Barýþ isteyenlerin de elinde sopa olmasý gerekiyor
Kuzey Kore krizi týrmanýþta. Kuzey, yalnýzca ABD ve Güney Kore’yi deðil, Japonya’yý da kýþkýrtmaya çalýþýyor. Çin-Rusya ‘tavþana kaç, tazýya tut’ oynuyor. Kuzey Kore’deki sokak görüntülerine dikkatli bakýn: Yanaklarý çökük ve zayýf insanlar göreceksiniz. Fit deðiller, açlar.
- Vladimir Putin: Kore yarýmadasý büyük bir çatýþmanýn kýyýsýnda.
- Fransa: Kuzey Kore birkaç ay içinde ABD’ye ve her yere ulaþan füzelere sahip olacak.
- Fransa ve Ýngiltere Çin’e ‘Kuzeyi durdur’ çaðrýsý yaptý.
- Çin medyasý Ýngiltere Baþbakanýnýn ‘Kuzeyi durdur’ çaðrýsýna aðýr saldýrýyla karþýlýk verdi: May zayýf bir lider.
- BRIC ülkeleri toplanýyor. Çin Komünist Partisi Kongresi Ekim’de...
Kuzey Kore krizi yine týrmanýþta... Demeçler ve gidiþat iyi deðil. Gerilimin týrmanýp sonra birden durulacaðý ve bir çare bulunacaðý- beklentisi taþýmak ve iyimser olmak iyidir. Ancak iyimserlikten önce tedbir gerekiyor.
Gerilim taraflarýnýn baþka meseleleri ve hesaplarý da olduðu için, Kuzey Kore üzerinden hesaplaþma, genel çatýþma riskini artýrýyor. En basitinden Kuzey Kore rejimi var olma-olmama mücadelesinde. Donald Trump da bir anlamda var olma mücadelesinde. Taraflarýn hedef ve beklentilerinin birbirine ters olmasý, uzlaþma ve müzakere yollarýný týkýyor.
Kuzey Kore belki nihayetinde masaya oturup rejim meþruiyetinin ve nükleer varlýðýnýn ABD tarafýndan tescil edilmesini bekliyor, ancak bunu teslim ve tecil etmek Trump için þahsi ve siyasi riskler taþýyor. ABD’nin Asya’ya ve dünyaya ‘düþüþte bir güç olmadýðýný’ kanýtlamak zorunda kalmasý, çatýþmanýn riskini katlýyor.
Bir Trump var, bir de ABD var. Ve iki parça da, Kuzey Kore riskini görüyor.
Asya’da yanlýþ hamle yapan, aðýr kaybeder. Mevcut durumu-Statükoyu korumak ise giderek zorlaþýyor, statükonun dikiþleri atmakta.
Çin, Kuzey Kore’nin iplerinin elinde olduðu iddialarýný reddediyor. ABD ile daha büyük meselesi var.
Rusya ABD’nin mevcut yolunun yol olmadýðýný söylüyor. Putin boþuna ‘savaþ’ uyarýsý yapmadý. Onun da ABD ile baþka meselesi var.
Japonya ve Kore topun aðzýndalar. Japon halkýnýn þafak vakti ‘füze geliyor’ alarmýyla yataklarýndan fýrlamasý kabul edilir bir durum deðil. Kuzey Kore tehdit ve þantajý altýnda ne kadar yaþayacaklar?
Türkiye açýsýndan genelde savaþ kabul edilir durum deðil. Savaþ istemiyoruz. Kuzey Kore’nin ABD’yi rahatsýz etmesi belki eðlenceli bir durum gibi gelebilir, ancak bölgede dostumuz ve iþ ortaðýmýz Güney Kore ve Japonya tehdit altýndalar. Çatýþma dünya ticaretini alt-üst eder. ‘Birbirini yesinler’ formülü de iþlemez: Birbirlerini yemeye baþladýklarýnda bütün dünya etkilenir, ucu bize de dokunur. ‘Kore’ye nükleer silahý kim verdi ve bu iþ nasýl baþladý’ diye sormak da lazým. Ancak Asya’da hukuk, adalet noktasý geçildi. Silah ve güç konuþuyor.
