Þiþmanlýkta ‘leptin’ bilmecesi

Beyne besin depolarý hakkýnda bilgi ileten leptin hormonu azaldýðýnda, kiþi kilo almaya baþlýyor.  Son araþtýrmalara göre bu hormonun dýþarýdan alýnmasý da zayýflamaya yardýmcý olmuyor. 

Þiþmanlýk vücuda besinler yoluyla alýnan kalorinin vücudun harcamasýndan fazla olmasýyla geliþen bir saðlýk sorunu. Bu dengenin bozulmasýnda yeme davranýþý bozukluðu ile kontrolsüz yeme ve aktivite yapmama etkili. Ancak yemek yeme dürtüsündeki anormalliðin hangi mekanizmalar ile kontrol edildiðini bilememek zayýflamada doðru mekanizmanýn arayýþýný da gündeme getiriyor. Çok yakýn tarihe baktýðýmýzda þiþmanlamaya neden olan yemek yemeden sorumlu birçok hormon bilinirken, 1994 yýlýnda enteresan bir þekilde leptin denilen bir proteinden de bahsedilmeye baþlanmýþtýr. Çünkü aþýrý kilolu kiþilerin her 100 kiþisinden 5 veya 10’unda kandaki leptin seviyelerinde düþüklük olduðu saptanmýþtýr. Leptin, 167 amino asitli bir protein molekülü. Yað dokusunda sentezlenip kana salýnan bir madde. Leptin’in görevi beyne besin depolarý hakkýndaki bilgiyi iletmek. Beynin yeme içme merkezindeki reseptörleri etkileyen leptinin besin alýmýný azaltan bir etki yaratarak daha az yemekle doymayý kolaylaþtýrmak gibi bir vazifesi var.  Vücutta leptin geni deðiþikliði ve kanda leptin düzeyinin düþük olmasý durumunda þiþmanlýk görülüyor.

Hormon ve ilaç tedavisi etkili deðil

Leptin düzeyi düþük kiþilere verilen leptin öðesinin zamanla kilo kaybýndaki deðiþikliklerin az olduðu kaydedildi. Araþtýrmacýlar bu bulguyu þöyle yorumladý: Þiþmanlýða neden olan mekanizma, vücudun dýþarýdan verilen leptin öðesine karþý direnç gösteriyordu. Günümüzde hiçbir hormon tedavisi þiþmanlýðýn baþarýlý bir þekilde düzelmesini saðlayamadýðý gibi hiçbir ilaç tedavisi de saðlýklý beslenme ve fiziksel aktivite ile beraber yürütülen tedavilere kýyasla bir baþarý gösterememiþtir.  Saygýn bilim kuruluþlarý saðlýklý kilo vermenin en güvenli yolunu çeþitli, dengeli ve kiþiye uygun planlanan beslenme önerileri, düzenli fiziksel aktivite ve uygun ilacýn hasta üzerine yarar ve zarar etkileri tartýþýlarak diyet tedavisinin yanýnda kullanýlabileceðinin altýný çiziyor.