Baþbakan Tayyip Erdoðan ve Irak Bölgesel Kürt yönetimi lideri Mesut Barzani’nin Diyarbakýr buluþmasý, deyim yerindeyse bölgenin kodlarýný istediði gibi yazma alýþkanlýklarýna tokat gibi bir cevap oldu. Defalarca bu konularý dile getirdiðim için bugün dikkatlerden kaçan bir baþka önemli geliþmeye deðinmek istiyorum.
Türkiye’nin son yýllarda bölgedeki ilgileri, etkinlik arayýþlarý ve bugüne kadar gündeminde yer almayan sorunlar üzerinde söz sahibi olmasýnýn ne denli rahatsýzlýk uyandýrdýðýný hepimiz biliyoruz. Baþka ülkelere gelince bu tür hamleleri meþru ve hoþ görenlerin, sözkonusu Türkiye olunca nasýl öfke nöbeti geçirdiklerini de.
Geçtiðimiz hafta baþýnda Dýþiþleri Bakaný Ahmet Davutoðlu’nun kritik Irak ziyaretine eþlik ettik. Önce Baðdat, sonra Necef ve Kerbela. Buradaki notlara geçmeden önce daha önce yapýlan kritik bir görüþmeyi hatýrlayalým.
Tarih 29 Mart 2011. Türkiye Baþbakaný Tayyip Erdoðan, Irak ziyaretinin Necef ayaðýnda Þiilerin yaþayan en büyük dini otoritelerinden Ayetullah Sistani’yi ziyaret ediyor. O günleri þöyle özetlemiþtim:
‘Baþbakan’ýn ziyaretinde en çok dikkatimi çeken, Necef’te Þiilerin Irak’taki en büyük otoritesi Ayetullah Ali El Sistani ile görüþmesi oldu. Nedeni þu. Birincisi, Sistani bir hayli hasta ve neredeyse çok az görüþme yapýyor. Ýkincisi bu görüþmelerin içinde siyasi olaný çok az. Üçüncüsü, Sistani, Þii bir din adamý, ancak Ýran’la arasýnda hayli mesafeli bir iliþki var. Bir dördüncüsü, Türkiye’de yaþayan Þiilerin arasýnda Sistani’ye baðlý hatýrý sayýlýr bir kitle var.
Peki bu görüþme, Ankara’nýn bir ‘Þii kartý’ açtýðýna mý iþaret ediyor? Kýsa vadede bu çok zor; ama geleceðe baktýðýnýzda Irak Þiilerinin Ýran parantezinde yer almaktan sanýldýðý kadar hoþnut olmadýðý hesaba katýlýrsa, geliþmeler çok farklý bir yön kazanabilir.’ (Star, 31 Mart 2011)
Erdoðan’ýn bu ziyaretinde gündeme ayrýntýlarý yansýmayan bir talep vardý. Sistani, Baþbakan’dan Bahreyn’deki Þiilere yönelik, özellikle Suudi Arabistan rejimi eliyle yapýlan zulümle ilgili yardýmcý olmasýný istemiþti. Baþbakan bu notu hemen Dýþiþleri Bakaný Ahmet Davutoðlu’na iletti. Davutoðlu Bahreyn’e giderek bu konuda önemli temaslarda bulundu.
Bu kez tarih 11 Kasým 2013. Türkiye Dýþiþleri Bakaný Ahmet Davutoðlu, beraberindeki heyetle Sistani’yi ziyaret etti. Davutoðlu, görüþme sonrasýnda ‘Daha çok ilmi konularý esas alan bir görüþme olduðunu’ ifade etse de, baþbaþa geçen bir yarým saatlik bölümde neler konuþulduðunu öðrenemedik.
Peki bu görüþmeden sadece birkaç gün sonra basýna yansýyan þu habere bir bakalým.
Habere göre Ayetullah Sistani, hem Irak Baþbakan Nuri El Maliki’ye, hem de Suriye Devlet Baþkaný Beþar Esad’a mezhep çatýþmalarýnýn son bulmasý için çekilme çaðrýsýnda bulundu.
Sistani, Beþar Esad’ýn iki buçuk yýldýr devam eden þiddete raðmen iktidarda kalmaya devam etmesinin doðru olmadýðýný belirtti. Sistani ayrýca, Irak’ta da toplumun tüm kesimlerine hitap eden, herkes tarafýndan kabul edilebilen bir baþbakana ihtiyaç olduðunu ifade etti.
Bakalým bu geliþmeler bölgede nasýl bir yanký bulacak. Kimleri ne kadar rahatsýz edecek. Türkiye’nin gücünden ve nüfuzundan rahatsýz olanlarýn uykusunu kaçýrmak istemezdim ama, Davutoðlu-Sistani görüþmesinin hemen ardýndan bunlarýn gündeme gelmesini birlikte okumak yararlý olabilir diye düþündüm.