Bu ortamda çatýþmanýn sorumluluðunu dünya kamuoyu önünde karþý tarafa yükleyebileceðine inanan taraf, silaha sarýlabilir. Ýþte bir tehlike daha.
ABD son dakikada destek isteyecek
Bölgede savaþ riski var. Nükleer silahlara da açýk olan sýcak bir çatýþma için, yakýn zamana dek ’Asla olmaz’ deniyordu... Þimdi ‘Evet, çatýþma ihtimal dahilinde...’ noktasýna geldik.
Çatýþma çýkarsa, ABD en önce Asya’dan ve NATO müttefiklerinden eþ zamanlý destek isteyecektir. Bu destek talebi ilk aþamada asker-silah deðil, savaþa siyasi destek talebi olacaktýr.
Bu ihtimal, Ýngiltere’yi düþündürmeye baþladý. BM Güvenlik Konseyi ve NATO üyesi ve AB dýþý müttefik olarak Ýngiltere, ABD’ye en yakýn ülke. Ýngiltere’de tanýnmýþ nükleer strateji uzmaný Prof. Malcolm Chalmers, Londra hükümetinin en kýsa zamanda ‘ABD’den Kuzey Kore’ye askeri harekâta destek talebi gelirse, ne cevap verileceðini belirlemek için çalýþma baþlatmasý’ gerektiðini söyledi.
Chalmers’a göre talep son dakikada ve ABD askeri harekât kararý aldýktan sonra gelecek. Ve bu talebe cevap için Londra’nýn sadece birkaç saat zamaný olacak. Profesöre göre Londra’nýn ABD’ye vereceði cevap, hem dýþ stratejiyi, hem de iç politikayý yakýndan ilgilendiriyor. O yüzden Profesör þimdiden ihtimallerin deðerlendirilmesini, ulusal güvenlik konseyinin çalýþýp hazýrlýk yapmasýný öneriyor.
Ve ABD’nin kesin olarak NATO’ya gelip hem destek istemesi hem de ‘Ben tehdit altýndaysam Londra-Berlin-Paris de tehdit altýnda’ demesi bekleniyor.
Ýngiltere ve Fransa bu durumun farkýnda... Almanya 24 Eylül seçimini bekliyor.
ABD desteði konusunda NATO tereddüt gösterirse kýyamet kopacak.
Füzelere müdahale edin
Kuzey Kore’nin füzelerini ABD siber müdahale ile düþüremiyor mu? Bir ara böyle bir laf dolaþmýþtý. Hatta 2014’te Baþkan Obama -Kuzey Kore füze ve nükleer sistemlerine yoðun siber müdahale- emri vermiþti.
Bu konuda bir geveze kaynak önceki gün konuþtu. Ancak aðzýndan sýr mý kaçýrdý, yoksa önemli görünmek için sýr veriyormuþ gibi mi yaptý, anlaþýlamadý.
Ýlgili kiþi, Sebastian Gorka. Trump yönetiminin ilk dalgasýyla Beyaz Saray’a ‘Ulusal Güvenlik danýþman yardýmcýsý’ gibi bir unvanla girmiþti. Her yerde ve olayda Ýslam dinini aramaya meraklýydý. Ehliyet ve bilgisinin Beyaz Saray’ý sadece ziyaretçi olarak görmeye yettiði bilindiði halde, birkaç ay ortalýkta dolaþtý, sonra da kovuldu.
Gorka, kovulduktan sonra bir TV mülakatýnda Kuzey Kore füzelerinin ABD siber müdahalesiyle düþürüldüðünü ima etti. Bu konuda sýrlar bildiðini söyledi.
ABD’nin bu yolda çalýþtýðý biliniyor ama nerede baþardý, nerede baþaramadý bilinmiyor. Üstelik son dönemde Kuzeyin füzelerinin baþarýsýz kaldýðýna dair bir iþaret de yok.
ABD için þu noktada Kuzeyin füzelerini siber müdahale ile düþürmek, savaþtan daha az maliyetli bir seçenek.
Bir diðer maliyetsiz çözüm, Kuzey’in hýrçýn lideri Kim’in suikastla ortadan kaldýrýlmasý. Bu konuda en çok Güney Kore istekli... Kuzey Kore rejimini komando operasyonuyla yok etmek, Japonya için de tercih edilir durum, ancak þimdilik konu film senaryosu boyutunda.
