Helsinki’deki kahvaltýda bir araya geldiðimiz Somalilerin anlattýklarýndan Türkiye’nin orada sadece insani yardým yapmadýðýný ayný zamanda bir devlet kurmaya çalýþtýðýný anlýyoruz.
ÇOK deðil 10 yýl önce biri bana bir Türk dýþiþleri bakanýnýn Finlandiya’nýn baþkentinde Somali diasporasýnýn önde gelenleriyle kahvaltý edeceðini ve Finli bir sivil toplum örgütü temsilcisinin ona Somali’de yaptýklarý için teþekkür edeceðini söyleseydi herhalde keþke derdim.
Býrakýn Türkiye’nin Afrika’nýn en problemli ülkelerinde böylesine rol oynamasýný bir yana, 10 yýl önce Finlandiya ile Türkiye’nin çatýþma çözümünde ortak hareket etmelerini beklemek de hayaldi. Türkiye artan ekonomik gücü, vizyonu ve siyasi aðýrlýðýyla bugün dünyanýn ciddiye alýnan ülkelerinden biri haline geldi.
Bunu gittiðiniz yerde, okuduðunuz kitapta, katýldýðýnýz toplantýda görüyorsunuz. Özellikle de Dýþiþleri Bakaný Ahmet Davutoðlu ile bir yerlere giderseniz çok daha iyi hissediyorsunuz. Çarþamba günü Paasikivi Cemiyeti tarafýndan Helsinki Belediye Sarayý’nda düzenlenen toplantýda “AB’ye yalvarmayacaðýz” dediðinde Finlilerden gelen alkýþlardan anlýyorsunuz.
***
Perþembe günü Üsküp’te bu kez de Türk diasporasý ile konuþurken aldýðý tepkilerden, davetlerden, teþekkürlerden fark ediyorsunuz. Herhangi bir þekilde, herhangi bir yerde Suriye konusu açýldýðýnda Türkiye’nin söz sahibi olduðu ortaya çýkýyor. Retoriðinin altýný doldurduðu belli oluyor. Ama itiraf etmeliyim ki bunlarýn hiçbiri insaný Somali’de yapýlanlar kadar þaþýrtmýyor.
Helsinki Hilton’a bitiþik Devlet Konukevi’nin kahvaltý salonunda Somalilileri dinlerken Türkiye’nin orada sadece bir insani yardým operasyonu gerçekleþmediðini, devlet kurmaya da çalýþtýðýný, çatýþan gruplar arasýnda arabuluculuk yaptýðýný öðreniyorsunuz.
Çoðumuz farkýnda deðildir ama Türkiye orada hastane yapýmýndan ve döþenmesinden devlet kurumlarýnýn binalarýnýn inþaatýna kadar pek çok projeyi gerçekleþtiriyor. Ekonominin canlanmasý için insanlara keçi daðýtýyor. Okullara bilgisayar laboratuvarlarý kuruyor. Hapishanelerini insani hale getirmek için çalýþýyor. Polisini eðitiyor.
Mogadiþu havaalanýna THY uçaðýnýn inmesi bile baþlý baþýna bir proje. Pistin rehabilitasyonundan çevre güvenliðinin saðlanmasýna kadar her þey Türkiye tarafýndan yapýlmýþ. Güvenlik ekiplerinin oturabileceði yer dahi Türkiye’nin bu ülkeye hediyesi.
Kýsacasý Türkiye Somali’de sil baþtan devlet kuruyor. Bunu Finliler biliyor, bütün dünya biliyor. Ama biz bilmiyoruz. Bilsek de önemsemiyoruz. Orada ne iþimiz var deyip geçiþtiriyoruz. Oysa orada çok iþimiz var ve oradaki iþimiz karþýmýza Helsinki’de çýkýyor.
Kahvaltý ettiðimiz Somalililer Türkiye’ye sadece Somali için deðil Myanmar için de Finli yetkililerin önünde teþekkür ediyor. Türkiye kahvaltý masasýnda küreselleþen dünyanýn küresel bir aktörü olarak oturuyor. Suriye’den Filistin’e, Somali’den Afganistan’a kadar söyleyecek sözü olan bir devlet diye algýlanýyor.
