Çocuklarýmýzý yetiþtirirken hayatta sahip olduklarý rollerin önemini anlatýp, benimsemelerini saðlamak sorumluluk duygularýnýn geliþmesi açýsýndan elbette önemli. Ama bu rolleri küçük yaþlardan itibaren iyice kavramalarý çocuklarýn, problem çözme yetenekleri ve yaratýcýlýklarýnýn daha fazla geliþmesini saðlýyor.
Hayatta her birimizin birçok rolü var. Ayný kiþi hem anne hem evlat hem kardeþ hem arkadaþ hem de komþu. Bu roller hayatýmýzý zenginleþtiriyor. Peki sahip olduðu rollerin farkýna vararak büyümenin, zeka geliþimine pozitif etkisi olduðunu biliyor muydunuz? Konu biraz ilginç olduðu için sizlerle paylaþmak istedim bu hafta. Duke Üniversitesi’nde yapýlan ve Developmental Science dergisinde yayýmlanan bir çalýþma, hayatta taþýdýðý kimliklerin farkýnda olarak büyütülen çocuklarýn, problem çözme yetenekleri ve yaratýcýlýklarýnýn daha fazla geliþtiðini gösterdi. Çocuklarýmýzý yetiþtirirken hayatta sahip olduklarý rollerin önemini anlatýp, benimsemelerini saðlamak sorumluluk duygularýnýn geliþmesi açýsýndan elbette önemli. Ama bu rolleri küçük yaþlardan itibaren iyice kavramanýn ayný zamanda beyinlerini geliþtirdiðini bilmiyorduk. Bu çalýþma bize bu ilginç ve bir o kadar da önemli sonucu gösterdi. Bahsi geçen çalýþmaya yaþlarý 6 ila 7 arasýnda deðiþen 196 çocuk kabul edildi. Çalýþmaya katýlan tüm çocuklarýn anadili Ýngilizce’ydi. Ýlk denemede çocuklar iki farklý gruba ayrýldýlar. Ýlk gruptaki çocuklarýn eðitiminde, hayatta sahip olduklarý farklý roller üzerinde duruldu. Örneðin “ben bir evladým, bir arkadaþým, ayný zamanda yardýmsever bir çocuðum, iyi bir okurum” gibi. Diðer gruptaki çocuklarýn eðitiminde ise daha çok fiziksel özellikler üzerinde duruldu. Örneðin herkesin aðzý, burnu, boyu, kilosu ayný deðil, herkes farklý fiziksel özelliklere sahiptir gibi. Ýkinci denemede ise ilk grup diðer deneme ile aynýydý. Ýkinci grubun eðitiminde ise kendisinin deðil de çevresindekilerin hayattaki rolleri üzerinde duruldu. Çalýþmanýn sonunda çocuklara bir takým testler uygulandý. Testlerin sonucunda, hayatta sahip olduklarý kimliklerin farkýnda olarak yetiþen çocuklarýn yaratýcýlýklarýnýn ve problem çözme yeteneklerinin diðer gruptaki çocuklara göre daha iyi olduðu saptanýyor. Elbette daha iyi ve saðlam sonuçlar çýkarabilmek için bu konuda daha fazla çalýþma yapýlmalýdýr. Ama özetle buradan çýkaracaðýmýz sonuç; hayatta sahip olduklarý farklý kimlikleri bilen ve benimseyen çocuklarýn, ileride iþlerini kolaylaþtýracak ve baþarýlarýný yükseltecek becerilerinin daha fazla olacaðý.
EGZERSÝZ SADECE BEDENÝNÝZE DEÐÝL BEYNÝNÝZE DE ÝYÝ GELÝR
Egzersiz denildiðinde insanlar genellikle bir spor salonuna yazýlýp orada çalýþmayý anlarlar. Halbuki açýk havada yapýlan egzersizler çok daha faydalýdýr. Kendinizi zorlu bir programa baðlamak hüsranla sonuçlanabilir. Egzersizi bir tür rahatlama gibi düþünün. Gün boyu zihnimizi ve bedenimizi iþ için kullanýyoruz. Her ikisinin de deþarj olmaya ihtiyacý var. Kendimize ayýrdýðýmýz bu vakitte, bahsettiðim anlamda bir rahatlama yaþýyoruz zaten. Açýk havada yürüyüþ zihnimize ve bedenimize en iyi gelen egzersizlerden birisi. Yürüyüþün zihinsel yetilerimiz üzerinde pozitif etkisini gösteren birçok bilimsel çalýþma mevcut. Onun dýþýnda özellikle dengeyi artýran sporlar, hareket sisteminin kuvvetlenmesi ve zihinsel konsantrasyonu artýrma açýsýndan önemli. Ben özellikle pilates ve yogayý öneriyorum. Konsantrasyon kaybý çaðýmýzýn en önemli sorunlarýndan birisi. Yaptýðýmýz iþe uzun süreli konsantrasyon saðlamakta zorlanýyoruz. Elbette akýllý telefonlarýn, tabletlerin bunda büyük rolü var. Pilates de denge ve koordinasyonu en iyi geliþtiren sporlardan. Denge ve koordinasyon geliþim gösterdiðinde bununla ilintili olarak konsantrasyon da geliþiyor. Özellikle evden çýkamayan ve hatta yatalak durumda olan yaþlýlarýmýz için kaslarýn çalýþmasý çok önemli. Kaslar yeterli çalýþmazsa bir süre sonra katýlaþýyor ve kontraksiyon geliþiyor. O zaman da mutlaka bir fizyoterapistten destek almak gerekiyor. Pasif egzersizleri fizyoterapistten öðrenip evde devamýný saðlamak da mühim.
KAN GRUBUNUZ DEMANS RÝSKÝNÝZÝ AZALTABÝLÝR
Kan grubunuzun zihinsel yeti- lerinizi etkileyebileceðini biliyor muydunuz? Brain Research Bulletin dergisinde yayýmlanan bir çalýþmada sahip olduðunuz kan grubunuzun beynin belli alanlarýndaki gri cevher kalýnlýðýný etkileyebileceðini gösterdi. Çalýþmada A, B, 0 ve AB kan grubundan olan katýlýmcýlarýn beyinlerindeki gri cevher kalýnlýðý özel MR yöntemleri ile ölçüldü. 0 grubu kana sahip kiþilerin temporal ve limbik alanlarýnýn, özellikle Alzheimer hastalýðýnda ilk etkilenen bölgelerden olan sol hipokampuslarýndaki gri cevherin daha kalýn olduðu gözlendi. Normal bir beyinde yaþlanmayla birlikte gri cevher volüm kaybýna uðrayarak incelir. Fakat kan grubuna göre bu incelmenin farklý olabileceði bilinmiyordu. Çalýþmanýn yürütücülerinden Prof. Dr. Annalena Venneri bu keþfin önemini þu sözlerle belirtiyor; “Bu sonuçlar bize kan grubunun sinir sistemi geliþiminde etkisi olduðunu gösteriyor. Þimdiki görevimiz ise bunun nasýl ve neden olduðunu anlayabilmektir.” Bu durumda 0 grubu kan taþýyanlar bu açýdan þanslý görünüyorlar. Gri cevher ne kadar kalýn olursa zihinsel yetilerin kaybý o kadar yavaþ olacaktýr.
