Sosyal güvenlikte son yýllarda neler deðiþti -2-

Geçen yazýmda, Ak Parti’nin 16. Kuruluþ yýldönümü nedeniyle Ak Parti hükümetleri döneminde çalýþma ve sosyal güvenlik alanýnda yapýlan deðiþiklikleri ayrýntýlý olarak ele almýþtým. Bugün son yýllarda yapýlan deðiþikliklere iliþkin tarihe açtýðýmýz pencereye devam ediyoruz.

16- Engellilere yönelik bir çok önemli hak getirildi. Evde bakým parasý verilmeye baþlandý. Ýhtiyaç sahibi bakýma muhtaç özürlülere evlerinde veya kurumda bakým hizmeti verilmektedir.

17- 65 yaþýn üstündeki muhtaçlar gibi 2022 sayýlý Kanun kapsamýna alýnarak maaþ baðlanmaya baþlandý. Maaþ alan özürlülerin saðlýk primlerini devlet ödemeye baþladý.

18- Türkiye'de ikamet eden kiþilere hiç bir þart olmadan isteðe baðlý sigortalý olma hakký tanýndý ve ayrýca isteðe baðlý sigortalýlarla bakmakla yükümlü olunan kiþiler için saðlýktan yararlanma hakký verildi.

19- BAÐ-KUR’ lulara yapýlandýrma kapsamýnda borçlarý silindi. Eðer BAÐ-KUR’ lular isterse borcu güncel rakamlardan ödeyip sigortalýlýk hizmetine kavuþabilecek.

20- Ýntibak yasasý çýkartýlarak 2000 öncesi emekli olmuþ kiþilere yapýlan farklý maaþ ödemelerinde düzenleme yapýldý. Çok prim ödeyene daha fazla maaþ ödenecek.

21- Yabancý yatýrýmlarýnýn artmasýyla birlikte ülkemizde de sayýlarý hýzla artan yabancý personelin çalýþma izni baþvurularýnýn internet üzerinden yapýlmaya baþlandý. Ayrýca yabancýlar için çalýþma ve ikamet izni belgeleri birleþtirilerek bürokrasi azaltýldý.

22- Ýþe baþlatmama tazminatýndan vergi kesilmeyeceði yasayla düzenlenerek bu sorun çözüldü.

23- Mali tatil yasasý çýkartýldý. Mali Müþavirlerin uzunca bir süredir talep ettikleri mali tatil uygulamasý sorunsuz devam ediyor.

24- SGK, Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý ile Ýþ-Kur bildirimlerinde çok baþlýlýk giderilerek tek bildirime geçildi ve artýk belgeler tek kuruma (SGK) bildiriliyor.

25- Kýsa çalýþma ödeneði arttý. Ýþsizlik sigortasýnýn kapsamý geniþletildi ve hem isteðe baðlý sigorta primi ödeyenler, hem de kýsmi süreli, yani part-time iþ sözleþmesiyle çalýþanlar iþsizlik sigortasý kapsamýna alýndý.

26- Çalýþan Annelere 3 çocuða kadar ve her bir çocuk için de iki yýlla sýnýrlý olmak üzere doðum borçlanmasý hakký verildi ve sosyal güvenlikten yararlanmalarý kolaylaþtýrýlarak doðum nedeniyle çalýþýlmayan sürelerde emeklilik hak kaybýna uðramanýn önüne geçildi.

27- Üniversiteli stajyerlerin de sigortalý olmasý saðlanarak ayrýca staj yaptýklarý iþyerinde ücret ödenmeye baþlandý.

Özellikle gençlerin ve kadýnlarýn istihdamýný artýrmak için çok sayýda teþvik ve düzenleme yapýldý.

28- Ev hizmetlerinde çalýþan herkes sigortalý oldu. 10 günden fazla çalýþanlara emeklilik dahil tüm sigorta kolu primleri ödenirken, 10 günden az çalýþanlar için kýsa vadeli sigorta primi ödenmeye baþlandý ve sigortalýlýk kolaylaþtýrýldý.

29- Muhtaç ve güçsüzlerle engellilere evde bakan vatandaþlarýmýza asgari ücret düzeyinde ödeme yapýlarak engellilerin bakým ve yaþam koþullarý iyileþtirildi.

30- 6356 sayýlý Toplu Ýþ Sözleþmesi ve Sendikalar Yasasý çýkartýlarak çalýþma hayatýnda iþ barýþýnýn temelleri atýldý.

31- Çalýþanlar artýk kayýtlý çalýþýp çalýþmadýðýný SGK internet sitesi üzerinden kendileri kontrol edebilmekte, hizmet dökümünü alabilmektedirler. Þikayetleri olduðunda ise Alo 170 kanalýndan haklarýný arayabilmektedirler. Kayýt dýþý ile yapýlan mücadele sonucunda yüzde 50'ler düzeyinde olan kayýt dýþýlýk yüzde 32 düzeyine indirilmiþtir.

32- Ýþ saðlýðý ve güvenliðine iliþkin özel bir kanun çýkarýldý. Ýþyerlerinde iþ saðlýðý ve güvenliðinin saðlanmasý ve mevcut saðlýk ve güvenlik þartlarýnýn iyileþtirilmesi için iþveren ve çalýþanlarýn görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemek amacýný taþýyan kanun iþyeri hekimi ve iþ güvenliði uzmanlarýnýn istihdam edilmesini zorunlu kýlmakta ve çalýþanlarýn güvenlikli ortamlarda çalýþmalarýný saðlamaktadýr.

