Ýþverenlere getirilen sigorta prim teþvikleri ile sektörel veya çalýþan gruplarý dikkate alýnarak istihdam imkaný saðlanmaktadýr. Bu teþviklerin en önemlilerinden biri olan 5 puanlýk SGK prim teþvikinde sigortasýz iþçi çalýþtýran veya fiilen çalýþmayan kiþileri sigortalý bildiren iþverenlere 1 yýl süreli teþvik yasaðý getirilerek, yasalara uygun çalýþan iþverenlerin korunmasý amaçlanmaktadýr.
Ýþverenlere saðlanan bazý sigorta primi teþvik, destek ve indirimlerden yararlanma þartlarýndan biri de iþyerinde yapýlan kontrol ve denetimlerde çalýþtýrýlan kiþilerin sigortalý olarak bildirilmediði veya bildirilen sigortalýnýn fiilen çalýþtýrýlmadýðý yönünde tespitin bulunmamasýdýr.
Ancak 6824 Sayýlý Kanun’la teþviklerde kademeli mahrumiyet saðlanmasýna imkân saðlanmýþtýr. Sahte ve kayýt dýþý sigortalý çalýþtýrdýðý tespit edilen iþverenlerin yararlanmýþ olduklarý teþvikler için uygulanacak olan kademeli mahrumiyet, 1 Nisan 2017 tarihi itibariyle yürürlüðe girmiþ olup 2017-18 Sayýlý SGK Genelgesinde uygulanmanýn usul ve esaslarý belirlenmiþtir.
Yeni düzenlemeye göre mahkeme kararýyla veya yapýlan kontrol ve denetimlerde çalýþtýrdýðý kiþileri sigortalý olarak bildirmediði veya bildirilen sigortalýyý fiilen çalýþtýrmadýðý tespit edilen iþyerlerinin ilk tespitte bir ay süreyle, ilk tespit tarihinden itibaren üç yýl içinde tekrar eden her bir tespit için ise bir yýl süreyle 5510 sayýlý Kanun, 3294 sayýlý Kanun ile 4447 sayýlý Kanunda yer alan sigorta primi teþvik, destek ve indirimlerden yararlanmasý mümkün bulunmamaktadýr.
Ayrýca, beþ kiþiden fazla olmamak koþuluyla çalýþtýrýlan toplam sigortalý sayýsýnýn yüzde 1’ini aþmayan sayýda, çalýþtýrdýðý kiþileri sigortalý olarak bildirmediði veya bildirdiði kiþileri fiilen çalýþtýrmadýðý tespit edilen iþyerleri için yasaklama yapýlmayacaktýr.
Ayný iþverenin ayný veya farklý ünite sýnýrlarý içinde birden fazla iþyeri dosyasýnýn mevcut olmasý halinde toplam sigortalý sayýsý, çalýþtýrdýðý kiþileri sigortalý olarak bildirmediði veya bildirilen sigortalýyý fiilen çalýþtýrmadýðý tespit edilen iþyeri bazýnda hesaplanacaktýr.
Asýl veya alt iþverenlerce çalýþtýrýlan kiþilerin sigortalý olarak bildirmediði veya bildirilen sigortalýnýn fiilen çalýþtýrýlmadýðýnýn tespit edilmesi halinde toplam sigortalý sayýsý, asýl iþveren ve tüm alt iþverenlerce SGK’ya bildirilen sigortalý sayýsý dikkate alýnarak hesaplanacaktýr. Ýþyerinden bildirilen toplam sigortalý sayýsýnýn yüzde 1’inin hesaplanmasý sonucunda bulunan sayýnýn küsuratlý olmasý halinde, yarýma kadar kesirler dikkate alýnmayacak, yarým ve üzerinde olan kesirler ise tama iblað edilecektir.
