Birkaç yýldýr büyüyen bir dip dalgaydý Suriyeliler meselesi. Görünmeyen ama hem görmezden gelinmemesi hem köpürtülmemesi gereken.
Lakin öyle olmadý. CHP’li ve ÝP’li siyasiler, yalan bilgi ve haberlerle yükselttikleri çið ýrkçýlýðýn üzerinde epeyce tepindiler. Mesele zorlu hale gelince de geri çekildiler, herhalde basit siyasi hamlelerine fýrsat doðsun diye beklemekteler.
Meseleyi doðru tartýþabilmek için Suriyelilerin neden burada olduðunu unutmamak gerekiyor. Bu ne Türkiye, ne Suriyeliler için bir tercihti.
Allah’a þükür Türkiye, devlet olarak güçlü, millet olarak merhametli bir ülke. Suriyelileri kardeþ hukukuyla karþýladý, ensar-muhacir iliþkisi yürüttü.
Lakin artýk yeni bir safhadayýz. Ýlk Suriyelilerin geldiði tarihin üzerinden 7-8 yýl geçti, rakam 4 milyona yaklaþtý. Suriye’de savaþ bitmediði, Türkiye’nin önerdiði güvenli bölge Amerika’nýn baþýný çektiði koalisyonca vaktinde oluþturulmadýðý için gelenler bir nevi arafta kaldý. Ne gidebiliyor, ne yerleþebiliyorlar.
Geldiklerinde sýnýr illerinde “kamplara” kondular. Avrupa’dakilerle kýyaslanmayacak denli düzenli ve imkanlý kamplar kurdu Türkiye AFAD marifetiyle. Önce çadýrlar, sonra konteynýrlar. Lakin iþte ölümden zulümden kaçýyor da olsa insanlarýn o þartlarda yaþamasý, kuru yere serili bir hasýrýn üzerinde aylarca yýllarca oturmasý gerçekten çok zor ve çok acýmasýzca. Kamp çözüm deðil yani.
Hem bu nedenle, hem savaþ bitmeyip gelen sayýsý hýz kesmedikçe kamp dýþý daðýlým kaçýnýlmazdý, yaþandý. Bugün en yoðun bulunduklarý üç il (Ýstanbul, Gaziantep ve Þanlýurfa) dahil her yerde bazý mahallelerde yarý getto düzeniyle gündelik hayata karýþmýþ vaziyetteler.
Gelenler mesleklerine, meþreplerine, çaresizliklerine göre bir yerinden tutunuyorlar hayata. Ýyi de ediyorlar. Hayat devam ediyor çünkü ve gündelik hayat, travmalarý bir þekilde iyileþtiriyor.
Burada doðan ya da Suriye’deki hayatlarýný hatýrlamayan yaþtaki çocuklarýn bellekleri burada oluþuyor. Hatýrlayanlar içinse vatan özlemi, ev hasreti geri dönme umudunu besliyor.
Türkiye de esasen bunu yapmaya çalýþýyor. Suriye’nin kuzeyinde TSK gözetiminde, Suriyelilerin görev aldýðý ÖSO birliklerinin devriyesinde oluþturulan güvenli bölgeyi geniþletmek ve misafirlerini emin þekilde oraya nakletmek. Astana Süreciyle de anayasal düzenin teminine refakat etmek.
O yüzden son günlerde medyaya negatif bir gündem olarak yansýyan geliþmeler Türkiye’nin ne niyetini, ne gayesini yansýtýyor. Ýstanbul Valisi Sayýn Ali Yerlikaya dün Star gazetesine yaptýðý ziyarette de açýkladý: “Türkiye, mazlumlarýn sýðýnaðýdýr. Mevzuatýn emrettiði gibi amacýmýz “geçici koruma” kapsamýnda bulunan Suriyeli misafirleri kayýtlý bulunduklarý illere sevkini saðlamaktýr.Kamu düzeni ve çalýþma barýþýný ancak bu þekilde teminat altýna alabiliriz”.
Elbette þehirlerin asayiþi için kamu otoritesi gereðini yapacak. Ancak bunun savaþýn baþýndan beri gönlümüzün rýzasý ve gülen yüzümüzle sürdürdüðümüz misafirperverliði lekelemeyecek þekilde olmasý gerek.
Kamuoyu araþtýrmalarýnýn bulguladýðý yükselen karþýtlýðýn da üzerinde durmalýyýz. Bu bir yönüyle ýrkçý siyasilerin kýþkýrtmasýyla ilgiliyse bir yönüyle de daralan ekonomiyle ilgili. Darlýk geçer, ekonomi düzelir ama merhametin bereketine inancýmýz azalýrsa asýl zorluk o zaman baþlar.
Öte yandan sayýnýn büyüklüðü, geri dönüþün gecikmesi, þehirlerde gettolaþma riski, her tür istismar ihtimali, iþ-eðitim-iskan mevzularý daha fazla gecikmeden bir “göç bakanlýðý”nýn tesisini gerekli kýlýyor.
Bu alanda yýllardýr çalýþan STK’larýmýz var. Önerileri alýnmalý, tecrübelerinden faydalanýlmalý.
Ama asýl partner yine Suriyeliler olmalý. Bu iþler eðitimli, donanýmlý, kendi halkýna karþý sorumlu ve itibarlý Suriyelilerle kotarýlýrsa her þey çok daha kolay ve anlamlý olacaktýr.
