Þili’nin baþkenti Santiago’daki ünlü La Moneda Sarayý hepimizin belleðine çok acý görüntülerle kazýnmýþtýr. Darbeci ordu tarafýndan bombalanmýþ... Kapýsýndan, çatýsýndan dumanlar tütüyor... Tarih 11 Eylül 1973’tür. Ülkesi için eþitliðin esas olduðu düþler gören nadir siyasi liderlerden Baþkan Salvador Allende’ye karþý General Pinochet’nin diktatörlüðünü getiren askeri cunta böylece baþlamýþtýr. Ýþkenceler ve kayýplarla anýlan, insanlýðýn da demokrasi gibi dipsiz bir kuyunun dibine atýldýðý bir dönem...
Latin Amerika ülkeleriyle, özellikle Þili ve Arjantin ile Türkiye’nin yakýn tarihteki siyasi kaderleri birbirine çok benzer. Onlarýn edebiyatýna, müziðine ve sinemasýna yansýyan acýlarý biz de etimizde hisseder, o yapýtlarda vurgulanan deðerleri biz de sahipleriniz. Þilili ozan Pablo Neruda’yý Nazým Hikmet’ten ayýrt etmeyiz. Dünya edebiyatýnýn en büyük ozanlarýndan, Nobel Ödüllü Neruda’nýn Kara Ada’daki evini basan darbeciler 12 gün sonra onun kalp krizinden ölümüne neden oldu. Darbe sýrasýnda Ýtalya’da turnede olan ve 14 yýl ülkelerine dönemeyen Inti Illimani grubu bizde de birçok müzisyene esin verdi. Darbeden beþ gün sonra, askerlerin stadyuma toplayýp iþkenceden geçirdikleri direniþçiler arasýnda yer alan, gitar çalýp þarký söylemeye devam ettiði için ellerini keserek iþkence ettikleri Nueva Cancion / Yeni Þarký’nýn simgesi Victor Jara’yý nasýl tanýmayýz?
***
Ariel Dorfman’ýn “Ölüm ve Kýz”ýný, Antonio Skarmeta’nýn “Ateþli Sabýr”ýný ve “Postacý”sýný biz de ibretle okumadýk mý? Sahneye koymadýk mý? Marco Bechis’in, Pablo Larrain’in, Andres Wood’un darbe döneminde yaþananlarý anlatan filmlerini gözlerimiz yanarak izlemiyor muyuz? Bizim sinemamýzda da Þilili sinemaseverlere paylaþacak çok þey var!
La Moneda Sarayý bugün dimdik ayakta ve güzel bir kültür merkezine komþu! O kültür merkezinin içinde Cineteca Nacional / Ulusal Sinematek de yer alýyor. Vee o Sinematek’te dün Semana de Cine Turco / Türk Sinemasý Haftasý baþladý. Þili Türkiye Büyükelçiliði, Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlýðý ve TESÝYAP - Televizyon ve Sinema Yapýmcýlarý Meslek Birliði’nin giriþimiyle gerçekleþtirilen bu Hafta, 15 Ekim’e dek sürecek. Türk Sinema Haftasý’nýn açýlýþý için sinema tarihimizin en iyi filmlerinden biri olan, Semih Kaplanoðlu’nun Berlin Film Festivali Altýn Ayý Ödüllü “Bal”ý seçildi. Siz bu satýrlarý okumaya baþladýðýnýzda filmin oyuncusu Tülin Özen’in de katýlacaðý gala gecesinin üzerinden birkaç saat geçmiþ olacak...
La Moneda Kültür Merkezi’nde 35 mm kopyalarýndan ücretsiz olarak gösterime sunulacak olan seçkide yeni Türkiye sinemasýnýn dünya çapýnda önemli ödüller kazanmýþ dokuz filmi yer alýyor. Programda bugün Sýrrý Süreyya Önder ve Muharrem Gülmez’in “Beynelmilel”, yarýn Özcan Alper’in “Sonbahar”, Perþembe günü Ferzan Özpetek’in “Hamam”, Cuma günü Nuri Bilge Ceylan’ýn “Uzak”, Cumartesi günü Pelin Esmer’in “11’e 10 Kala”, Pazar günü Hüseyin Karabey’in “Gitmek”, Pazartesi günü Derviþ Zaim’in “Cenneti Beklerken” ve Zeki Demirkubuz’un “Kader” adlý filmleri gösterilecek.
Bu filmler son yýllarýn her anlamda en yetkin sinema yapýtlarýndan. Türkiye için çok önemli kültürel referanslar içeriyorlar. Tek taraflý olduðunu düþündüðüm kültürel iliþkimizin bu film haftasýyla yakýnlaþacaðýný umuyorum.
Ýstanbullu sinemaseverler Filmekimi’nde Pablo Larrain’in Pinochet’nin ünlü plebisitini anlatan “No” adlý filmi için Atlas Sinemasý’ný merdivenlerine kadar doldurdu! Bilmem Santiagolu sinemaseverler “Beynelmilel”de, “Sonbahar”da kendilerini görebileceklerini biliyorlar mý? Altýn Koza’da Andres Wood filmi “Violeta Parra Cennete Gitti”yi tereddütsüz gösterdik çünkü Þili’nin ünlü bestecisini, “Gracias a la vida”yý yazan Parra’yý gayet iyi tanýrýz. “Cenneti Beklerken”e esin veren minyatür sanatý bakalým Santiago’da dikkat çekecek mi?
