Ticaret þirketlerinin birleþmesi, tür deðiþtirmesi ve bölünmesi durumlarý söz konusu olduðunda çalýþanlar kýdem tazminatý baþta olmak üzere diðer iþçilik alacaklarý hususunda endiþeye düþebilmektedirler.
Ticaret þirketlerinin birleþmeleri, tür deðiþtirmeleri ve bölünmeleri hallerinde çalýþanlarýn bilmelerinde yarar bulunan haklarý vardýr.
A-Ýtiraz hakký
Ticari þirketin baþka bir þirketle birleþmesinin veya bölünmesinin veya tür deðiþtirmesinin söz konusu olmasý durumunda, Türk Ticaret Kanunu’nun 178. maddesi uyarýnca çalýþanýn iþyerinin devredilmesine itiraz hakký vardýr.
Çalýþanýn itiraz hakkýný kullanmamasýnýn veya kullanmamasýnýn farklý hukuki sonuçlarý bulunmaktadýr.
1-Ýtiraz hakkýný kullanmama
Ýþçilerle yapýlan hizmet sözleþmeleri, iþçi itiraz etmediði takdirde, devir gününe kadar bu sözleþmeden doðan bütün hak ve borçlarla devralana geçer.
2-Ýtiraz hakkýný kullanma
Ýþçi itiraz ederse, hizmet sözleþmesi kanuni iþten çýkarma süresinin sonunda sona erer; devralan ve iþçi o tarihe kadar sözleþmeyi yerine getirmekle yükümlüdür. Hizmet sözleþmesinin sona ermesi halinde, iþçinin bir yýl ve daha fazla hizmeti varsa kýdem tazminatý ödenmelidir. Ayrýca sözleþmenin bitiminde, hak edip kullanmadýðý yýllýk izin ücreti ve diðer iþçilik alacaklarýnýn da ödenmesi gerekmektedir.
B-Teminat isteme hakký
Ýþçiler þimdi veya sonra ödenme durumuna gelen veya gelebilecek alacaklarýnýn teminat altýna alýnmasýný isteyebilirler. Peki, devralan ticari þirket, devirden bir süre sonra, çalýþma koþularýnda iþçilerin aleyhinde olacak þekilde deðiþiklikler yapmak isterse, iþçiler kabul etmek zorunda mý?
Bu sorunun cevabý Ýþ Yasasý’nýn 22.maddesinde düzenlenmiþtir. Söz konusu madde hükmüne göre; iþveren, iþ sözleþmesiyle veya iþ sözleþmesinin eki niteliðindeki personel yönetmeliði ve benzeri kaynaklar ya da iþyeri uygulamasýyla oluþan çalýþma koþullarýnda esaslý bir deðiþikliði ancak durumu iþçiye yazýlý olarak bildirmek suretiyle yapabilir.
Bu þekle uygun olarak yapýlmayan ve iþçi tarafýndan altý iþgünü içinde yazýlý olarak kabul edilmeyen deðiþiklikler iþçiyi baðlamaz. Ýþçi deðiþiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, iþveren deðiþikliðin geçerli bir nedene dayandýðýný veya fesih için baþka bir geçerli nedenin bulunduðunu yazýlý olarak açýklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iþ sözleþmesini feshedebilir.
Bu durumda iþveren (iþçinin bir yýl ve daha fazla çalýþmasý varsa) iþçinin kýdem tazminatýný ve sözleþmenin feshine baðlý diðer iþçilik alacaklarýný ödemek zorundadýr.
Ayrýca, bu iþyerinde 30 ve daha fazla iþçi çalýþýyorsa ve iþten çýkarýlan iþçinin de en az 6 ay kýdemi bulunuyorsa, iþçinin sözleþmenin fesih bildiriminin kendisine yazýlý olarak bildirildiði tarihten itibaren bir ay içinde iþ mahkemesinde iþe iade davasý açma hakký da vardýr.
