Esad’ýn Rusya resmi haber ajansýna verdiði bilgiler, Suriye’nin geleceðine dair bazý ipuçlarý taþýyor. Esad’a göre þeffaf, düzgün ve düzenli seçimler yapýlana kadar üçlü yapýda bir hükümet kurulabilirmiþ. Bu geçiþ hükümetinde rejim güçleri, muhalif güçler ve baðýmsýz güçler yer alacakmýþ. Kendisi ise muhtemelen devlet baþkaný olarak bu hükümeti seçimlere taþýyacak kiþi olacak ama bu konuda bilgi vermemiþ.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, öngörülen hükümette yer alacak taraflar “güç” olarak tanýmlandýðý sürece herhangi bir siyasi yapýnýn bir ülkeyi temiz, adil, þeffaf bir seçime götürme ihtimaline þüpheyle bakmak gerekir. Ayrýca, tek sorun üçlü koalisyon denebilecek bu hükümetteki taraflara güç denmesi deðil; her birinin niteliði de sorunlu.
Ýç savaþta, milyonlarca kiþinin evini terk etmesinde ve hatta ülkenin bir anlamda Rusya iþgaline açýk hale getirilmesinde rol oynayan kiþiler, rejim güçleri kontenjanýndan hükümette yer alacaklarsa, buradan istikrarlý bir gelecek tasarýmý yapmak zor olabilir. Öte yandan bugün Cenevre’deki müzakerelere katýlan muhalif güçlerin de tüm muhalifleri temsil etmediði biliniyor.
Üçlü yapý sorunu
Esad güçleri ile muhalif güçler, Cenevre’de anlaþmaya varsalar bile bunlardan oluþacak bir hükümet içinde “kavga” çýkmayacaðýnýn ya bu gruplarýn temsil gücünü ifade edeceklerinin bir garantisi bulunmuyor.
Tüm bu noktalara raðmen, esas sorunlu ifadenin hükümeti kuracak taraflardan birisinin baðýmsýz güçler olacaðýnýn belirtilmesidir. Bu baðýmsýz güçlerden tam olarak hangi kesimlerin kast edildiði açýk deðil. Ancak anlaþýldýðý kadarýyla iç savaþ sýrasýndaki mücadelelerde Esad rejimi lehine iþler yapan gruplar kast ediliyor. Diðer bir ifadeyle eðer PYD kast ediliyor ise bu gücün pek de baðýmsýz olarak tanýmlanmasý kolay olmayabilir.
Diyelim ki, adil ve þeffaf seçimlere kadar bunun dýþýnda bir koalisyon kurulmadan istikrar saðlanamayacak. Yine diyelim ki, bu model ve taraflarýn kimler olacaðý konusuna Cenevre’de son nokta konuldu. Ve yine diyelim ki, sadece Esad güçlerinden oluþacak bir hükümet yerine karma bir hükümet kurularak geçiþ döneminin saðlanmasý evladýr. Ancak sorun þu ki, bu üç gücün ayný hükümet içinde uzlaþmalarý kolay olmayabilir ve seçimlere giderken istikrar saðlamak yerine, daha büyük istikrarsýzlýklarýn nedeni bizzat bu hükümet olabilir.
Dýþ düþmanlar sorunu
Böylesi bir hükümetin tarafsýz seçim ortamý yaratma olasýlýðý düþük gözüküyor. Bunun delillerini sadece bir araya gelecek güçlerde aramak yeterli olmayabilir ama Esad’ýn Rusya resmi haber ajansýna verdiði diðer bilgiler de istikrarsýzlýk ihtimalini güçlendiriyor.
Esad’a göre Irak ve Suriye’nin istikrarsýz hale gelmesinin nedeni teröristlermiþ. Adýný koymamýþ ama teröristlerden kastedilenin DAEÞ olduðu anlaþýlýyor. Yani BAAS rejimlerinin hiç suçu yok; onlar terörle mücadele ediyorlar. Ancak Esad güçlerinin terörle mücadelede elini zayýflatanlar olmuþ; bunlarýn baþýnda da Türkiye ve Suudi Arabistan Kraliyet ailesi ile Fransa ve Ýngiltere olmak üzere bir dizi batýlý ülke geliyormuþ.
Esad DAEÞ’in arkasýnda esas olarak Ýngiltere ve Fransa’nýn olduðunu, Türkiye ile Suudi Arabistan’ýn da bunlara destek verdiðini iddia ediyor. Fransa ile Ýngiltere DAEÞ konusunda anlaþmýþ olsalardý, muhtemelen dünyada hiçbir sorun olmaz, Paris’te bombalar patlamazdý. Diyelim ki Esad doðruyu söylüyor, DAEÞ’in arkasýnda Fransa-Ýngiltere ikilisi var. O zaman Esad’a teþekkür etmek lazým, zira bu ikilinin olduðu yerde Türkiye’nin DAEÞ’e ya da baþka bir gruba yardým etme olasýlýðý zaten pek mümkün olmaz.
