Dýþlanma” ve “kabul” psikolojinin önemli iki kavramý. Bireyin bir topluluktan dýþlanmasý oldukça acý verici iken, kabul edilmek ise olumlu bir deneyim. Dýþlanma veya kabul bireyler için olduðu kadar sosyal kimlik gruplarý için de geçerli. Sosyal dünyada önemli olan dýþlanma ve kabul ayný zamanda siyasal alanda da önemli. Bu anlamda siyasal bir sistem dýþlayýcý veya kabul edici olabilir. Örneðin baþörtülüler yakýn zamana kadar siyasal alanda kabul görmüyor, dýþlanýyorlardý.
Halbuki, siyasal katýlým demokratik siyasetin en önemli unsurlarýndan biri. Farklý toplumsal kesimlerin siyasi alanda temsili demokrasiyi güçlendiren bir unsur. Bu sebeple de, Türkiye’deki kimlik gruplarýnýn siyasi partilerce aday gösterilip gösterilmemesi önemli bir mesele. Açýklanan aday listeleri, siyasi partilerin farklý kimlik gruplarýndan adaylar gösterdiðini gösteriyor. Bu durumu siyasal katýlým açýsýndan olumlu bulmak gerek.
Toplumdaki varlýklarýna göre mecliste kimlikleriyle açýk bir þekilde temsil edilmeyen toplumsal gruplar; baþta baþörtülüler ve azýnlýklar olmak üzere kýsmen de Aleviler þeklindeydi. Bu seçimle bu toplumsal gruplarýn siyasal alanda açýkça var olmalarýnýn yolu açýlmýþ gibi görünüyor. Bu yeni durum normalleþme ve demokratikleþmenin devam ettiðinin göstergesi olarak okunabilir.
Türkiye daha önce Kürtlerin siyasal alanda kimlikleriyle beraber temsil edilmemesinin acýsýný çekti. Kürtlerin siyasi alana kabul edilme süreci oldukça sancýlý geçti. Sonunda Kürtler bir kaç parti kapatmadan sonra Türkiye siyasi hayatýna kabul edildiler. Bu sayede silahýn karþýsýnda siyaset seçeneði var oldu ve þiddetin meþruiyeti ortadan kalktý.
Baþörtülü adaylarýn varlýðý demokratik geliþimi gösteriyor
Türkiye toplumunda kadýnlarýn yüzde 60’ý baþlarýný örtüyor. Kadýnlarýn çoðunluðunu oluþturan baþörtülülerin mecliste temsili yakýn zamana kadar yoktu. Son iki yýlda, meclise baþý açýk giren milletvekillerinden bir kýsmýnýn baþýný örtmesiyle, meclis baþörtülü siyasilere açýk hale gelmiþti. Merve Kavakçý’dan sonra, bu seçimle baþörtülü adaylar ilk defa listelerde var. AK Parti 42 baþörtülü kadýný aday olarak gösterdi. HDP’de ise bir baþörtülü aday var. CHP’nin baþörtülü aday yok. CHP’nin sembolik düzeyde bile baþörtülü aday göstermemesi, halen siyasal açýdan hem demokratikleþemediðinin hem de normalleþmediðinin göstergesi.
Alevilerin listelerde varlýðý siyasal gerilimi azaltabilir
Alevi adaylar mecliste toplumdaki karþýlýklarý kadar temsil edilmediklerini düþünüyorlardý. Sokak hareketlerine katýlmanýn gerekçelerinden biri olarak da yeterli siyasi temsil edilmemeyi gösteriyorlardý. Bu seçimde listelerde önemli oranda Alevi aday var. Hem CHP hem de HDP’de daha önceki seçimlere oranla Alevi aday oranýnda belirgin artýþ var. Bu yeni geliþme ile Alevilerin sokak siyaseti yerine demokratik seçim siyasetine yönelmeleri olasýlýðý arttý.
Ermeni adaylarýn varlýðý normalleþme göstergesi
Hem AK Parti, hem CHP, hem de HDP listesinde seçilebilecek yerlerde Ermeni adaylar var. Bu hal Türkiye’nin siyasal düzeninin normalleþtiðinin göstergesi. Osmanlýnýn son meclisine kadar Ermenilerin temsili hep vardý. Cumhuriyet ile birlikte bu temsil oldukça azaldý. 1960’lý yýllarda Demokrat Parti’de azýnlýk milletvekilleri az da olsa oldu. Bu seçimde dört büyük partinin Ermeni aday göstermesi önemli bir geliþme. Devletin de milletinde normalleþtiðinin göstergesi.
Sonuç olarak, Haziran ayýnda yapýlacak genel seçimde; baþörtülü, Alevi ve azýnlýklardan milletvekili adaylarýnýn gösterilmesi siyasal hayatýmýz açýsýndan oldukça olumlu bir geliþmedir.
