Ýþçi sendikalarýnýn üye sayýlarý her yýl Ocak ve Temmuz aylarýnda Aile, Çalýþma ve Sosyal Hizmetler Bakanlýðý'nca açýklanmaktadýr. Bu istatistikler, sendikalarýn toplu sözleþme yapabilmek için yetki alabilmesini doðrudan etkilediði ve örgütlenme gücünü gösterdiði için önem arz etmektedir.
31.01.2021 tarihli ve 31381 sayýlý Resmî Gazetede, Ýþkollarýndaki Ýþçi Sayýlarý ve Sendikalarýn Üye Sayýlarýna Ýliþkin 2021 Ocak Ayý Ýstatistikleri Hakkýnda Teblið yayýnlandý.
6356 sayýlý Sendikalar ve Toplu Ýþ Sözleþmesi Kanunu'nun 41.maddesi gereðince Kurulu bulunduðu iþkolunda çalýþan iþçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunmasý þartýyla iþçi sendikasý, toplu iþ sözleþmesinin kapsamýna girecek iþyerinde baþvuru tarihinde çalýþan iþçilerin yarýdan fazlasýnýn, iþletmede ise yüzde kýrkýnýn kendi üyesi bulunmasý hâlinde bu iþyeri veya iþletme için toplu iþ sözleþmesi yapmaya yetkilidir. Ýþletme toplu iþ sözleþmeleri için iþyerleri bir bütün olarak dikkate alýnýr ve yüzde kýrk çoðunluk buna göre hesaplanýr.
Ýþletmede birden çok sendikanýn yüzde kýrk veya fazla üyesinin olmasý durumunda baþvuru tarihinde en çok üyeye sahip sendika toplu iþ sözleþmesi yapmaya yetkilidir. Bir iþveren sendikasý, üyesi iþverenlere ait iþyeri veya iþyerleri, sendika üyesi olmayan bir iþveren ise kendi iþyeri veya iþyerleri için toplu iþ sözleþmesi yapmaya yetkilidir.
Diðer bir deyiþle iþçi sendikalarýnýn Aile, Çalýþma ve Sosyal Hizmetler Bakanlýðýndan yetki alabilmesi için;
- Kurulu bulunduðu iþkolunda çalýþan iþçilerin en az yüzde bir (%1) üye sayýsýnýn bulunmasý,
- Örgütlendiði iþyerinde baþvuru tarihinde %50'den fazla; birden fazla iþyerini kapsayan iþletme toplu iþ sözleþmesinde ise %40 üye sayýsýnýn bulunmasý,
Þartlarýný birlikte yerine getirmesi gerekmektedir.
- Bir iþkolunda çalýþan iþçilerin yüzde birinin tespitinde Bakanlýkça her yýl ocak ve temmuz aylarýnda yayýmlanan istatistikler esas alýnýr. Bu istatistiklerde her bir iþkolundaki toplam iþçi sayýsý ile iþkollarýndaki sendikalarýn üye sayýlarý yer alýr.
Yayýmlanan istatistik, toplu iþ sözleþmesi ve diðer iþlemler için yeni istatistik yayýmlanýncaya kadar geçerlidir. Yetki belgesi almak üzere baþvuran veya yetki belgesi alan iþçi sendikasýnýn yetkisini daha sonra yayýmlanacak istatistikler etkilemez.
2021 Ocak ayý istatistiklerine göre genel görünüm þöyledir:
- Aile, Çalýþma ve Sosyal Hizmetler Bakanlýðýnca hazýrlanan 2021 Ocak ayý istatistiklerine göre, 2 milyon 69 bin 476 iþçi sendika üyesidir. Temmuz 2020 verilerine kýyasla sendikalý iþçi sayýsý yaklaþýk 125 bin artmýþtýr. En yüksek artýþ Saðlýk Ýþkolu kodunda gerçekleþmiþtir.
- Ýstatistiklere göre, TÜRK-ÝÞ 1 milyon 131 bin 749 üye ile en fazla üyeye sahip Konfederasyon olmuþtur. TÜRK-ÝÞ'i 711 bin 295 üye ile HAK-ÝÞ, 193 bin 866 üye ile DÝSK izlemiþtir.
- Tüm iþ kollarý arasýnda genel iþler iþkolundaki HÝZMET-ÝÞ Sendikasý 238 bin 666 üye ile en fazla üyeye sahip sendika olarak belirlenmiþtir.
Sendikalaþma oraný son yýllarda artmýþ olsa da halen arzu edilen oranda deðildir. Daha önce bu köþede de dile getirdiðim üzere mutlaka sendikalý iþyerleri için yüzde 1 iþçi yüzde 1 iþveren SGK priminde teþvik verilmelidir.
