4 yýl önce Baþkan seçildiði gün, Barack Obama’nýn seçim karargahý Chicago’daydýk. 4 yýl sonra yine seçim var, yine Chicago’dayýz. Hava ve ortam birbirinden çok farklý.
Bugün Amerika oy veriyor. 4 yýl önce seçim gecesi Obama’nýn zaferinin kesinleþmesiyle Chicago ve Amerika yeni bir çaðýn coþkusunu yaþamýþtý. Halk sokaklara dökülmüþ, Chicago’da araç konvoylarý korna çalarak bayraklarla sokaklarda dolaþmýþtý. Ýlk kez siyah bir baþkanýn seçilmesi, tarihi olaydý.Obama hem Amerika’yý, hem de Amerika’nýn dünyadaki konumunu deðiþtirme ve düzeltme sözü vermiþti. Bu yüzden seçilmesi, dünyada da büyük coþku ve iyimserlik yarattý.
4 yýl önce Obama’nýn seçilmesi bekleniyordu. Anketler net üstünlüðü Obama’ya vermekteydi. Þimdi baþa baþ bir seçim var. Ýkinci kez seçime giren Baþkan’ýn desteðinin bu kadar düþmemesi gerekirdi.
4 yýl önce Obama ‘Umut’ sloganýyla ve ABD’yi deðiþtirme misyonuyla göreve gelmiþti. Þimdi sloganý ‘Ýleri’... Çünkü iþler tamamlanmadý, hatta çoðu kalemde ‘Umut’ maddesine Obama baþlayamadý.
Bütün bunlarýn nedeni, ABD’nin yaþadýðý tarihi ekonomik kriz. Seçim gecesi korna sesleri arasýnda -Dünkü köle, bugün Baþkan oldu... Bu tarihi bir olay. Ancak Barack Obama’nýn çok aðýr bir ekonomik enkaz devraldý- diyorduk.
Obama, üstlendiði enkazýn aðýrlýðýný ve yangýný çok geç fark etti. Bu dönemde danýþmanlarýndan iyi tavsiye alamadýðýný düþünmekteyiz. Ekonomi derin bataktaydý, bunu anlamalarý zaman aldý, seçmene de anlatamadýlar. Teþhis aksayýnca, tedavi de aksadý... Seçmen hala -4 yýl geçti, durumum düzelmedi- diyor... Bundan 4 yýl sonra da tam düzeleceði, kriz öncesine dönüleceði kuþkulu. Bu kriz 10 yýllýk bir kriz. Bu arada Obama’ya tahammül edemeyen, uçurum siyaseti izleyen hýrçýn muhelefet, Obama’nýn iþini zorlaþtýrdý.
Dýþ Politikada Obama’nýn Türkiye ve Mýsýr ziyaretleri, Ýslam dünyasý ve Ortadoðu ile iyimser bir açýlýmýn adýmlarýydý. Gerisi gelmedi. Obama’nýn Türkiye dahil Ortadoðu’da popülerliði þimdi hayli düþük. Öte yandan, söz verdiði gibi Irak’tan çekildi. Afganistan’dan da çekilmek istiyor, ancak býrakmýyorlar.
Obama yeniden seçilirse, yapamadýklarýný yapmasý için yeni bir 4 yýlý olacak... ABD ekonomisi düzelme yolunda, tünelin ucunda ýþýk göründü. Kriz öncesine dönülmez, ama iyileþme sürer. Bundan sonraki rahatlama Obama’nýn hareket alanýný geniþletecektir... Dýþarýda da dünya, Obama’ya yönelik umutlarýn hala yerine getirilmesini bekliyor.
ABD baþkanlarýnýn ikinci kez seçim kazandýktan sonra baþarýlý icraat yaptýklarý bilinir. Öte yanda Obama’nýn karþýsýnda, seçim kaybetse de saldýrganlýktan vaz geçmeyecek, ABD siyasi terbiyesinin dýþýna çýkmaktan kaçýnmayan bir muhalefet var. Bu yýkýcý muhalefet, Obama’yý rahat býrakmayacaktýr. Yine seçim sonunda Senato ve Temsilciler Meclisi’ndeki güç daðýlýmý, Obama’nýn 2. dönem icraatýný yakýndan etkileyecek. Türk-Amerikan iliþkileri 2. Obama döneminde daha da yakýnlaþarak sürer. 2. Obama yönetimi Türkiye ile sorunsuz çalýþýr.
Ya Romney kazanýrsa? Bu ihtimal var. Romney kazanýrsa, en önce ABD için belirsiz dönem baþlayacak. Romney kazanmak için o kadar çok yandý-döndü ve o kadar çok mavi boncuk daðýttý ki, ne yapacaðý uzun süre anlaþýlamayacak. Romney’nin þimdiki danýþmanlarýna bakýlýrsa, Baþkanlýðýnýn -Baþkan Bush döneminin uzantýsý- olmasý muhtemel. Bu durumda ABD ve dünya için önemli riskler var. Romney’nin iþe alýþmasý, acemi nalbantýn nal çakmayý öðrenmesi gibi olur. En trajik nokta da, Romney, ekonomide Obama’nýn diktiði meyveleri toplar.
Benzer biçimde, ‘Baþkan Romney’ altýnda Türk-Amerikan iliþkilerinin seyrinden emin deðiliz. Tabii ki her durumda ABD ve Türkiye birlikte çalýþýr, ittifak iliþkileri canlý tutulur, ama bu yol, düz bir yol olmaz. Türk-Amerikan iliþkilerinde ilkeler ve strateji kadar, üslup ve kiþiler de önem taþýyor.
twitter.com/selimatalayny
