Mýsýr’da darbe olarak adlandýrýlmayan darbenin mekanizmasý ABD’nin 1.5 milyar dolarlýk yardýmýna baðlanmýþ görünüyordu. ABD, Mýsýr ordusuyla arayý bozmamak için -darbe mi, deðil mi- teþhisi koymakta acele etmeyecekti. Zaten Mýsýr ordusu da olayýn darbe deðil, bir þenlik olduðunu gösterebilmek için arkasýndan duman çýkaran jetler uçuruyordu. Bu arada askerlerin ateþ açýp toplu kýrým yapmasý ise olaðan hale geliyor.
Son bir hafta böyle geçti, ama Mýsýr süreci hýzlanýyor ve karmaþýklaþýyor.
Kuveyt, Suudi Arabistan ve BAE’den yeni Mýsýr yönetimine 12 milyar dolar geleceði açýklanýnca, ABD’nin Mýsýr’a yardýmý ve -darbe teþhisi- üzerindeki baský kalktý. Eski yönetime Katar destek veriyordu. Yeni yönetimin arkadaþlarý farklý. Son birkaç yýlý ekonomik kriz altýnda geçiren Mýsýr ekonomisi þimdi birden düzelirse, durum daha ilginçleþecek.
Bu arada 1.5 milyar dolarlýk ABD yardýmýnýn bu yýl 650 milyon dolarý Mýsýr’a verilmiþ, 585 milyon ise bekliyor. Mali yýl eylülde.
ABD’nin önceki gün Mýsýr’a F-16 savaþ uçaðý teslimini sürdürme haberi ise herþeyin birbirine girdiði nokta... Darbe var mý yok mu, Mýsýr’a askeri yardým kesilsin mi diye konuþulurken, birden F-16’lar uçuyor... Aslýnda bu konu daha karýþýk. 2010’da Hüsnü Mübarek makamdayken ABD, Mýsýr’a 20 tane F-16 uçak ve 200 adet Abrams tank satým anlaþmasý yapmýþtý... Sistem ayný: ABD para veriyor, Mýsýr da o parayla ABD silah ve malzemesi alýyor. Ve bu alýþveriþ, en çok ABD ekonomisine yarýyor.
Mübarek devrildikten sonra ABD bu anlaþmaya uydu ve Cumhurbaþkaný Mursi iktidarýnda ilk parti F-16’lar Mýsýr’a teslim edidi. 2013’te teslim edilen uçak sayýsý 12. En son 4 uçak Nisan’da verildi. Uçaklardan 4 tanesi gelecek birkaç haftada Mýsýr’a verilecek. Yýl sonunda da kalan 4 verilecek ve sipariþ tamamlanacak. Tanklar da yine yýl sonuna dek verilecek.
Ýþin ilginci, uçaklar yýlbaþýndan beri Mýsýr’a teslim edilirken Obama yönetimi -Mursi’yi desteklemekle- ve -Ýsrail’e tehdit oluþturmakla- suçlanýyordu... Bugün darbe konusunda Obama yönetimine yöneltilen suçlamalarýn benzeri, Mursi yönetimi konusunda tekrarlanmaktaydý. ABD -Mýsýr’da kimseye yaranamadýk, bir etkimiz yok- diyor, ama kimse inanmýyor.
Daha geniþ açýdan ise soru, Mýsýr ordusunun bu uçaklarla ve tanklarla ne yapacaðý ve bu silahlarýn kime karþý alýndýðý... Esas sipariþi yapan Mübarek herhalde Ýsrail ile savaþmak için bu silahlarý almadý. Mýsýr’ýn Ýsrail ile savaþmasý zaten ABD açýsýndan da sözkonusu deðil. Mýsýr’ýn güneyinde Sudan var, doðusu ve kuzeyi deniz ve batýsýnda Libya var. O zaman belki Mübarek karþýsýndaki Kaddafi’yi -tehdit- olarak görüyordu. Öte yanda bu silahlarýn iç güvenliðe de etkisi yok. Hüsnü Mübarek olarak Mýsýr içinde kime karþý F-16 kullanacaksýnýz ya da kime karþý Abrams ana muharebe tanký çýkaracaksýnýz. Darbe için lazýmsa, eldeki tank ve zýrhlýlarla da olur...
Ama silahlar teslim edilemeden Mübarek devrildi. O zaman bile elinde 220 tane F-16 vardý. Yani Mübarek’in bir -silah sýkýntýsý- yoktu.
Her durumda ise 2010 ya da 2013’te Mýsýr’ýn batýk ekonomiyle silah almasý akýl iþi deðil. Mýsýr ekonomisinin ayaða kalkmasý için askeri harcamalarý azaltmasý gerekiyor. Harcamalar daha önce azaltýlsa, belki Mýsýr bütçesi daha kolay toparlanýr ve iþler bu noktaya gelmezdi. Ama Mýsýr’da -belki- ve -galiba- geçildi. Ve ordu þimdi derse ki, -gökyüzüne kalp çizmek ve Kahire üzerinde dumanla desen yapmak için uçak lazým- o zaman F-16 sipariþi sürecektir.
