Mustafa Sabri Efendi hakkýnda yapýlan yayýnlar arasýnda yoðunlukla onun bir Türk düþmaný olduðu tezi iþlenir.
Türklükten istifa ettiðini içeren þiirini de delil olarak gösterirler.
Doðrudur, eðer o þiirin hangi ortamda ve niçin yazýldýðýný bilmesek biz de ayný kanaate sahip olabiliriz.
Oysa Mustafa Sabri Efendi aslýný inkâr eden biri deðildir.
Aksine yazýlarýnda Türkleri savunurken hiç de Türklükten istifa etmiþ biri gibi durmamaktadýr.
***
Uzatmadan hemen belirtelim ki, Þeyhülislam Mustafa Sabri Efendi din haline getirilmek istenen Türklükten istifa etmiþtir.
Türklük düþüncesi o dönemde þöyle açýklanýyordu: “Türklük düþüncesi, laiklik ve modernizme olan temayülü daha da güçlendirdi. Çünkü bu düþünce, Doðu-Batý kimliklerini birbiriyle uzlaþtýrmak gibi bir zahmete katlanmaksýzýn Türkleri toptan Ýslam’dan uzaklaþtýrmayý mümkün kýlmaktaydý.” (Ira M. Lapidus, Modernizme geçiþ sürecinde Ýslam dünyasý, ç. Ý.S. Üstün, Ýstanbul, 1996, s.71)
Ýþte Þeyhülislam Mustafa Sabri Efendi'nin istifa ettiði Türklük, bize batýdan gelen, Türklere özgü olmayan, gayri milli olan ve Türkleri Ýslam’dan uzaklaþtýrmayý hedefleyenTürklüktür.
***
Yoksa ayný Mustafa Sabri Efendi, gerek yazýlarýnda gerekse kitaplarýnda Türkleri hararetle savunmuþ ve özellikle Arap milliyetçilerine karþý uzun uzun cevaplar yazmýþtýr.
Gazi’ye muhalefeti de baðýmsýzlýk mücadelesine deðil, bu düþünceye muhalefeti sebebiyledir.
Yýldýray Oður’un ‘Tabelalara sýðmayan adam’ baþlýklý yazýsý bu noktayý özetleyerek açýklýða kavuþturmasý açýsýndan önemlidir ve deðerlidir.
***
Þeyhülislam Mustafa Sabri Efendi’nin siyasi duruþu tartýþýlabilir. Beðendiðimiz ve beðenmediðimiz yönleri olabilir. Mesela o sadece Gazi’ye muhalefet etmemiþtir, ondan önce baþka bir gerekçeyle de Abdülhamid Han’a muhalefet etmiþtir.
Ama onun asýl temayüz ettiði alan Ýslami ilimlerdir.
Ayrýca Gazi’ye muhalefeti de yüzelliliklerin affýyla hukuken ortadan kalkmýþtýr.
Önceki yazýmda söylediðim gibiGazi’nin bir baþka muhalifi olan Nazým Hikmet’in ismi, sanatýöne çýkarýlarak nasýl yaþatýlýyorsa M. Sabri Efendi’nin ismi de ilmi öne çýkartýlarak yaþatýlmalýdýr.
Çünkü o hem Tokat’ýn hemTürkiye’nin hem de bütün Ýslam dünyasýnýn önemli bir deðeridir.
Ýlmi deðeri, Þeyhülislamlýðý ve Ýslam dünyasýndaki þöhretinin yaný sýra Ýkinci meþrutiyette meclise Tokat milletvekili olarak girmiþ olan Mustafa Sabri isminin, memleketi Tokat’ta bir tabelaya yazýlmasýnýn çok görülmesi, tahammülsüzlüðün, çifte standardýn ve çirkin bir mahalle baskýsýnýn tezahürüdür.
Bu baskýya þaþýrmýyorum çünkü adamlar þaþý bakýyor; beni þaþýrtan o baskýya boyun eðilmesi.
Hasbünallah.
(*)(http://beyanname.blogcu.com/seyhulislam-mustafa-sabri-efendi-hangi-turklukten-istifa-etmisti/12552838)