SOMALÝ’DEKÝ TÜRKÝYE
Çarþamba günü Helsinki’de Dýþiþleri Bakaný Davutoðlu ile konuþan Somali diasporasý Türkiye’ye yaptýklarý için teþekkür ediyor. Aileleri ile Mogadiþu’ya gittiklerini gördüklerinde ülkelerine bakýþlarýnýn deðiþtiðini anlatýyorlar. Onlar gittiðine göre biz de gidebiliriz diye düþündüklerini söylüyorlar. Türkiye’nin bu ülkenin geleceðine katkýsý gerçekten çarpýcý. Dýþiþleri Bakanlýðý tarafýndan derlenen bilgilerin kýsa bir özetini aþaðýda bulabilirsiniz. Ancak bunlar sadece tamamlanmýþ iþler. Ýhalesi yapýlmýþ ve üstünde çalýþýlan projeler bu listeye dahil deðil. Þehir içi yollarýn yapýmýndan hükümet ve belediye binalarýna kadar pek çok þeyin sorumluluðu Türkiye’de.
Yüzlerce bilgisayar alýnmýþ daðýtýlmayý bekliyor. Sahil güvenlik botlarý, polis üniformalarý hazýrlanýyor. En az 500 polise daha eðitim verilmesi planlanýyor. Maliye Bakanlýðý ve Merkez Bankasý için Türkiye’den uzman görevlendirilmesi düþünülüyor. Türk sivil toplum örgütleri de sahada. Görünen o ki sýra artýk düþünce kuruluþlarýna ve üniversitelere gelmiþ.
Tamamlanmýþ Projeler:
1. 150 bin dolarlýk Galkayo Hastanesi Acil Bölümü Rehabilitasyon Projesi.
2. 240 bin dolarlýk Galkayo Mesleki Eðitim Merkezi ve Gençlik Spor Merkezi Projesi.
3. 105 bin dolarlýk Galkayo Yetimhanesi Bilgisayar ve Tefriþat Projesi.
4. 40 bin dolarlýk Galkayo Hapishanesi Havalandýrma Avlusu Rehabilitasyonu Projesi.
5. 280 bin dolarlýk Tevekkül Kampý’nda 2 su kuyusu ve 4 Duksi Yapýmý Projesi.
6. 70 bin dolarlýk Tevekkül Kampý’nda Universal Islamic Cultural Trust Ýþbirliðinde Keçi Daðýtýmý Projesi.
7. 80 bin dolarlýk Bilgisayar Sýnýfý ve Tefriþat Projesi.
8. 6 bin dolarlýk Galkayo Bölgesel Saðlýk Ýdaresi Donaným Destek Projesi.
9. 70 bin dolarlýk Hargesia Bölgesel Eðitim Ýdaresi Projesi.
10. 70 bin dolarlýk Barbera Hastanesi Tadilat Projesi.
11. 80 bin dolarlýk Barbera Eðitim Merkezi Tadilat bakým Onarým ve Tefriþat Projesi.
12. DSÝ tarafýndan yapýlan pek çok çalýþma.
13. Mogadiþu havaalanýnýn 9 kilometrelik duvar ve telle çevrilmesi dahil olmak üzere hizmete hazýr hale getirilmesi. Uçak enkazþarnýn toplanmasý.
14. 450 öðrenci için burs ve Türkiye’ye intikallerinin saðlanmasý.
15. Mogadiþhu Büyükelçiliði tarafýndan seçiler 60 polis adayýnýn Türkiye’de eðitimi.
Somali’deki Kurumlar:
Mogadiþu Büyükelçiliði, TÝKA, Kýzýlay, Diyanet Vakfý ve Diyanet Ýþleri Baþkanlýðý, Ýstanbul Büyükþehir Belediyesi, Devlet Su Ýþleri, Devlet Hava Meydanlarý, Saðlýk Bakanlýðý, Yurt Dýþý Türkler ve Akraba Topluluklar Baþkanlýðý, Anadolu Ajansý, Yardýmeli, IGMG Hasane Derneði, Beþir Derneði, Cansuyu, Deniz Feneri, Ýhlas Vakfý, Afrika Kardeþlik ve Yardýmlaþma Derneði (AFKAD), ÝSRA Derneði, IHH Türkiye, ÝHH Avrupa, Kimse Yok mu, Nile Organization, Sadaka Taþý, Yeryüzü Doktorlarý, Ege Saðlýk Dernekleri Federasyonu (ESAFED), AÝD (Uluslararasý Doktorlar Birliði), Aziz Mahmud Hüdayi Vakfý.
