu hali sürdürülemez buluyorlar.
Seküler anlam üretmenin iki farklý yolu
Ýlahi boyutu olmayan bu seküler anlam oluþturmanýn da iki ayrý yolu var. Birincisi “sosyal anlam” diðeri ise “ruhsal anlam”. Sosyal anlam oluþturmanýn örnekleri; ihtiyacý olana yardým etmek, hayvanlara bakým vermek, doðayý korumak, insanlýk için faydalý olduðunu düþündüðün þeyler üretmek vb. þeklinde olabilir. Bu eylemler insan zihnine iyi gelip, varoluþun acýsýný azaltýcý etkide bulunabilir.
Seküler anlamýn ikinci yolu ise, daha bireysel düzeyde bir ruhsal alan yaratmak. Teorik olarak Allah yoksa, bir Tanrý yaratarak onun üzerinden anlam üretmek zor iþ. Ama bu aþamada teorik tutarlýktan ziyade pratik bir tutumla oldukça geniþ ve belirsiz bir anlamda bað kurulacak “yüce güç” üretmeye çalýþmak bir seçenek.
Ruhsalcýlýk/ Spirutuality
Modern dünyada, semavi dinleri ve onlarýn Allah kavramýný geri planda býrakarak veya onlarý özel bir formda yorumlayarak mistik / ruhsal bir alan oluþturma hali (ruhsalcýlýk / spirituality) yaygýnlaþan bir durum. Buradaki kullanýmý ile ruhsalcýlýk; yüce bir güçle/lerle baðlantý kurma, hayatý anlamlandýrma ve bir amaç adýna yaþama çaba/sürecini gösteriyor. Daha çok da yoga, meditasyon, dua vb. ritüeller üzerinden aþkýn tecrübeler yaþamayý iþaret ediyor.
Ruhsalcýlýðýn bu þekli, büyük oranda semavi dinlerin kurumsal yapýlarýna ve temsil ediliþ biçimlerine itirazý barýndýrýyor. Öbür taraftan ise, semavi dinlerden parçalar alýp panteistik bir tarzda ruhsal alanlar oluþturma çabasý içeriyor. Bu tarz son noktada Ýslam’ýn Tevhit anlayýþý ile karþýtý bir tutum.
Sosyal veya ruhsal seküler anlamlar, insan zihni için “emzik” görevi görüp varoluþsal anlamsýzlýðýn acýsýný dindirebilir. Ama “Hakikat” arayýþý için zayýf ve tutarsýz bir yol.
