Ahlak üzerinden siyasete bakýþta dört ayrý grup var. Bu dört farklý bakýþýn birbirlerine karþý konumlarýný anlayabilmek için, düz bir çizgi üzerinde dört ayrý nokta iþaretleyelim. Çizginin bir ucuna “ahlakçý bakýþý” koyalým. Ortaya doðru “ahlaklý gerçekçiliði” yerleþtirelim. Ortanýn diðer tarafýnda ise “siyasal Makyavelizm” olsun. Çizginin diðer ucunda ise “ahlaksýz siyaset” veya “siyasetteki psikopat” anlayýþýný koyalým.
Siyasette ahlakçý bakýþ
Çizginin bir ucundaki bu pozisyonda sert ve katý bir ahlak dili vardýr. Siyasetin pratiðinde örneði kolay bulunabilecek ahlaki sorunlar, düþünme biçiminin merkezine koyulur. Bu örnekler üzerinden siyaset ve siyasetçiyi, düþük, küçük, ahlaksýz ve aþaðý görme eðilimi oluþur. Siyasal alandaki pratik zorluklar ve çeliþkiler hesaba katýlmaz. “Ýdealde olmasý gerekenler” dili üzerinden düþünülür. Düþünceler teorik yaklaþýmlar üzerinden kurulur ama eleþtiriler pratik iþleyiþ üzerinden yapýlýr.
Bu pozisyonun güçlü tarafý savunulmasý kolaydýr. Kendini haklý ve güçlü hissetmeyi saðlar. Ahlaki bozulmaya karþý daha korunaklý olmayý mümkün kýlar.
Bu pozisyonun sonuçlarýndan biri, hep muhalefette kalmaya mahkum olmaktýr. Çünkü bu bakýþ açýsýyla var olan þartlar içinde hareket etmek zordur. Ancak, durmayý, kendini korumayý ve ahlaki söylem üretmeyi mümkün kýlar.
Ahlaklý gerçekçilik
Bu pozisyonda ahlaklý olmak önemsenir. Fakat ahlak anlayýþý, pratik ve reel dünya içerisinde dinamik bir þekilde yorumlanýr. Yaþanan sosyal ve siyasal çevrenin analizi yapýlýr. Reel ve iþleyen dünyaya teslim olmak hedeflenmez. Ama var olan þartlar dikkate alýnýr. Bu yaklaþýmda iktidar mücadelesi önemsenir.
Bu pozisyonun zorluðu, teorik ahlakla pratik þartlar arasýnda doðru bir duruþu bulmaktaki zorluktur. Bu pozisyonda hem var olan sosyal çevreyi dönüþtürme hem de sosyal çevre tarafýndan dönüþtürülme ihtimali vardýr.
Bu pozisyonun sunduðu imkan ise hem ahlak sýnýrlarý içinde kalmayý mümkün kýlar, hem de reel dünyada siyaset içinde aktör olma imkaný verir. Geniþ halk kitlelerinin oylarýný almada en elveriþli pozisyon budur. Benim gönlüm bu pozisyondan yana.
Siyasal Makyavelizm
Bu pozisyonda ahlaki bakýþ merkezi deðildir. Önemli olan iktidarda olmaktýr. Ahlak iktidarý elde etmeye veya tutmaya yarýyorsa önemlidir, iktidarda olmayý veya kalmayý zorlaþtýrýyorsa önemsizdir. Hatta ahlaki davranmanýn zayýflýða sebep olacaðý düþünülür.
Daha büyük hedefler ve idealler adýna her türlü ahlak dýþý eylemin yapýlmasý meþru görülür. Kontrolsüz bir pragmatizm ve çýkarcýlýk vardýr. “Hedefe giden her yol mubahtýr” söylemi kabul görür. Birey kendi baþýna ve kendi için yapmayacaðý þeyleri, siyasal grup adýna rahatlýkla yapar hale gelebilir.
Bu pozisyonun güçlü tarafý, siyasal alanda aþýrý esneklik imkaný vermesidir. Sorunu ise oldukça çatýþmacý olmasýdýr. Kiþi ve topluluklar sürekli kazanma için acýmasýz mücadele ederler ve sonunda kendi mutlak karþýtlarýný oluþtururlar.
Ahlaksýz siyaset veya siyasetteki psikopat
Bu pozisyonun ve bu pozisyondaki kiþilerin hali, ahlak dýþýlýk veya ahlak karþýtlýðýdýr. Bu kiþiler sadece siyasi alanda deðil hayatýn her alanýnda ahlak ilkelerinin dýþýndadýrlar. Davranýþlarýnýn ahlak açýsýndan ne anlama geldiði üzerine düþünmezler. Bu pozisyondaki kiþiler vicdan duygusu taþýmazlar.
Bu pozisyon aslýnda siyasal baþarýya engeldir. Ahlakilik insan zihninin verili unsurlarýndan biridir. Vicdan insanlarýn çoðunun zihinsel derinliklerine çakýlý bir yerleþikliðe sahiptir. Geniþ kitleler ahlaksýz, vicdansýz eylemleri benimsemez, nihai noktada karþý çýkarlar.
