Asýrlardýr Ýran’ýn devlet olarak hep kendi senaryolarýný üreten bir geleneðe sahip olduðunu biliyoruz. Ýran’ýn menfaatlerini ifade eden bu senaryolar, sonuç itibariyle etraftaki diðer ülkelerin de menfaatlerini tehdit altýna sokuyor. Ýsminde Ýslam olan bu devlet, örneðin Müslüman Azerbaycan’ý dengede tutma adýna Hristiyan Ermenistan’la sýký iþbirliðinde olabiliyor veya düne kadar þeytan dediði ABD ile ortaklaþa hareket etme çabasý gösterebiliyor.
Uzun lafýn kýsasý, sýrlar ve gizlerle dolu bir gelenek sahibi olan Ýran’ýn, Azerbaycan’a etkisini anlatmaya gayret edeceðim.
Ýran için Azerbaycan ciddi tehdit odaðýdýr. Nedeni, Ýran’da yaþayan tahmini rakamlara göre 35 milyon etnik Türk’ün varlýðý, Azerbaycan devletinin bu vatandaþlara duyduðu ilgi, Azerbaycanlýlarýn büyük AZERBAYCAN ülküsü...
Evet Azerbaycan, Ýran için önemli ve tehdit oluþturan bir yerdir.
Bu nedenle Ýran, Azerbaycan’a yönelik çalýþmalarýný giderek artýrdý. STK ve medya sektöründe açýk ve gizli çalýþmalara baþvurdu.
Ýran; ABD ve Batýnýn, Azerbaycan’daki etkisinden çok rahatsýz. Hatta Ýsrail’in Azerbaycan’da bu kadar dost edinmesini de kendi için önemli ölçüde tehdit görüyor ve haklý...
Çünkü bir takým sivil toplum çalýþmalarýný irdelersek, Ýran’ýn korkmada haklý olduðunu görüyoruz.
ABD’nin, hem coðrafyadaki önemli noktasý olan Ýsrail’in güvenliði, hem de Ýslam’ý kendisi için tehdit unsuru gördüðü için Ýran’la ilgili açýk ve gizli çalýþmalarý vardýr. Bunu coðrafyanýn tamamýnda, medya ve STK dünyasýna yalýngözle baktýðýmýzda görebiliyoruz. Sadece Azerbaycan deðil, Rusya’daki Müslüman topluluklarýna bile inen Ýran, Orta Asya’da da ciddi çalýþmalara baþlamýþtýr.
Medya sektöründe oldukça aktiftir. Siteler, internet portallarý, gazeteler. Bizzat Azerbaycan’ý hedef alan SEHER kanalý bile durmadan faaliyettedir. Hatta Azerbaycan’ýn içerideki sosyal sorunlarýný bile, bu kanalda durmadan dillendirilmektedir. Sanki kendinin hiç bir sorunu yokmuþ gibi Azerbaycan halkýnýn güya derdine yanmaktadýr. Rusya içinde bile Azerbaycan’a yönelik yayýn yapan portallar oluþturdu. ABD’nin etkisinde olan medya kurumlarý kadar internet medyasýnýn oluþturduðunu da söylemeliyim. Ýran, Rusya ile birlikte hareket ettiði malum. Gerçi Azerbaycan ile ilgili nihai hedefleri çeliþiyor. Ne kadar komik gözükse de, Azerbaycan devletini, kendinin Kuzey bölgesi olarak veya 26. vilayeti olarak gördüðünü dersliklerinde hiç gizlemeden sunmaktadýr. Azerbaycan kendi tarihi topraklarýnýn büyük kýsmýnýn Ýran’da olduðunu biliyor. Ve Güney Azerbaycan’la ilgili ülküyü, milliyetçi akýmlar zinde tutuyor. Ýran’da bu gün bile etnik kimlikle ve büyük Azerbaycan ülküsüyle harekette olanlar zindanlara atýlmakta, zulme tabi tutulmaktadýr...
Tabii ki; Ýran Azerbaycan’ýnda (Güney Azerbaycan) herkes baðýmsýzlýk veya büyük Azerbaycan hayali taþýmamaktadýr. Ýran devletini benimsemiþ, kendi devleti olarak gören fazla sayýda Türklerin de olduðunu söylemek gerekiyor. Bunun içerisine Þii geleneðine baðlý olanlarý da katsak, Ýran’ýn yanýnda yer alan Azerbaycan Türklerinin sayýsý da küçümsenmeyecek kadar vardýr.
Azerbaycan devletine baktýðýmýzda, Ýran’dan gelebilecek tehditleri veya artýk oluþan tehdidi görmektedir. Lakin Azerbaycan’ýn da yýllar önceki pozisyonda olmadýðý bir gerçektir. Azerbaycan; daha güçlü ve Ýran için sorun olabilecek hale gelebilen, devlet geleneðini oluþturmayý baþardý.
Lakin bir gerçeði de söylemekte yarar vardýr. ABD’nin ve Batýnýn hatalarý çoðaldýkça, toplumda bazý eðilimler görülmeye baþlandý. Mesela Ýran bir kaç sene öncesine kadar, bazý bölgeler hariç, pek sevilmeyen bir devlet idi. Þimdi özellikle ahalinin saðlýk sorunlarýyla ilgili Ýran’a gitmesi, fiyatlarýn neredeyse bedavaya gelecek kadar ucuz olmasý, olumlu bir fikir oluþmasýna neden oldu. Lakin Ýran ne yapsa gizli, sýrlý ve hatta sinsi imajýný pek temizleyemiyor. Belki de böyle bir imaj iþine yarýyor ve planlarýnýn bir parçasýdýr...
