Bugünleri de gördük... Avrupa’nýn ekonomik politikalarýnýn çýkmazda olduðu, Türkiye ve Çin’in ekonomik politkalarýnýn doðru olduðu söyleniyor. Nobel ödüllü profesör Joseph Stiglitz, geçen hafta Güney Afrika Cumhuriyeti’ndeydi. Avrupa’da bir umut görmediðini söyledi. Çin ve Türkiye’nin doðru adýmlarý attýðýný vurguladý. Hatta Avrupa’ya Çin modeli ekonomik büyümeyi denemelerini önerdi.
Bu aralar Türkiye konusunda hemen herkes birþeyler söylüyor. Konuþanlarýn ekonomik ve siyasi tercihleri bu yorumlarda fazla etkili. O yüzden saf-objektif gözlemci bulmak zor. Stiglitz genelleme yapýyor, yani objektif konuþuyor. Söylediði þu: Türkiye alýþýlanýn dýþýnda para politikasý izledi ve faizi indirdi, bir yandan da kredileri sýnýrladý. Çin de bankalarýn rezervleri üzerinden para ve krediyi dengeliyor. Ve bu iki uygulama, baþarýlýdýr.
Dünya daralýrken, Türkiye ve Çin ekonomilerinin kontrollü yavaþlama göstermesi, yumuþak iniþ yapmasý, toz-duman yatýþýnca daha da önem kazanacak.
Çin’de arýza çýkmamasý, Çin’e hammadde satan Latin Amerika ve Afrika ekonomilerini de ilgilendiriyor. Türkiye de kendi büyüklüðündeki ülkeler için örnek...
Ayrýca Stiglitz, Avrupa’da talebin durduðunu, yapýsal reformlarla kemer sýkýlarak, talep yaratýlamayacaðýný hatýrlatýyor.
Aslýnda Avrupa’nýn sorunu, motorun hepten daðýlýp, durmasý. Þimdi daðýlan motorun yeniden nasýl çalýþtýrýlacaðý bilinmiyor. Arkadan itip, ikinci vitese kaptýrýp yokuþ aþaðý hýzlanarak ikinci vitese kaptýrýp motoru yeniden çalýþtýrmak artýk mümkün deðil. Motoru indirip, yýllardýr ihmal edilen yapýsal reformlarýn yapýlmasý lazým. Bu da -kemer sýkýlýyor- diye isyan yaratýyor. Ýyi de zamanýnda arabanýn normal bakýmýný, reformunu yaptýrsanýz, þimdi þanzýmaný daðýtmazdýnýz... Bu arada Stiglitz, Güney Afrikalýlar’a -Kurla fazla kafayý bozmayýn. Paranýzýn deðer kaybetmesi bu ortamda avantaj saðlar- dedi... Ayný þeyi Türkçe de söylemek lazým: Kurla kafayý bozmayýn.
Ýki nokta arasýnda düz bir çizgi
Ukrayna’nýn gaza ihtiyacý var. Katar’dan sývýlaþtýrýlmýþ doðalgaz (LNG) almak istiyorlar. Katar da yollayacak, ancak Boðazlar’dan geçiþ konusunda Türkiye’nin kýsýtlamalarý var. LNG tankerinin geçiþi özel ihtimam gerektiriyor. Katar, Ukrayna ve Türkiye’nin birkaç hafta içinde bu konuyu ele alacaklarý bildiriliyor. Öte yandan Baþbakan Recep Tayyip Erdoðan’ýn nisan ortasýnda Katar ziyaretindeki açýklamalarý var. Baþbakan, Katar’ýn Türkiye’de LNG yatýrýmý yapmayý düþündüðünü, kendilerine Ceyhan’ýn iþaret edildiðini söyledi. Katar’ýn Türkiye LNG yatýrýmýnýn, Ukrayna’nýn da talebini karþýlayacak biçimde planlanacaðýný düþünmekteyiz... Dikkat çekici olan, -þuradan buradan boru çekilecek, borudan gaz gelecek- diye bekleyecek zaman yok. Borular için zaman geç kalmýþ olabilir. Herkes baþýnýn çaresine bakýyor.
Bugün Berlin....
Fransa’nýn yeni Cumhurbaþkaný Francois Hollande, komþusu Almanya Basbakaný Bayan Angela Merkel ile bugün Berlin’de buluþuyor. Ýkilinin görüþmesi, ayný zamanda -Euro’nun geleceðinin göstergesi- sayýlacak... Hollande, -ben Sarkozy deðilim- demek isteyecek. Almanya, -tek baþýna AB’yi yöneten ülke- olarak görünmek istemeyecek. Ýkili çok da uyumlu olmayan iç ve dýþ çýkarlarýný karþýlýklý olarak dengelemeye çalýþacaklar... Bir ayrýlýk, çatlak, Euro için kötü yorumlanacak, ama çatlak görüntüsü vermemeye özen göstereceklerdir. Öte yandan uygulanan politikalarýn Fransa’ya yaramadýðý ortada. Yarasa, Hollande seçilemezdi...Yeni Cumhurbaþkaný, Avrupa Merkez Bankasý üzerinden Fransa’nýn ve az-batýk diðer ülkelerin desteklenmesini istiyor. Ýstedikleri halen mümkün deðil. Bayan Merkel de her hafta bir Pazar günü bir eyalet seçimi yitiriyor. Pazar günü de yitirdi. Almanya genel seçimine 18 ay var. Sonuçta Hollande ve Merkel önce muhabbet gösterisi yapacaklar, sonra seçmenlerine ve de ekonomilerine, sonra da Euro Bölgesi’ne en iyi gelecek formülü arayacaklar... Böyle bütün seçenekleri ve öncelikleri karþýlayan bir formül var mý? Bizce yok... Zaten Euro Bölgesi’nde bu aralar liderler ve siyasetler umduðunu deðil, bulduðunu yiyor. Sahi... Ne olacak bu Yunanistan’ýn hali?
twitter.com/selimatalayny
