Doðu Akdeniz’de keþif görevi yaptýðý bilinen Türk Hava Kuvvetleri’ne baðlý F-4 Fantom tipi savaþ uçaðýnýn Suriye’nin karadan “havaya savunma sisteminin”(surface-to air misilse system, SAM) en yoðun olduðu bölgede vurulmuþ olmasý bir tesadüf olamaz. Önce Sovyetler Birliði, devamýnda da Rusya’dan düzenli olarak SAM’lar alan Suriye, esas olarak ülkenin Akdeniz kýyý boyunu ve Golan Tepeleri baþta, Ýsrail ile sýnýrýný SAM füzeleriyle donatmýþ durumda. Ülkenin doðu sýnýrý, yani Irak tarafýný ise Suriye hava kuvvetlerine baðlý Mig-23, Mig-25 ve Mig-29 savaþ uçaklarýnýn korumasý altýnda.
Suriye’nin elinde þu tipte SAM füzeleri bulunuyor: S-75, S-125 ve S-200. 2K12 olarak adlandýrýlan taktiksel SAM sistemleri de bu yapýnýn destekleyicisi olarak bazý bölgelerde sabit üslerde konuþlandýrýlmýþ durumda.
Suriye’de bu hava savunma sistemini harekete geçiren 22 adet“erken ikaz radar sistemi”devrede, bunlardan bir tanesi, yine Rus yapýmý36D6tipi son derece geliþmiþ bir radar üssü. Rusya son olarak bu radar sisteminden Ýran’a da vermiþ bulunuyor.
1957 yýlý teknolojisini taþýyan S-75 füze savunma sistemi, 1 Mayýs 1960 yýlýnda Sovyet hava sahasýnda Amerika’ya ait U-2 casus uçaðýný düþürmesiyle ünlenmiþ bir sistemdir. Suriye’deki S-75’lerin halen ancak üçte birinin kullanýlabilir olduðu, Þam’ýn eskiyen bu sistemin yerine Rusya’dan yeni füzeler getirtmeye baþladýðý biliniyor.
S-125 ise, S-75’e göre daha alçak irtifadan uçan cisimlere karþý kullanýlabilen, iki aþamalý ateþleme sistemi nedeniyle bir savaþ uçaðý gibi kolay manevra yapabilen hedefi daha kolay yakalayabilen yapýya sahip. Büyük olasýlýkla, Türk F-4’ü bu sistemin hedefi oldu.
S-200’ler ise, çok uzun menzilleri ile Suriye’yi, Kýbrýs’a kadar uzanan bir coðrafyada, bütün Doðu Akdeniz’i kapsayacak ölçüde savunma altýna alýyor.
Suriye, bu yapýsýyla,“yerden havaya savunma sistemleri”açýsýndan yabana atýlýr bir komþu deðil. Özellikle son dönemde, eskiyen füzelerini,“muhtemel NATO müdahalesine karþý”Rusya’dan aldýðý yeni füzeler ile yenilemiþ durumda.
Ýsrail saldýrýlarý þok etti
Suriye SAM savunma sistemi esas olarak Hums, Halep, Þam ve yine Hums yakýnlarýndaki Tiyas Hava Üssü’nden kurulu merkezlerden kontrol ediliyor.
Ýsrail Hava Kuvvetleri’nin 6.Eylül.2007 tarihinde Suriye’nin El-Kibar nükleer tesisine yaptýklarý“þok saldýrý” Suriye hava savunma sisteminin iki noktada çok ciddi zaaf içinde olduðunu ortaya koydu:
1. Þam-Hums arasýndaki alanýn ortalarý,
2- Lazkiye-Halep arasýndaki alanýn ortalarý.
Suriye hava savunma sisteminin en modern kanadýný oluþturan S-200’lerin “alçaktan uçan uçaklara karþý” etkisiz olmasý, bu ülkeye dönük operasyonlarda “alçak uçuþun” önemini artýrýyor. Türk Hava Kuvvetleri’ne baðlý savaþ uçaðýnýn alçaktan uçuþ gerçekleþtirmesi de bu “teknik askeri deðerlendirmenin” doðal sonucu olarak kabul edilmeli.
(*) STAR yazarý, ayný zamanda, Türkiye’nin en etkili savunma dergisi MSI’ýn da Genel Yayýn Yönetmeni’dir.
