Bir süredir bazý okurlarýmýz, staj döneminde ödenen SGK primleri nedeniyle erken emeklilik talebini sosyal medya üzerinden iletiyor. Okurlarýmýz sürekli “Stajyerlere erken emeklilik var mý? Staj dönemi emekliliðe sayýlacak mý” diye soruyor.
Elbette bu konuda daha önce de birkaç kez bu köþede yer verdim. Sorular ve talepler çoðalýnca bu konuyu yeniden gündeme almak gerekti.
Ýþte staj sigortasýnda merak edilenler ve püf noktalarý;
Öncelikle, meslek Lisesi’nde yapýlan staj döneminde, stajyerin öðrenim gördüðü okul tarafýndan sadece iþ kazasý ve meslek hastalýðý ile hastalýk sigorta primleri ödendiðini belirtmeliyiz. Diðer bir deyiþle bu dönemde stajyerler için emeklilikle ilgili malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortasý primleri ödenmemektedir.
Stajyerlik hem meslek liseleri ve hem de üniversiteler için söz konusu olabiliyor. Her iki öðrenci grubu için de primler okul tarafýndan yatýrýlýyor.
Dolayýsýyla da meslek lisesinde öðrenim görülen okullar tarafýndan yapýlan staj sigortasý, SGK iþe baþlama tarihi olarak kabul edilmediði gibi, SGK prim gün sayýsý olarak da dikkate alýnmamaktadýr.
Çalýþanlarýn ilk defa normal sigortalý olarak malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortasý primlerinin ödendiði tarihe göre emeklilik yaþý ve ödenmesi gereken prim gün sayýsý belirlendiðinden, stajyerlik döneminde ödenen primlerle erken emeklilik mevcut durumda söz konusu olmamaktadýr.
Askerlik borçlanmasýyla emeklilikte püf noktalarý
SGK’lýlarýn emeklilik için gereken gün sayýlarýnýn yeterli olmamasý durumunda, gün sayýsýný tamamlamak için askerlik borçlanmasý yapýlabiliyor.
Askerlikte geçen sürelerin sosyal güvenlik açýsýndan deðerlendirilmesinde iki etkisi olmaktadýr.
5510 sayýlý Kanuna göre, sigortalýlýðýn baþlangýç tarihinden önce askerlik yapanlar için askerlik borçlanmasý ile hem sigortalýlýðýn baþlangýç tarihi borçlandýrýlan gün sayýsý kadar geriye götürülmekte, hem de prim gün sayýsý artmaktadýr.
Bu nedenle askerlik öncesi SSK, Bað-Kur, T.C. Emekli Sandýðý (Özel Banka-Borsa Sandýðý dahil) kapsamýnda bir iþe girmemiþ kiþilerin askerlik borçlanmasý yapmalarý emeklilik yaþ ve günlerini öne çekmesi nedeniyle tavsiye edilir.
Ancak önce sigortalý olup, sonra askere gidenler (askerden önce sigortalý olanlar) içinse askerlik borçlanmasý yaptýklarýnda sadece prim gün sayýsý artmaktadýr. Emeklilik için gereken sigorta prim gün sayýsý eksik olanlarýn askerlik borçlanmasý yapmasýnda fayda bulunmaktadýr.
Askerlik borçlanmasý yapýlýrken, kiþinin asgari ücret ile asgari ücretin 6.5 katý arasýnda dilediði tutar üzerinden borçlanma yapmasý mümkündür. Sigortalýnýn kendisinin belirleyeceði günlük kazancýn yüzde 32’sinin, borçlanýlacak gün sayýsý ile çarpýlmasý suretiyle hesaplanýr.
Mevcut asgari ücret (Günlük: 54,90 TL) dikkate alýndýðýnda, 18 aylýk askerlik borçlanmasý yapan bir 4/a sigortalýsý (SSK’lý), prime esas kazancý asgari ücretten seçerse, 1 günlük borçlanma 54,90 X 0,32= 17,57.-TL ve 540 günlük borçlanma 17,57x 540= 9.487,80 TL olacaktýr. Bu borcun tebliði tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekmektedir.
Tarým Bað-Kur primlerinde son yedi yýla dikkat
Tarým Bað-Kur primi ödeyenlere önemli bir hatýrlatma yapmak istiyorum.
Yatýrýlan son yedi yýl primin fazlasý normal Bað-Kur veya isteðe baðlý Bað-Kur deðil de, Tarým Bað-Kur primi ise baðlanan maaþ daha düþük oluyor.
Çünkü hem Tarým Bað-Kur maaþýnda 2000 yýlý öncesi için maaþ hesaplamasý bulunmuyor. Hem de maaþ hesabýnda daha düþük basamak deðeri olan Tarým Bað-Kur basamaðýna ait göstergeler dikkate alýnýyor. Bu hesaplama farklýlýðý nedeniyle emekli maaþlarý da yüzde 50-60 daha düþük oluyor.
