Wikileaks, bu sefer de Suudi Arabistan’ýn gizli görüþmelerini yayýnladý. Yayýnlanan tüm belgeler, Suudilerin görüþmelerini ne zaman yaptýklarýný belirtmiyor, bazýlarýnýnki belli; demek ki bu o kadar önemli deðil. Yani kritik olan neyin ne zaman söylendiði ya da yapýldýðý deðil, yapýlmýþ olmasý.
Gizli görüþme olarak yayýnlanan belgeler, kabaca belirtmek gerekirse Suudi Arabistan-ABD iliþkilerini sorgulamayý gerektirecek bir içeriðe sahip. Ýddialara göre, ABD, Ýran’ý kazanmak, bu ülkeyi sisteme çekmek için nükleer çalýþmalarý bir zemin olarak kullanýyor ve bu zemin üzerinden uzlaþma yolu arýyor. Bu tutumun arkasýnda ABD’nin Ýran’ý Rusya’dan uzaklaþtýrma beklentisi olduðunu da ayrýca vurgulamak gerekiyor.
Buraya kadarki kýsýmda þaþýracak bir durum yok; ABD bu giriþimleri iddia edildiði gibi gizli falan yapmadý. Demek ki bu belgeler yoluyla ifþa edilen þey, ABD’nin Ýran ile yakýnlaþma meraký deðil. Ancak ifþa edilen, Ahmedinejad dönemi baþlatýlan bu giriþimlerin ayný isimle devam etmemiþ olmasý; ABD-Ýran flörtünün Ahmedinejad sonrasý “resmi” nitelik almýþ olmasý. Yani dolaylý olarak ABD’nin Ýran cumhurbaþkanlýðý seçimlerinde etki doðurduðu ima ediliyor; burasý önemli.
Malumun ilaný
Belgeler, ABD’nin eski ve klasik müttefiklerini her koþulda desteklemediði gerçeðini ortaya koyuyor. Obama yönetiminin Ýsrail ve Suudi Arabistan konusunda diðer ABD yönetimlerinden çok farklý bir tavrý olduðu biliniyor. Ýsrail’i uzlaþmaz tavrý, Suudi Arabistan’ý da El-Kaide baþta olmak üzere birçok Ýslami terör örgütüne yardým ettiði gerekçesiyle eleþtiren bir politika uyguladý.
ABD, Suudi Arabistan’ý kendisi için yaþamsal gördüðü Körfez ülkelerine baský yapmakla, Yemen’de yürüttüðü savaþ nedeniyle Ýran-ABD iliþkilerine zarar vermekle ve en önemlisi Irak ve Suriye’de radikalleri destekleyerek ABD’nin “makul muhalefet” yaratma siyasetine ket vurmakla suçladý.
ABD’nin eski müttefiklerine güvenmeyerek yeni müttefik arayýþýna girmesi, Ýsrail ve Suudi Arabistan’ýn Rusya ile iliþkilerini geliþtirmesine yol açtý. Belgeler, Suudi Arabistan- Rusya yakýnlaþmasýyla ABD’nin yeni bir oyun kurduðunu ve bu yakýnlaþmayý da önceden hesapladýðýný ortaya koyuyor. Üstelik bu yeni bir oyunu makul bulmamýzý saðlayacak bilgi olarak da Suudilerin Mýsýr’ýn devrik lideri Mübarek için rüþvet teklif ettiði ifþa ediliyor. Yani Suudi Arabistan halklarýn dertleriyle deðil, otoriter liderlerle ilgilenir mesajý veriliyor; bu yolla, Arap ve Müslüman dünyasý açýsýndan hiç de matah bir ülke olmadýðý ima ediliyor.
Zamanlama manidar
Suudi Arabistan ile ilgili ifþa edilenler, aslýnda malumun ilaný. Ancak belgelerde Türkiye’nin de adýnýn geçmesi önemli. Açýklandýðý kadarýyla verilmek istenen mesaj belli. Türkiye’nin ABD-Ýran yakýnlaþmasýndaki arabulucu olduðu söyleniyor. Yani Ýran’ýn Rusya’dan koparýlmasý siyasetinde Türkiye aracý denmek isteniyor. Böylece bir yandan Türkiye’nin Sünni dünyada kendi baþýna bir siyaset kuramayacaðý söylenmiþ oluyor; öte yandan Þii ve Sünni dünyasýnýn ancak Türkiye’nin arabuluculuðu ile “istikrar” arayabileceðine iþaret ediliyor.
Tabi bu arada Suudi Arabistan üzerinden baþka yakalara da çok önemli mesajlar veriliyor. Bunlardan birisi, ister Þii, ister Sünni dünyasý olsun buralarda oyun Rusya ve ABD arasýnda oynanýr, diðerleri sadece ortalýðý bulandýrýr mesajý; büyük ölçüde bu Avrupa’ya gidiyor.
Ýkinci mesaj ise radikalleþen, “batý” karþýtý örgütleri destekleyen, kendi baþýna bölgesel operasyonlar yapan, halkýný deðil kendisini dinleyen liderleri destekleyen bölge ülkelerine. Biraz “sana söylüyorum kýzým, gelinim sen anla” þeklinde bir yaný var bu belgelerin.
