Beþar el-Esed’in en yakýn arkadaþý, rejimin “dar kadrosunun” önemli ismi, Muhafýz Birliði komutanlarýndan Manaf Tlass’ýn Þam’ý terk etmesi, Suriye’de beklenilen sonun yaklaþtýðýný gösteriyor. 1964 doðumlu Manaf Tlass, Suriye’deki Baas rejiminin yerleþmesinde büyük hizmetleri olan ve 1972-2004 yýllarý arasýnda Savunma Bakaný olarak hizmet veren Mustafa Tlass’ýn oðlu. Mustafa Tlass, sözü geçen bir Sünni ailenin mensubu olarak, “baba”Hafýz el-Esed’in liderliðinin güçlenmesinde büyük rol oynadý. Özellikle Halep’teki zengin Sünni iþadamlarýnýn Nusayri kökenli el-Esed ailesine destek vermesinde bir numaralý isimdi.
Beþar el-Esed ile askeri akademide ayný sýnýfta okuyan Manaf’ýn, benzer görevi arkadaþýnýn liderliðe yükseliþi sýrasýnda üstlendiði biliniyor. Beþar-Manaf ikilisi 2011 ayaklanmasýna kadar “kanka” olarak yaþadýlar. Fakat Tlass ailesi, Beþar’ýn Sünni kesime dönük saldýrýlarýnýn artmasýyla yeni bir stratejinin geliþtirilmesi gerektiðini anladý.
Ýliþkileri çok güçlü aile
Geçen yýl, ülkeyi ilk terk eden baba Mustafa Tlass oldu. Saðlýk gerekçeleriyle Paris’e yerleþti ve Suudi kökenli ünlü silah tüccarý kocasý Ekrem Occeh’den boþanan kýzý Nahid’i de yanýna aldý. Diðer erkek evlat iþadamý Firas“yolsuzluk iddialarý” ile karþýlaþýnca çareyi Dubai’ye yerleþmekte ve ailenin mali varlýklarýný bu noktadan yönetmekte buldu. Manaf ise, Suriye ordusunun Rastan kentinde planladýðý Sünni katliamýný durdurmaya çalýþmasýndan sonra gözden düþmüþtü, o da “bir kaza kurþununa kurban gitmemek” için -büyük olasýlýkla Lübnan üzerinden- Paris’e kaçtý. Manaf’ýn eþi bir süredir Beyrut’ta yaþýyor, kýzý da Beyrut Amerikan Koleji’nde okuyordu.
Mustafa Tlass’ýn Moskova’da çok güçlü iliþkileri bulunuyor. Firas ise Suudi Arabistan ve Katar baþta Körfez ülkelerinin yönetimleri ile içli-dýþlý. Tlass ailesi, ülke ekonomisinde büyük aðýrlýðý olan zengin Sünni ailelerin siyasi tercihlerinde ise belirleyici rol oynuyor. Manaf’ýn görevi süresince katliamlarý durdurmak için büyük çaba göstermesi de Suriye muhalefeti tarafýndan her zaman dikkatle izlendi.
Aranan liderin portresi
Tlass ailesi, “Beþar sonrasý Suriye”ye dönük endiþeleri giderebilecek en güçlü Sünni aile olarak öne çýkýyor. Rejimin yýkýlmasýndan sonra ordunun yeniden yapýlanmasý, çok partili sisteme geçiþ sürecinde serüvenci radikal gruplarýn durdurulmasý vebir geçiþ döneminde iç istikrarýn korunmasý açýsýndan sorumluluk alabilecek güçlü bir Sünni aileden söz ediyoruz.
Bu aslýnda Batý ve Rusya’nýn üzerinde anlaþabileceði bir formül. Rusya, Tlass ailesi sayesinde Suriye’deki varlýðýný koruyabileceðini, Batý ise “demokratik geçiþ sonucunda yönetim gücünün çoðunluktaki Sünni’lere kayabileceðini” bu yolla garanti görebilirler. Bu tür geliþmeden rahatsýz olacak güç ise Ýsrail. Mustafa Tlass görüþleri nedeniyle bölgenin en kararlý “Yahudi düþmanlarýndan biri” olarak tanýnýyor.
Ancak geçiþ döneminde...
Temas kurduðum Suriye muhalefeti kaynaklarý, Manaf Tlass’ýn ancak geçiþ döneminde etkin rol alabileceðini fakat siyasi açýdan geleceðinin olmadýðýný ifade ettiler. Bunun temelindeki ana unsur, Mustafa Tlass’ýn elinin, 1982 HamaKatliamý’na bulaþmýþ olmasý. Ayrýca Suriye halký, yeni dönemde iþbaþýnda “sivilleri” görmekte kararlý.
Beþar... Sayýlý günler
Manaf Tlass,Beþar’ýn kardeþi Mahir el-Esed’in komutasýndaki eli kanlý Dördüncü Tugay’ýn önemli isimlerindi. Onun Paris’te olmasý, Þam’daki rejimin ömrünün artýk “haftalar” ile ölçülmesine neden oluyor. Suriye ordusunda görevli Nusayri subaylarýn da Özgür Suriye Ordusu ile baðlantý kurarak kendilerinin “katliamcý politikalara karþý olduklarýný” aktardýklarý yönündeki bilgiler çok önemli. Aslýnda, ülkede her þey artýk, “Beþar sonrasýna” göre þekilleniyor ve Nusayri kesimin önemli bir bölümü de “Beþar’sýz Suriye”konusunda Sünniler ile iþbirliðini geliþtiriyor.
10 Suriye uçaðýný kim yaktý?
Suriye füzesinin uçaðýmýzý düþürmesinden yalnýz 48 saat sonra, 24 Haziran’da, Halep’in doðusundaki Suriye askeri üssüne bir “komando harekatý” düzenlendi. Üste bulunan Mig-21 ve Mig-23 uçaklarýndan 10 tanesi tahrip edildi. Kayýp vermeyen komandolar geldikleri gibi gittiler. 26 Haziran’da dünya basýnýna, Ýngiliz komandolarýn Türkiye üzerinden Suriye topraklarýna girdiði gibi bir haber sýzdýrýldý. Bunun imkansýz olduðu açýk. Sahi, 10 Suriye savaþ uçaðýný kimler yok etti?
