Bayram süresince Suriye’de taraflar arasýnda ateþkes ilan edilmesine yönelik öneri Rusya, Ýran ve BM tarafýndan onay görmüþtü. Anlaþýldýðý kadarýyla Esad da bu öneriye kapýlarýný kapatmadý ve BM ile Arap Birliði Suriye Özel Temsilcisi El Ahdar El Ýbrahimi’yi kabul ederek koþullarý görüþtü.
Ateþkes görüþmelerinin yapýldýðý sýrada Þam’ýn çoðunluðunu Hýristiyanlarýn oluþturduðu bir mahallede bomba yüklü bir araçla yapýlan saldýrýda 13 kiþi öldü. Bu eylemi her kim yaptýysa, Suriye’de ateþkes istemeyen kesimlerin bulunduðu duyurulmuþ oldu. Hýristiyan Mahallesi hedef seçilince, akýllara Suriye’deki radikal Ýslami kesimlerin bu ateþkesi istemedikleri ihtimali gelir. Ancak terör o denli yanýltýcý izler býrakýr ki, bundan emin olmak kolay deðil. Zira faturanýn muhaliflerin bir kanadýna çýkmasýný isteyen derin Suriye’nin de pekala bu tür eylemler yapmasý mümkün.
Bununla birlikte dünya kamuoyunun gördüðü sahne, Esad’ýn ateþkesten yana olduðu ve muhalefet denen gruplarýn içinde de El-Kaide benzeri örgütlerin giderek güçlendikleri.
Krizi Türkiye’den uzaklaþtýrma
Bilindiði gibi Türkiye, Suriye sorununun giderek Türkiye-Suriye sorununa dönüþmekte olduðunu fark ederek meseleyi bölgesel düzeye çekti. Bu, konuyu sýnýrlarýndan uzaða itmek ve kendisini ilgilendiren kýsmýnýn da aðýrlýklý olarak sýðýnmacýlar olduðunu ilan etmek anlamýna geldi.
Türkiye’nin konuyu ikili sorun çizgisinden uzaklaþtýrmasýndaki amaçlarýndan birisi, bir savaþ tahrikiyle karþý karþýya gelmemek olarak özetlenebilir. Ancak bir diðer amacýn da Türkiye’nin desteklediði muhalefetin Suriye’nin içinde kendisine yer arayan radikal Ýslami muhalefet olmadýðýný göstermekti denebilir. Tam tersine, Türkiye sadece Esad rejiminin deðil radikal gruplarýn da karþýsýnda bir pozisyon aldý; bu konuda sadece ABD’yi deðil Rusya’yý da ikna etti. Bu iki güç Türkiye’nin oynadýðý role güvenmeselerdi þimdiye çoktan Türkiye tanklarý sýnýrý geçerek Suriye bataðýna saplanmak zorunda kalýrdý.
Bununla birlikte, Türkiye’nin Suriye konusunu kendisinden uzaklaþtýrmasý, sorunun baþka bölgelere yayýlmasýna neden oldu. Suriye yönetimi, oyuna Türkiye’yi ve Türkiye üzerinden ABD ve Rusya’yý çekme giriþiminde baþarýsýz olunca, yeniden Lübnan’a yönelmiþ gibi gözüküyor. Tabi gerçekten dikkatleri Lübnan’a çeken eylemin arkasýnda Suriye varsa.
Krizi küresel teröre yaklaþtýrma
Tam ateþkes görüþmeleri yapýlýp üçlü çözüm mekanizmalarý tartýþýlýrken, Lübnan’da iç istihbarat þefi öldürüldü; cenazesinde çatýþmalar çýktý. Lübnan yönetimi, olayýn arkasýnda Suriye’nin olduðunu düþündüklerini ilan etti. Bu arada Lübnan’da da saldýrýnýn Hýristiyanlarýn yoðun olduðu bir mahallede ve 14 Mart Hareketi olarak bilinen, kýsmen Batý yanlýsý olarak özetlenebilecek kuruluþun merkezi yakýnlarýnda olduðunu hatýrlatmak gerekiyor.
Olayýn yaþandýðý yer itibarýyla gözler Hizbullah’a yöneldi, ancak Hizbullah bu saldýrýyý kýnayarak kendilerinin bu iþe karýþmadýðýný ima etti. Bir kýsým ise her zamanki gibi konuyu Siyonistlerin tahriki olarak açýkladý. Ama anlaþýlan o ki, eylemi yapanlar Þam ve Beyrut’taki olaylar arasýnda baðýntý kurulmasýný istemiþ. Bu baðýntý kurulunca adresin her durumda radikal dini kesimleri göstermesi kaçýnýlmaz; ancak belirtmek gerek bu iþaret Þii deðil Sünni radikalleri ima ediyor.
Kaynaðýný Afganistan veya Pakistan’dan alan radikal kesimlerin ne tür eylemler yaptýklarý hatýrlanýrsa, Suriye sorununun giderek küresel terörizmle iliþkilendirilmesi mümkün. Bu tür eylemlerin Türkiye gibi birkaç ülkede daha olmasý halinde terörizmle mücadele çerçevesindeki uluslararasý anlaþmalarýn devreye girmesi ve müdahale planlarýnýn tartýþmaya baþlamasý söz konusu olabilir.
Herkese iyi bayramlar.
