Kýþ geldi mi gelmedi mi? Bitiyor mu, yoksa yeni mi baþlýyor derken iki hafta içinde eksi 13 dereceyi görmenin þaþkýnlýðýndayýz. Ocak baþýnda kýsa kollularla gezerken, ayýn ikinci yarýsýnda kar yaðýþýnýn ortasýnda bulduk kendimizi. Þubat ve mart çok soðuk geçecek sanki. Soðuk demek grip, soðuk algýnlýðý, burun týkanýklýðý demek. En iyisi biraz önlem alýp, metabolizmayý desteklemek.
Orkideden damlayan þifa: Salep
Gerçeðinden bahsediyorum elbet. Bol niþasta bazlý, mahlep (gerçi mahlep de faydalý bir bitki) ve aromalarla desteklenmiþ salep görüntüsünde kutulanýp uzun ömürlü olarak raflarda bekleyen üründen deðil. Salep, yirmi binden fazla çeþidi olan orkidelerin salepgiller grubundan üretilmekte. Orkidenin kök yumrularý süt veya suyla kaynatýlýp, kurutulup öðütülerek toz haline getiriliyor. Anadolu’da bazý bölgelerde yabani olarak bulunmakta. Aktardan alacaðýnýz salebin de gerçek olup olmadýðýný anlamak zor iþ gerçi. Tarihi pastanelerin salebini veya bir þekilde güvendiðiniz bir yerden bulursanýz evinizde hazýrlamanýzý öneririm. Vücut sýcaklýðýný yükselten salebi hastalandýðýnýzda deðil tüm kýþ boyunca düzenli olarak tüketin ve böylelikle vücudunuzun direncini arttýrýn.
Soðuk algýnlýðýnda içilecek en iyi üç þey
Kýþ çayý: Ýçinde mutlaka taze zencefil olmalý. Elma kabuðu, elma çekirdeði, portakal, limon, adaçayý, nane, karanfil ve tarçýn gibi antibakteriyel malzemelerin bazýlarýný veya tamamýný çayý hazýrlarken kullanabilirsiniz.
Tavuk suyuna çorba: Þifa olsun istiyorsanýz mutlaka çiftlik tavuðu olmalý, hormonsuz, doðal besi üretimi. Bu tavuðun kemiði ile hazýrlayacaðýnýz çorba suyu vücut için gerekli tüm besinleri saðlayacak, kendinizi daha iyi hissettirecektir.
Zencefil ve bal: Bal gerçek bal, zencefil ise taze olmalý. Bir parça zencefili ince olarak rendeleyip bir çay kaþýðý bal ile macun kývamýnda karýþtýrýn. Yatmadan önce bir tatlý kaþýðý yutun. Sabaha daha iyi olacaksýnýz.
Þifalý bir karýþým: Kýþ takviyesi
Sebzeleri blenderda sývý hale getirmek liflerini param parça ettiði için aslýnda onlarý çið yemekten daha iyi deðil. Çünkü bu hareketle metabolizma için can simidi olan lif yapýsýna zarar veriyoruz. Ancak diðer taraftan vitamini bol sebzelerle blendardan çýkma karýþýmlar hazýrlayarak sindirim sistemini adeta dezenfekte edebiliyoruz ki bunu ara sýra yapmak baðýþýklýk sistemini olumlu etkiliyor. Bunun için örnek, küçük bir parça zencefilin kabuðunu soyun, üç minik salatalýðý kabuklarýyla iri parçalar halinde doðrayýn. Küçük bir parça beyaz lahana, yarým adet çið kereviz, yarým adet de haþlanmýþ kerevizle haþlama suyu, bir tutam taze nane, biraz tuz ve karabiberle tüm malzemeyi blendera’a alýp, karýþtýrýn. Çok katýysa biraz su ekleyebilirsiniz. Yoðunluðunu arzu ettiðiniz þekilde ayarlayabilirsiniz.
Vitamin bombasý: Kuru soðan
O bir antibiyotik, o bir iyot, fosfor, kükürt imalatçýsý, o bir B, A ve C vitamini deposu! Kýsaca o insan metabolizmasý için gerçek bir hayat pýnarý. Tabii çið olarak. Eðer bir de üzerine çocukluðumuzun yerli kuru soðanýný bulabiliyorsanýz þahane. Dolaþým sistemi, yaðlanma, baðýþýklýk sistemi üzerindeki olumlu etkileri ve mikrop kýrýcý özelliði onu tüketmek için yeterli nedenler. Çið soðan tüketiminin kandaki total grliserit miktarýný düþürdüðü ise bir gerçek. Bu durumda iki þey yapabilirsiniz. Kuru soðan tüketimini soðuk havalarda arttýrabilirsiniz. Yapacaðýnýz þey salatalarda kullanýmýný fazlalaþtýrmak olabilir. Mesela maydanozlu sumaklý güzel bir piyaza veya kuru börülce gibi bakliyatlarla kullanabilirsiniz. Böyle salatalara kim hayýr diyebilir? “Ben derim” diyor ve kokusunu sevmiyorsanýz bu durumda kuru soðaný kabuðuyla birlikte sirkeli suda bekletin. Dörde bölüp duru suda beþ dakika haþlayýn. Bu suyu kür olarak 15 gün için. Ne yaparsanýz yapýn kuru soðansýz bir hayatý asla düþünmeyin.
Mikroplarýn korkulu rüyasý: Sarýmsak ve karanfil
Soðuk algýnlýðýndan þikayet ediyorsanýz derhal doktora gidin ve eve dönerken sepete bir de sarýmsak atýn. Çünkü sarýmsak, bakteri, virüs ve enfeksiyonlarla mücadele edebilen gerçek bir antibiyotik. Özellikle solunum sisteminde gösterdiði baþarý müthiþ ama onu kullanmak için hasta olmayý beklemenize gerek yok. Örnek, salata soslarýnda bol bol kullanýn. Sarýmsak kokusunu da soðan kokusu gibi sevmiyorsanýz onu da yemeklere eklemeden ilaç niyetine yiyebilirsiniz. Sarýmsaðýn soðana göre iyi tarafý elinize sinen kokusunu metal bir materyale sürterek kolayca çýkarabilmeniz. Aðýz kokusu için ise yine doðal bir antibakteriyel olan karanfil tanesinden faydalanabilirsiniz. Böylelikle bir taþla iki kuþ vurmuþ olursunuz.
Antiseptik dopingi: Zencefil
Uzakdoðu kökenli yumru bir kök olan zencefilin iki bin yýldýr þifa veren etkisi bilinmekte ve bu özelliði sebebiyle kullanýlmakta. Aromasýnýn ve yakarýnýn gücü lezzet düþkünlerini de etkilediðinden, özellikle de son senelerde bizim de yeme içme kültürümüzde yerini aldý. Taze olarak tüketmeniz vereceði yarar açýsýndan önemli. Mide, baðýrsak rahatsýzlýklarý, kalp ritmi, solunum güçlüðü gibi bir çok derde deva olabilen zencefil soðuk algýnlýðý konusunda ise iyi bir ajan. Antioksidan etkisi ve antiseptik özelliði ile kýþýn mutfaktan eksil edilmemeli. Her türlü sosa, salataya, yemeðe eklenebilir. Yapý itibari ile baskýn olsa da diðer malzemelerle uyumludur daha doðrusu hepsini kendine uydurabilme yeteneðine sahiptir. Rendeleyerek veya ince þeritler halinde doðrayarak mantý dahil her türlü yemeðe serviste bir parça ekleyin ve onun þifasýndan kýþ aylarýnda bolca yararlanýn.
