Meridyen Derneði’yle internet uzantýsý olan sonpeygamber.info’nun 20-21 Nisan tarihlerinde düzenlemiþ olduðu “Siyer ve Görsellik” adlý atölye ilginç baþlýklarla özelde Peygamber efendimizin hayatý, genelde de manevi hissiyat açýsýndan görsel tasvirin sorunlarý üzerinde çok faydalý konulara deðinildi. Öncelikli olarak daha çok, minyatür, resim ve sinemada tasvir ve tasvir yasaðý hususlarýnda çeþitli görüþler dile getirildi. Ýlk günkü oturumlarýn Cemal Þakar tarafýndan yönetilen birincisinde, Prof. Dr. Turan Koç “Ýslam Estetiði ve Görsellik”, Yrd. Doç. Dr. Irvin Cemil Schick “Çaðdaþ Görsel Kültür ve Ýslami Perspektif” ve Dr. Nicole Nur Kançal “Hýristiyan ve Ýslam Dünyasýndaki Peygamber Tasvirleri Hakkýnda Bir Deðerlendirme” baþlýklý tebliðler sunuldu. Kur’an kaynaklý estetik görüþünde Turan Koç, öz ve biçim olarak görülen modern sanat anlayýþýnýn mana ve suret þeklinde algýlanmasý durumunda farklý tezahürler Irvin Cemil Schick, Türkiye’de sanat çalýþmasý yapanlarýn Batýlý formasyonlu, geleneksel veya bu ikisi arasýnda geleneksel unsurlarý modern sanat formu içinde figür olarak kullananlar biçimde bir tasnif yaptý. Minyatürden resme, heykele Hýristiyan ve Ýslam sanatlarýnda peygamberlerin görsel unsur veya motif olarak tasvir edilmesini ele alan Nicole Nur Kançal, örneklemelerle tasvirin açýlýmlarýna deðindi.
***
Benim tarafýmdan yönetilen ve daha ziyade sinema aðýrlýklý olan ikinci oturumda, Enver Gülþen “Dünya Sinemasýndan Dini Kiþiliklerle Ýlgili Filmlere Genel Bir Bakýþ ve Siyer-Sinema Ýliþkisinde ‘Mümkün’ün Araþtýrýlmasý”, H. Hümeyra Þahin “Nasýl Bir Senaryo Perspektifi: Makro Anlatýlar mý, Mikro Anlatýlar mý?”, Fatih Okumuþ “Dini Hükümler ve Tarihsel Tecrübeler Baðlamýnda Tasvir Yasaðý” ve Cihan Aktaþ “Tasvir Yasaðý: Engel mi, Ýmkan mý?” baþlýðý altýnda tebliðlerini sundular. Tasvirin ötesinde bakýþ konusunun önemli olduðunu vurgulayan Cihan Aktaþ, ihtiyatlý bir imkan duruþuyla belli sýnýrlar dahilinde lineer deðil, dairevi bir görsellik ve bakýþýn aþkýnlaþmasýyla kameranýn ahlaký üzerinde durdu. Kur’an ve sünnette tasvire nasýl bakýldýðý hakkýnda örneklemeler yapan Fatih Okumuþ, hadis-i þeriflerde tasvir yasaðýný inceledi ve tasvirin bir problem olmasýndan çok nirengi noktasýnýn sýnýrlar olduðunu belirtti. Önce sinemanýn ne olduðundan baþlamak gerektiðini ifade eden Enver Gülþen, batý düþünce ve sanatýndan yaptýðý deðinilerden sonra, Ýbn-i Arabi’deki teþbihte tenzih, tenzihte teþbih þiarýnýn imgenin mahiyetini anlamak için önemli olduðunu ileri sürdü. Hz. Peygamberin hayatýný iþleyecek bir senaryonun hangi perspektiften yaklaþmasý üzerine sözlerine baþlayan H. Hümeyra Þahin, peygamberimizin savaþ kronolojisinden çok rahmet yanýnýn öne çýkartýlmasýnýn önemine temas etti.
Ertesi günkü ilk oturumun konuþmacýlarýndan biri, Ýran sinemasýnýn önde gelen yönetmenlerinden ve þu sýralar peygamberimizin çocukluk dönemini filmleþtirmekle uðraþan Mecid Mecidi’ydi. Çocukluðu, çocukluktan peygamberliðe kadar olan dönem ve peygamberlik ve vefata kadar olan zamaný bir üçleme þeklinde iþlemek istediðini belirten Mecidi, çocukluðunu resmederken suretini göstermediðini, arkadan belli belirsiz göründüðünü, bazen sesinin duyulduðunu belirtti.
Toplantýlarýn sonunda yapýlan genel deðerlendirmede, Hz. Peygamberin hayatýný görsel olarak anlatmada tasvir bakýmýndan ortaya çýkan sorunlarda, belli sýnýrlarýn muhafaza edilmesinin gerekliliði üzerinde duruldu ve görüntü, imge, ses, kurmaca gibi unsurlarýn mahiyetinin çok iyi irdelenmesi gerektiði belirtildi. Tasvir konusunun aþaðý yukarý bir problem olmaktan çýktýðý, suretin gösterilmesinin bir zaaf olabileceði üzerinde duruldu. Ayrýca, önemli olanýn Hz. Peygamberin hayatýný birebir aktarmanýn yanýnda, o hayatýn ýþýðýnda günümüzde geçen olaylarýn da filmleþtirilebileceði ifade edildi.