Gorka’nýn saðdýcý Steve Bannon’ýn ‘Kore’de askeri çözüm yok, yarým saatte milyonlar ölebilir. O iþi unut. Bizi teslim aldýlar’ sözü de unutulmadý. Ama tekrar söylemek gerekirse: Artýk görevde deðiller.
Takvime bakýnca
Kuzey Kore füze atmaya, nükleer deneme yapmaya devam ettikçe, sýcak çatýþma riski de artýyor.
Rusya, Çin, Hindistan, Brezilya ve de sonradan ekleme Güney Afrika, BRICS olarak 3-5 Eylül’de Çin’de olaðan toplanacaklar. Putin ‘Kuzey Kore konusunda Çin ile ortak planýmýz çoktan hazýr. Çare bu planda... Kuzeyi tehdit ve sýkýþtýrma çabasý iþe yaramaz’ diyor. Bu hava Kuzeyi daha da cüretkar olmaya teþvik edebilir.
Çin Komünist Partisi 19. Kongresi’nin 18 Ekim’de yapýlacaðý duyuruldu. Kongre, Þi JinPing’e 5 yýl daha yetki verecek ve kadrolarýný pekiþtirmesini saðlayacak. Normalde Þi’nin yaþ haddinden deðiþmesi gerekiyordu, o süreç deðiþti. Þi o Kongreye dek Çin’de, bölgede ve dünyada sorun istemiyor.
Bekleyiþ mümkün, ancak herkesin takvimi ve saatleri farklý iþliyor.
Japonya’da ABD üsleri
Kuzey Kore’nin Japonya üzerinden füze geçirmesiyle Japonya’daki ABD varlýðý da hatýrlandý.
Japonya’da 2. Dünya Savaþý’ndan beri ABD askeri var. Ýki atom bombasýnýn ardýndan Japonya büyük kayýplarla ABD’ye teslim olunca, ABD hem iþgal için, hem de bölgesel karakol olarak Japonya’ya yerleþmiþti.
Japonya’da halen 112 üste 40 bin ABD askeri var. Ayrýca asker ailelerinin nüfusu da 40 bin kadar. 112 üssün yaklaþýk 90‘nda ABD’nin hakimiyeti var, diðerleri Japon ordusuyla birlikte kullanýlýyor.
Japonya’daki ABD üslerini haritaya yayýnca çok geniþ alanlarýn ABD iþgalinde olduðu izlenimi doðsa da, ABD üssü sayýlan yerlerin toplam alaný yaklaþýk bin kilometrekare. Japonya’nýn yüzölçümü 380 bin km kare.
Japon hükümeti, ABD’nin üslerdeki egemenlik alanýnýn yalnýzca 312 km kare olduðunu söylüyor. Hatta Japonya, ABD üslerinin dörtte üçünün küçük Okinawa adasýnda olduðunu vurguluyor. Okinawa’nýn toplam Japon topraklarý içindeki payý binde 6.
Japonya bu þekilde ‘çok küçük bir alanýn ABD egemenliðinde olduðunu’ hatýrlatýyor ve etkiyi en aza indirmeye çalýþýyor. Ülke sýnýrlarýnda yabancý egemenliði, hoþ bir durum deðil.
Okinawa, Japon ana adasýndan 600 km güneyde. ABD askerlerinin Japonya içinde de güvenlik saðlama görevi var. Japonya’nýn ordu beslememe kolaylýðý var. Ancak artýk ABD Japonya üzerinden ‘bölgesel güvenlik’ boyutuna kaydý. Japonya da kendisine donanýmlý bir ordu kurdu. Japonya’daki üsler daha çok ABD 7. deniz filosu ile uçak filolarý için gerekli.
ABD 7. Filosu, Pasifik ve Doðu Asya’ya verilen önemi yansýtýr þekilde kalabalýk. En az bir uçak gemisi, 12 ya da fazla nükleer denizaltý dahil 60-70 parçalýk bir filo Japonya merkezli olarak Çin ve Rusya açýklarýnda devriye geziyor. Filonun görev alaný Hint Okyanusu’na, Avustralya ve Antarktika’ya uzanmakta...
