Doğu Akdeniz’de keşif görevi yaptığı bilinen Türk Hava Kuvvetleri’ne bağlı F-4 Fantom tipi savaş uçağının Suriye’nin karadan “havaya savunma sisteminin”(surface-to air misilse system, SAM) en yoğun olduğu bölgede vurulmuş olması bir tesadüf olamaz. Önce Sovyetler Birliği, devamında da Rusya’dan düzenli olarak SAM’lar alan Suriye, esas olarak ülkenin Akdeniz kıyı boyunu ve Golan Tepeleri başta, İsrail ile sınırını SAM füzeleriyle donatmış durumda. Ülkenin doğu sınırı, yani Irak tarafını ise Suriye hava kuvvetlerine bağlı Mig-23, Mig-25 ve Mig-29 savaş uçaklarının koruması altında.
Suriye’nin elinde şu tipte SAM füzeleri bulunuyor: S-75, S-125 ve S-200. 2K12 olarak adlandırılan taktiksel SAM sistemleri de bu yapının destekleyicisi olarak bazı bölgelerde sabit üslerde konuşlandırılmış durumda.
Suriye’de bu hava savunma sistemini harekete geçiren 22 adet“erken ikaz radar sistemi”devrede, bunlardan bir tanesi, yine Rus yapımı36D6tipi son derece gelişmiş bir radar üssü. Rusya son olarak bu radar sisteminden İran’a da vermiş bulunuyor.
1957 yılı teknolojisini taşıyan S-75 füze savunma sistemi, 1 Mayıs 1960 yılında Sovyet hava sahasında Amerika’ya ait U-2 casus uçağını düşürmesiyle ünlenmiş bir sistemdir. Suriye’deki S-75’lerin halen ancak üçte birinin kullanılabilir olduğu, Şam’ın eskiyen bu sistemin yerine Rusya’dan yeni füzeler getirtmeye başladığı biliniyor.
S-125 ise, S-75’e göre daha alçak irtifadan uçan cisimlere karşı kullanılabilen, iki aşamalı ateşleme sistemi nedeniyle bir savaş uçağı gibi kolay manevra yapabilen hedefi daha kolay yakalayabilen yapıya sahip. Büyük olasılıkla, Türk F-4’ü bu sistemin hedefi oldu.
S-200’ler ise, çok uzun menzilleri ile Suriye’yi, Kıbrıs’a kadar uzanan bir coğrafyada, bütün Doğu Akdeniz’i kapsayacak ölçüde savunma altına alıyor.
Suriye, bu yapısıyla,“yerden havaya savunma sistemleri”açısından yabana atılır bir komşu değil. Özellikle son dönemde, eskiyen füzelerini,“muhtemel NATO müdahalesine karşı”Rusya’dan aldığı yeni füzeler ile yenilemiş durumda.
İsrail saldırıları şok etti
Suriye SAM savunma sistemi esas olarak Hums, Halep, Şam ve yine Hums yakınlarındaki Tiyas Hava Üssü’nden kurulu merkezlerden kontrol ediliyor.
İsrail Hava Kuvvetleri’nin 6.Eylül.2007 tarihinde Suriye’nin El-Kibar nükleer tesisine yaptıkları“şok saldırı” Suriye hava savunma sisteminin iki noktada çok ciddi zaaf içinde olduğunu ortaya koydu:
1. Şam-Hums arasındaki alanın ortaları,
2- Lazkiye-Halep arasındaki alanın ortaları.
Suriye hava savunma sisteminin en modern kanadını oluşturan S-200’lerin “alçaktan uçan uçaklara karşı” etkisiz olması, bu ülkeye dönük operasyonlarda “alçak uçuşun” önemini artırıyor. Türk Hava Kuvvetleri’ne bağlı savaş uçağının alçaktan uçuş gerçekleştirmesi de bu “teknik askeri değerlendirmenin” doğal sonucu olarak kabul edilmeli.
(*) STAR yazarı, aynı zamanda, Türkiye’nin en etkili savunma dergisi MSI’ın da Genel Yayın Yönetmeni’dir.
