Birçok devlet uluslararasý kuruluþun mevzuatýnda terörizmle mücadele yasalarý var. Hepsinde birbirine benzer tanýmlar yer alýyor, dolayýsýyla hangi tür eylemin terör eylemi sayýlacaðý üç aþaðý beþ yukarý belli. Ancak terör genel olarak münferit olaylar ve bireysel eylemler þeklinde kaleme alýnmýþ ve yine genel olarak tanýmlanan eylemleri bizzat gerçekleþtirenler suçlu olarak belirlenmiþ.
Bu durum, terörün örgütlü yapýsý durumunun muðlak kalmasýna yol açtýðý gibi tanýmlanmayan eylemlerin de terör kapsamýnda deðerlendirilmemesini olanaklý kýlmýþ. Tanýmlardaki belirsizliðin sorun oluþturduðu bir diðer konu ise terörün aslýnda bir siyasi eylem türü olduðu gerçeðinin mevzuatta görmezden gelinmesiyle ilgili. Meselenin þiddet kýsmý hukuk kapsamýna dahil edilirken siyasi eylem kýsmý esnek býrakýlmýþ.
Hem taným dýþý terör eylemlerinin terör sayýlmamasý hem de teröristin þiddet suçlusu olmasýnýn dýþýnda baþka bir suçu olmamasý gibi bir durum ortaya çýkmakta. Ancak ortaya çýkan tek mevzuat eksiklikleri bunlar deðil.
Bir kiþinin terörist sayýlmasý, bulunduðu ülke mevzuatýyla kolay. Mesele, o ülkenin terörist olarak kabul ettiðinin baþka ülkelerce de terörist sayýlamayacaðýnda. Bazý ülke mevzuatýna göre baþka bir ülkede terör yapan ve kendi vatandaþý olmayan kiþinin terörist sayýlmamasý mümkün. Dolayýsýyla “senin teröristin benim için bir þey ifade etmiyor” durumu oldukça yaygýn.
Buna ek olarak, bir kiþinin doðrudan eylem yapmadýðý halde terör faaliyetlerini yönlendiren, kararlar alan kiþi olduðunu iddia etmek de bu mevzuata göre çok zor, zira ispat gerekiyor. Kendisi bizzat eylem yapmadýðý halde baþkalarýnýn eylem yapmasýný saðlamanýn delili ise neredeyse imkansýzý istemek.
Bu durumda kiþilerin terörist sayýlmasý, kanaate baðlý hale geliyor. Bin Ladin ya da Öcalan için eyleme bizzat katýlýp katýlmadýðýna bakýlmýyor mesela.
Söz konusu çeliþki, teröristin siyasi suçlu sayýlýp sayýlamayacaðý konusundan çýkýyor.
Suçlunun iadesi söz konusu olduðunda, eðer bu suçlu doðrudan bir eyleme karýþtýysa, eylem kýsmýnýn cezasý bulunduðu ülkede çektirilebiliyor ama bu kiþi siyasi suçlu kabul edildiðinden, Fehriye Erdal vakasýndaki gibi iade edilmiyor.
Siyasi suçlu kabul edildiði için ülkesine iade edilmeyen bir terörist, bazen de siyaseten küresel çapta aranan adama dönüþebiliyor. Öcalan yýllarca siyasi bir hareketin lideri olarak görülmüþ ne þiddet, ne terör ne de baþka bir suç kapsamýnda deðerlendirilmiþti. Sonra konjonktür deðiþmiþ ve aniden yakalanmasý gereken bir terörist oluvermiþti.
Terörizm mevzuatý ile terörist tanýmýnda kalan boþluklarýn bu konuyu son derece kullanýþlý bir siyasal araç haline getirdiði söylenmeli. Ýstendiði zaman yasalarýn engelleyici hükümleri gerekçe olarak kullanýlýp kiþilerin korunmasý; istendiði zaman da korunan ayný kiþinin birden terörist ilan edilmesi mümkün..
Konuyla ilgili tüm hukuk metinleri, her devletin kendi stratejisine göre istediði ve istemediði uygulamalarda elini rahatlatmaya yönelik olarak kullandýðý bir manivela. Terör, buna baþvuran gruplarýn mücadele aracý olmasýnýn ötesinde devletlerarasý mücadelenin aracý olduðuna göre, mevzuatýn da bu biçimde kullanýlmasý tutarlý.
Terörle mücadelede iþbirliði konusunu hukuk üzerinden çözmeye yönelmek, uzlaþmak istenmediðini gösterir. Zira konu tamamen siyasi ve ancak siyaset üzerinden ortak mücadele zemini bulunabilir. Ortak siyasi zemini kimsenin ret edemeyeceði bir mevzuat zeminine yatýrmak gerekirse, onun da insanlýða karþý suçlarý kapsayan metinler olacaðý söylenebilir.