Yapýlan kontrol ve denetimler ya da bankalar, döner sermayeli kuruluþlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluþlardan alýnan bilgi ve belgelerden veya kesinleþen mahkeme kararýna istinaden;
- Alt iþverenin çalýþtýrdýðý sigortalýlarý bildirmediðinin/bildirilen sigortalýnýn fiilen çalýþtýrýlmadýðýnýn tespit edilmesi ve yasaklama kapsamýna girmesi halinde, hem kayýt dýþý sigortalý çalýþtýran/sahte sigortalý bildiriminde bulunan alt iþveren hem de asýl iþveren,
- Asýl iþverenin çalýþtýrdýðý sigortalýlarý bildirmediðinin/bildirilen sigortalýnýn fiilen çalýþtýrýlmadýðýnýn tespit edilmesi ve yasaklama kapsamýna girmesi halinde ise, yalnýzca asýl iþveren,
Ýlk tespitte bir ay süreyle, ilk tespit tarihinden itibaren üç yýl içinde tekrar eden ve yasaklama kapsamýna giren her bir tespit için ise birer yýl süreyle 5510 sayýlý Kanun, 3294 sayýlý Kanun ve 4447 sayýlý Kanunda yer alan sigorta primi teþvik, destek ve indirimlerden yararlanamayacaktýr.
5510 sayýlý Kanun, 3294 sayýlý Kanun ve 4447 sayýlý Kanunda yer alan sigorta primi teþvik, destek ve indirimlerden ilgili hükümler nedeniyle bir yýllýk yararlanamama kapsamýna giren ve 1/4/2017 tarihinde bu bir yýllýk yararlanamama süresi devam eden iþyerleriyle ilgili olarak sigorta primi teþvik, destek ve indirimlerden yararlanmamaya esas olan tespitler ilk tespit sayýlacak, ancak 1/4/2017 tarihinden önceki dönemlerde yararlanýlmayan sigorta primi teþvik, destek ve indirimlerden de yararlanýlmayacaktýr.
Yasaklama kapsamýna girdiði halde 1/4/2017 tarihine kadar bir yýllýk yasaklama iþlemi yapýlmamýþ ve yasaklama yapýlmýþ olsaydý bir yýllýk yasaklama süresi;
- 2017/Nisan ayýndan önce sona erecek iþyerleriyle ilgili olarak yasaklama kapsamýna giren tespit 5510 sayýlý Kanuna göre ilk tespit sayýlmayacaðýndan üç yýllýk süre de baþlatýlmayacaktýr.
- 2017/Nisan ayý ve sonrasýnda sona erecek iþyerleriyle ilgili olarak yasaklama kapsamýna giren tespit 5510 sayýlý Kanuna göre ilk tespit sayýlacak olup, üç yýllýk süre yasaklama kapsamýna giren ilk tespit tarihinden itibaren baþlatýlacaktýr.
Yasaklama hükümleri;
- Çalýþtýrýlan kiþilerin sigortalý olarak bildirilmediði ve bildirilen sigortalýnýn fiilen çalýþtýrýlmadýðýna yönelik tespitlerde 4447 sayýlý Kanunun 50’nci maddesinin beþinci fýkrasý (15921) ve geçici 17’nci maddesi (0687) ile 5510 sayýlý Kanunun geçici 71’inci maddesi,
- Bildirilen sigortalýnýn fiilen çalýþtýrýlmadýðýna yönelik tespitlerde ise 4447 sayýlý Kanunun geçici 10’uncu (6111) ve geçici 15’inci maddeleri (6645) ile 3294 sayýlý Kanunun Ek 5’inci maddesi hakkýnda uygulanmaz.
Ayný iþverenin ayný veya farklý ünite sýnýrlarý içinde birden fazla iþyeri dosyasýnýn mevcut olmasý halinde, çalýþtýklarý halde bildirilmeyen veya bildirildiði halde fiilen çalýþtýrýlmayan sigortalýlar hangi iþyerinde tespit edilmiþ ise yalnýzca bu iþyeri için yasaklama iþlemi yapýlacaktýr.
