Türkiye’nin Suriye sýnýrýnda bir kaç türlü yangýn var, ama aslýnda hepsi ayný felaketin parçalarý. Suriye’de bir yanda bölünmüþ bir iktidar, öte yanda bölünmüþ bir muhalefet söz konusu. Suriye ordusu ile Hür Suriye ordusu mücadele ediyor, ama ülkede mücadele eden sadece bu ordular deðil, PKK ve El-Kaide’nin eylemleri de bu kan gölüne katký saðlýyor.
Karmaþýk ortamda iddialar da muhtelif. Barzani’nin Suriyeli Kürtlere yardým gönderdiði, Öcalan PKK’sýna yakýn olduðu söylenen bu kesimin giderek Irak Kürdistan Özerk Bölgesi gibi bir ayrýþmaya gittiði ileri sürülüyor. Bu iddialar doðruysa, Suriye ordusunun bir yandan muhaliflerin ordusuyla, öte yandan da Kürtlerle mücadele ettiði söylenebilir.
Öte yandan radikal Ýslami gruplarýn, El-Kaide’ye yakýn gruplarýn rejimi yýkma çabalarý ile Hamas ve Hizbullah gibi diðer kuruluþlarýn güçlenmesi arasýnda da bað kuranlar bulunuyor. Bu da doðruysa, Suriye yönetimi üç cephede mücadele veriyor denebilir. Söz konusu koþullar, bu ölçüde ve kapsamda mücadele yürütecek kadar kapasite sahibi olduðunu düþünmeye de hizmet ediyor; bu da iþin bir diðer tarafý.
Bölgede hareketlenme
Rejimin içerideki mücadelesinin dýþarýdaki uzantýlarý ise, Suriye konusunun ne denli ciddi bir bölgesel yeniden yapýlanma sürecine iþaret ettiðini gösteriyor. Ýsrail, Esad sonrasý radikal gruplarýn eline geçecek kimyasal silahlarýn Hizbullah ve Hamas’a ulaþtýrýlacaðýný iddia ederek savaþa hazýrlanýyor; Lübnan her gün akýn akýn gelen mülteciler nedeniyle iç dengelerinin derdine düþüyor, Irak’ta ise Baðdat yönetimi Esad sonrasý iktidarý alacaklarý düþman ilan etmeye hazýrlanýyor.
Kabul etmek gerekir ki, Irak, Ýran ve Ýsrail olasý geliþmeler karþýsýndaki tavýrlarýný, bölgede ne zaman nasýl davranacaðý belli tek ülke olan Türkiye üzerinden sergiliyorlar. Ateþin büyütülmeyeceði tek yer Türkiye olduðundan, Kürtler baþkentlerle Ýsrail, Ýslami kesimlerle ve Þiiler Sünnilerle olan yaþamsal sorunlarýný Türkiye’ye karþý uyguladýklarý politika ile dünyaya anlatma imkaný buluyorlar. Türkiye’nin Hür Suriye Ordusu çevresindeki kesimi desteklediði çok açýk olduðundan, Türkiye’ye yönelik olumlu ya da olumsuz her siyaset diðer oyuncularýn pozisyonlarýnýn netleþmesine yol açýyor.
Sýnýrda hareketlenme
Bununla birlikte, sýnýra yaklaþmýþ yangýn Türkiye açýsýndan tavýr deðiþikliðine yol açabilir. Ormanlarý yakýp söndürmeyenler Baasçý askerler mi, emin olmak zor. Türk TIR’larýný yakanlar da Baasçýlar olmayabilir. Türkiye’nin son dönemde ittifak kurduðu Barzani, Suriye’de Türkiye’ye þüpheyle bakan Kürtlerin elinden tutuyor gibi gözüküyor. Dolayýsýyla Türkiye’nin öncelikleri giderek Þam’dan Halep’e çekilebilir, yeni Suriye’yi kimin yöneteceðinden çok ne kadar ademi merkeziyetçi bir devlet kurulacaðýyla ilgilenir hale gelebilir.
Kýsacasý Suriye’de Esad’dan kurtulma planlarýnýn yerini Kürdistan konusu alabilir. Irak’taki gibi Suriye’de de Kürtlerin özerkliði kaçýnýlmaz bir sonuç olursa, Türkiye’nin burayla da gayet iyi iliþkiler kurmasý beklenir. Bu, kurulacak yeni Suriye yönetimiyle de beklenen dostluk iliþkisinin teminatý olur.
Eðer Suriye Kürtleri ile sorun yaþanýrsa, bu Suriye’den çok Türkiye’nin hareket yeteneklerini sýnýrlayýcý sonuçlar yaratýr. Komþularýnýn neredeyse tümüyle Kürt konusu nedeniyle sorun yaþayan bir Türkiye’nin Irak, Suriye ve Ýran siyaseti baðýmsýz deðiþkenlere göre þekillenemez, üstelik içerideki Kürt sorununun da çözümsüzlüðe mahkum olmasýna neden olur.
Sýnýrdaki fiili yangýn, çürüyüp çöken bir evin daðýlan parçalarýnýn iþareti. Bu evin arazisine birçok farklý site yapýlacak, mümkünse Türkiye tüm sitelerde yapýcý rol oynayabilsin.
