TBMM’deki MHP hariç üç parti, ‘tutuklu milletvekilleri’ ile ilgili yeni bir anayasa deðiþikliði çalýþmasý baþlattý. AK Parti, CHP ve BDP’den birer milletvekili ile bir çalýþma komisyonu kuruldu. Komisyonun amacý, ‘tutukluyken milletvekili seçilenlerin tutukluluðunun kalkmasý, milletvekilliði sýrasýnda hüküm giyenlerin tutuklanmasý iþleminin de dönem sonuna býrakýlmasýný’ saðlayacak bir düzenleme hazýrlamak.
17 Aralýk operasyonu’ndan sonra 13 üyesinin ‘korsan’ açýklama yapmasý üzerine tartýþmalý hale gelen Hakimler Savcýlar Yüksek Kurulu’na iliþkin bir deðiþikliðin de bu çalýþmaya eklenebileceði konuþulmaya baþlandý.
Hatýrlayalým;
Ergenekon davalarý sürecinde HSYK’nýn ve bazý üyelerin hakim ve savcýlar üzerinde baský kurduðu, maksatlý atama ve yer deðiþtirmeler yapýldýðý tartýþmalarý gündeme gelmiþti.
Bunun üzerine, 12 Eylül 2010 referandumuyla HSYK’nýn üye sayýsý 7’den 22’ye çýkarýldý, seçimi de hakim ve savcýlarýn yapmasý saðlandý.
Aslýnda, 2010’daki anayasa deðiþikliði çalýþmalarý sýrasýnda bu seçim sisteminin sorun yaratabileceði tartýþýlmýþtý. O gün bu deðiþikliðe yansýmamýþsa da, 2011 seçimlerinden sonra oluþturulan Yeni Anayasa Hazýrlýk Komisyonu, HSYK’nýn yapýsý ve üyelerin seçim sistemine iliþkin bir deðiþiklik öngörmüþtü. Ancak Komisyon’un kapanmasý üzerine yeni anayasa çalýþmalarý da durmuþtu.
HSYK’nýn yapýsý ve seçim sisteminin ‘endiþe edilen’ arýzasý ‘17 Aralýk operasyonu’ ile ortaya çýktý. HSYK’nýn 13 üyesi ‘usule aykýrý soruþturma yürüten’ savcý lehine görüþ açýkladý. Hakim ve savcýlarý soruþturma, cezalandýrma ve atama yetkisine sahip tek makam olan HSYK’nýn çoðunluk üyelerinin ‘grup olarak’ hareket etmesinin hakim ve savcýlar üzerinde ‘tehdit’ etkisi yaptýðý deðerlendirildi.
Bu tutumu, HSYK’nýn da tutuklu vekillerle ilgili anayasa deðiþikliðine eklenebileceði beklentisine neden oldu.
Yeni Anayasa Hazýrlýk Komisyonu’nda üzerinde uzlaþýlan düzenleme özetle þöyleydi:
-Hakimler Savcýlar Yüksek Kurulu yerine 15 üyeli ‘Hakimler Yüksek Kurulu’ ve 7 üyeli ‘Savcýlar Yüksek Kurulu’ oluþturulacak.
-HYK üyelerinin üçü Yargýtay, ikisi Danýþtay, ikisi üniversiteler, ikisi avukatlar, altýsý birinci sýnýf kürsü hâkimlerinin kendi aralarýndan seçecekleri adaylar arasýndan TBMM tarafýndan seçilecek.
-SYK üyelerinin biri Yargýtay, biri Danýþtay, ikisi savcýlarýn kendi aralarýndan seçecekleri adaylar arasýndan TBMM tarafýndan seçilecek.
-TBMM, Kurul üyelerini üçte iki çoðunluk ve gizli oyla ayrý ayrý seçecek.
-Kurul üyelerinin görev süresi dört yýl olacak ve süresi biten üye yeniden seçilemeyecek.
-Adalet Bakaný özlük ve disiplin iþlerinin görüþüldüðü toplantýlara katýlamayacak.
Bu düzenleme dört partinin de onayýyla ‘yeþil’ yazýldý. Ta ki CHP’li üye Süheyl Batum’un daha sonradan itiraz etmesine kadar. Öyle ki, Batum’a en sert tepkiyi CHP’li diðer üyeler Atilla Kart ve Rýza Türmen verdi. CHP’li Türmen’in “Biz uzlaþtýk. Bu Süheyl Batum’un kendi görüþü” demesi üzerine tartýþma çýkmýþ, Batum, “Hadi ordan... Ben karþý oldukça bu ifade kýrmýzý yazýlacak” diyerek düzenlemeyi kýrmýzýya çevirmiþti.
Batum’un daha sonra söyledikleri ise bugüne iþaret gibiydi: “Benim ne kadar haklý olduðumu birkaç ay sonra göreceksiniz!”
Batum’un neyi kastettiðini bilmiyoruz. Ancak anayasa deðiþikliðinin yapýlmýþ olmasý ve bugünkü yapýsýyla bir HSYK’nýn olmadýðýný düþündüðünüzde, bir savcýnýn hukuk sürecinden ve baþsavcýdan kaçýrarak ‘17 Aralýk operasyonu’nu yapmasýnýn mümkün olmayacaðý görülüyor.
Sonuç olarak;
Dört partinin uzlaþtýðý HSYK deðiþikliði metni TBMM’ye gelir mi?
Hükümetin bu yönde çalýþmasý var. Ancak anayasa deðiþikliði diðer üç partiden en az ikisinin desteðini gerektiriyor. Bu, CHP ve MHP’nin ‘operasyon üzerinden hükümete vurarak mý daha fazla oy alýrýz, yoksa HSYK’yý deðiþtirerek demokratikleþmeye destek vermekle mi’ sorusuna vereceði cevaba baðlý.
TBMM’nin, HSYK’nýn 13 üyesinin hakim ve savcýlar üzerine baský kurmasýný önleyecek bir baþka yollar bulmasý da mümkün.
Önümüzdeki günlerde yeni demokratik reformlarý konuþuyor olacaðýz.