33- Asgari ücret artýþý saðlandý. Asgari ücret AK Parti’ nin söz verdiði gibi 2016 yýlýnda 1300 TL; 2017 yýlýnda ise 1404 TL oldu.

34- 6715 Sayýlý Kanunla birlikte Turizm sektöründe dört aylýk süre içinde iþçinin haftalýk ortalama çalýþma süresi, normal haftalýk çalýþma süresini aþamayacaðý; denkleþtirme süresinin toplu iþ sözleþmeleri ile altý aya kadar artýrýlabileceði düzenlendi.

35- Ýþbaþý eðitim programlarýndan mezun olan kiþilerin istihdamýnda, SGK prim teþviki saðlandý.

36- Bað-Kur SGDP kaldýrýldý. Böylece emekli olduktan sonra kendi iþyerini açanlardan Bað-Kur sosyal güvenlik destek primi alýnmama baþlandý.

37- Tahsilde olup 25 yaþýný doldurmamýþ olanlara verilecek pasaportlar harçtan müstesna tutulmuþtur.

38- Ana veya babasý üzerinden bakmakla yükümlü olunan kiþi sayýlmayanlardan; lise ve dengi öðrenimden mezun olanlar 20 yaþýný, yükseköðrenimden mezun olanlar ise 25 yaþýný geçmemek ve bakmakla yükümlü olunan kiþi ya da genel saðlýk sigortalýsý olmamak þartýyla mezun olduklarý tarihi izleyen günden itibaren iki yýl süreyle gelir tespiti yapýlmaksýzýn genel saðlýk sigortalýsý sayýlýr.

39- Ýlk defa gelir vergisi mükellefiyet baþlangýç tarihi itibariyle 29 yaþýný doldurmamýþ tam mükellef gerçek kiþilerin, üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazançlarýn 75.000 Türk Lirasýna kadar gelir vergisinden istisna tutulacaktýr.

40- Sosyo-ekonomik geliþmiþlik endeksi düþük olan illerde sigorta primi teþvikinden yararlanabilmek için iþyerinde 10 ve üzerinde sigortalý çalýþtýrma yükümlülüðü vardýr. Bu sýnýr 01.03.2016 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere kaldýrýlmýþtýr.

41- Kiþisel verilerin korunmasý kanunu çýkarýlarak, kiþisel veriler güvenceye alýndý.

42- Yýllýk izinlerin en fazla 3 parça olma zorunluluðu kaldýrýlarak, çalýþanlara rahatça izin kullanma imkaný saðlandý

43- Sosyal Yardýmlaþma ve Dayanýþma Teþvik Fonu Kurulu (SYDTF)’ndan hangi kiþilerin sosyal yardým alacaðý 3294 sayýlý Kanunun 2. Maddesinde açýklanmýþtýr. SYDTF’den yardým alan kiþilerin istihdam edilmesi halinde 1 yýl süreyle asgari ücret üzerinden hesaplanan iþveren sigorta primlerinin tamamý Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlýðý tarafýndan karþýlanacaktýr.

44- 6704 sayýlý Kanunla 26.04.2016 tarihinden önce 60/g kapsamýndaki genel saðlýk sigortalýlarýnýn 25 yaþýný doldurduklarý güne kadar olan GSS primlerinin tahsilinden vazgeçileceði düzenlenmiþtir.

45- Bað-Kur’ a prim indirimi geldi. Ýsteðe baðlý sigortalýlar hariç 4(b) kapsamýndaki sigortalýlarýn malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primlerinden, beþ puanlýk kýsmýna isabet eden tutar Hazinece karþýlanýr.

46- Muhtasar ile aylýk prim ve hizmet belgesi birleþtirildi. Vergi kanunlarýna göre verilmesi gereken muhtasar beyanname ile sosyal güvenlik mevzuatýna göre aylýk prim ve hizmet belgesi birleþtirilerek, kesilen vergilerin matrahlarýyla birlikte sigortalýnýn sigorta primleri ve kazançlarý toplamý ile prim ödeme gün sayýlarýnýn bildirilmesi saðlandý. Kýrþehir’de baþlatýlan Pilot uygulama 1 Ocak 2018’de tüm Türkiye’de uygulanmaya baþlanacak.

Daha onlarca yeni düzenlemeyi de yazamadýk.

Elbette tüm bu düzenlemeler çalýþma hayatýnda önemli yenilikler getirdi. Ancak daha yapýlmasý gereken yüzlerce düzenleme var.

Ýþverenin, iþçinin-memurun ve iþsizlerin Ak Parti’den büyük beklentileri ve umutlarý var. Bu beklentileri karþýlamak için de Ak Parti kadrolarýnýn ve Cumhurbaþkanýmýz sayýn Recep Tayyip Erdoðan’ýn büyük çabalarý var.

Umarýz ülkemiz istikrar ve güvenin en üst düzeyde saðlandýðý, bölgesinin lider ülkesi olarak hem dünya barýþýna ve hem de ekonomisine büyük katkýlarda bulunmaya devam eder.