Suriye’den gelip Türkiye’ye sýðýnanlarýn sayýsý 100 bin sýnýrýna dayanmýþ görünüyor. Bu rakam içinde, ekonomik durumu daha iyi olan ve pasaportlarýyla Türkiye’ye giriþ yapýp Ýstanbul ya da Bursa gibi büyük kentlere yerleþen Suriyeliler bulunmuyor. Onlar da dahil edilse her halde sayý 250 bin ediyordur.
Yüz bin kadar Suriyeli, Türkiye’de belirli yerlerde kurulmuþ çadýr kent ya da konteyner kent olarak adlandýrýlan yerlerde yaþýyorlar. Bu alanlarýn bazýlarý klasik mülteci kampý gibi deðil, bir kýsmý ise tam anlamýyla mülteci kampý.
Savaþýn baþladýðý zamandan bu yana Suriye’yi her gün yüzlerce kiþi terk ediyor, bunlarýn bir kýsmý Ürdün ya da Lübnan’a gidiyor. Ürdün’e gidenlerin bir kýsmý Ürdün polisinin baskýsýna maruz kalýrken Lübnan’a gidenler de bir baþka iç mücadelenin parçasý haline geliyorlar. Dolayýsýyla esas olarak ülkelerini terk edenler Türkiye’ye gelmeyi tercih ediyorlar, zira buradaki koþullarý baþka yerlerdekinden daha iyi. Ürdün’deki kamplarda ciddi biçimde içecek su sýkýntýsý bulunuyor, Türkiye’deki kamplarda ise çöplerden hiç el sürülmemiþ ekmek somunlarý çýkýyor.
Artan maliyet
Ülkelerini terk ederek Türkiye’ye sýðýnanlara iyi ev sahipliði yapmanýn doðal olarak bir maliyeti var. Türkiye’nin ekonomik durumu iyi ama, sonuç itibarýyla kiþi baþýna milli gelir Kuveyt’inki gibi deðil. Dýþiþleri Bakaný Davutoðlu’nun BM’de yaptýðý konuþmadan öðrendiðimize göre, Türkiye sýðýnmacýlar için 300 milyon dolar harcamýþ durumda. Sýðýnmacý sayýsý arttýðýna ve süreç de uzayýp gittiðine göre bu meblaðýn her gün biraz daha büyüdüðünü düþünebiliriz.
Suriye rejimine yaptýrým uygulanmasý gerektiðini savunan ülkeler, Türkiye’nin çabalarýný öve öve bitiremiyor ve taktirle karþýlýyorlar. Ancak bu taktirlerin fiili yardýma dönüþtüðünü söylemek oldukça zor.
ABD, 21 milyon dolarlýk ek yardým kararýný geçen hafta aldý, henüz Türkiye’ye ulaþan bir miktar yok. Üstelik yardýmýn 14,3 milyonluk kýsmý Suriye içinde çatýþmalardan etkilenenlere gidecek, 6,7 milyon dolar ise sýðýnmacýlarý topraklarýna kabul eden ülkelere daðýtýlacak. Dolayýsýyla ABD, sýðýnmacýlarý ülkesine kabul edenlere yardým yapmaktan çok, doðrudan muhaliflere yardým yapmayý tercih ediyor; týpký Birleþik Krallýk’ýn 4 milyon sterlin yardýmý doðrudan Suriyelilere verdiði gibi.
Destek (!) verenler
Dýþiþleri Bakanlýðý verilerine göre Türkiye’yi taktir eden ülkelerin Türkiye’ye kamplar için yaptýðý yardýmlar þöyle. Avusturya 24 çadýr, 300 mutfak, 480 battaniye göndermiþ. Fransa, çadýrda cömert davranmýþ ve 75 tane göndermiþ, ama mutfaktan kýsýp 216 mutfak yollamýþ. Sonra Fransa’dan 240 çadýr ve 600 battaniye daha gelmiþ. Ýtalya 42 çadýr, 900 battaniye, 360 mutfak, týbbi malzeme ve 30 ton gýda yardýmý yaparken Slovakya 35 bin Euro, Hýrvatistan 50 bin Dolar göndermiþ. Slovakya ve Hýrvatistan diðerlerinin yanýnda teþekkürü hak ediyor. Dikkat çekici yardým Norveç’ten gelmiþ. Norveç, 1,6 milyon dolarý Kýzýlhaç kanalýyla Kýzýlay’a göndermiþ.
BM Mülteciler Yüksek Komiserliði ise, birinci partide 2 bin çadýr, 10 bin battaniye, 2 bin mutfak; ikinci partide 3 bin 620 çadýr, 5 bin 520 mutfak, 12 bin 960 battaniye yardým göndermiþ, 3 bine yakýn çadýr da yoldaymýþ. Uluslararasý Göç Örgütü’nden gelenler ise bin yatak, 5 bin yastýk, bin mutfak, 10 konteyner duþ, 100 aile çadýrý, 5 bin yatak seti.
Veriler, dünyanýn Suriyeli sýðýnmacýlarla o kadar da ilgilenmediðini, Türkiye gibi ilgilenen ülkelerin de baþýnýn çaresine bakmasýný istediðini gösteriyor. Yine de ne varsa uluslararasý örgütlerde var demek gerek, zira en fazla yardým onlardan gelmiþ. 100 bin mültecinin olduðu yere 24 çadýr gönderen bir ülke, ileride muhaliflere nasýl destek verdiði üzerinden siyaset üretebilir mi bilmem. Ama bilinen þu ki, bu konuda dünya kamuoyunu diri tutmak ve Türkiye’ye yardým saðlamak þart.
