BM raporlarýna göre gýda güvenliði risk altýnda. Dün gerçekleþen Erdoðan-Putin telefon görüþmesi dünya basýnýnda öne çýktý. Avrupa ve Afrika'yý daha çok ilgilendiren tahýl koridorunu yeniden gündeme getiren ise küresel baðýmlýlýklar.
Rusya-Afrika Zirvesi 4 sene sonra tekrar yapýldý. Birleþmiþ Milletler'de Rusya'yý kýnayan bildirgede çekimser kalan Afrika ülkelerine daha önce dikkat çekmiþtim.
Afrika'da neo-kolonyalizm can çekiþirken yeni aktörler var sahada. Çin, Rusya ve Türkiye farklý boyutlarda varlýk gösteriyorlar artýk.
Rusya'nýn Afrika'daki etkisi Nijer'deki darbeyle gündeme gelmiþti. Mali ve Burkina Faso'da olup bitenler ise Fransa'nýn gücünün kýrýldýðýný ve kýtadaki anti-sömürgeciliðin canlandýðýný gösteriyor.
SSCB döneminde Stalin Avrupa merkezciydi ve üçüncü dünyaya uzaktý. Stalin döneminde baðýmsýz devletler sadece Mýsýr, Libya, Etiyopya ve Güney Afrika'ydý. Afrika'da bazý komünist partiler vardý ancak Lenin ve Stalin kara kýtadaki ulusal kurtuluþ hareketlerine mesafeliydi.
Kruþçev döneminde ise baðýmsýzlýk hareketleri baþlamýþtý. Sudan, Fas, Tunus, Gana, Gine, Cezayir baðýmsýzlýklarýný elde etmiþti. SSCB lideri Kruþçev, Afrika'daki baðýmsýzlýk hareketlerini yakýndan takip etmiþ ve sömürgelere karþý baþkaldýran ülkelerle ilgilenmiþti.
Putin Rusya'sý da Afrika'daki son dönem hareketleri yakýndan takip ediyor. Rus petrol þirketleri Afrika'da etkili. Afrika kýtasýnýn silah pazarýnda %35'lik bir orana sahip. Ayrýca Wagner grubu ile kýtada etkisini giderek artýrýyor.
Rusya, Afrika'da bu kadar görünür olmasýna raðmen dýþ ticaret hacmi 20 milyar dolar. 2019 zirvesinde 40 milyar dolar hedefi elbette savaþ ve yaptýrýmlar dolayýsýyla tutturulamadý.
Rusya'nýn nükleer santral yapýmý, petrol, silah gibi alanlarýn yaný sýra altýn ve elmas arama/çýkarma iþleriyle meþgul olduðu da biliniyor. Dünya ticaretinde bu tür stratejik sektörlerin sert güç unsurlarýyla elde tutulabilir olmasý Wagner'in varlýðýný izah ediyor.
Afrika'da bazý ülkelerin büyüme rakamlarý ise %7-%8 gibi dikkat çekici. Putin ülkesine yeni pazarlar ararken Avrupa'nýn kýtadaki gücünü kýrmak ve Batý ittifakýnda çatlak yaratmak istiyor. Nitekim Macron baþta olmak üzere kimi Avrupalý liderler bu durumdan rahatsýz.
Putin bazý Afrika ülkelerine bedelsiz tahýl sözü vererek yaptýrýmlara karþý hamle yaparken Afrika'yla iliþkilerini saðlamlaþtýrmak istiyor. Ancak koridor anlaþmasýný yenilemezse kýtayla iliþkileri zedelenecek.
Rusya-Afrika Zirvesi'nde kimi liderlerin tahýl koridoru için baský yaptýðý da dikkatimizden kaçmadý. Özellikle zirveye katýlmayý iptal eden Kenya'dan gelen açýklama, "tahýl koridorunun" iptalinin gýda güvenliðine bir darbe olduðu yönünde. Türkiye'nin bu süreçteki arabuluculuðu Afrika'nýn tahýl bekleyen ülkeleri için çok önemli. Putin'in Afrika'yla iliþkilerinde tahýl koridoru giderek önem kazanýyor.
Çin'in ve Rusya'nýn farklý boyutlarda Afrika'da etkisi artarken Türkiye'nin daha çok insani yardým çalýþmalarýyla yumuþak güç unsurlarýný kullandýðýný, öncelikle kýtadaki imajýný güçlendirdiðini, ticaret, enerji, savunma sanayii ve petrol arama faaliyetlerinin daha sonraki adýmlar olarak somutlaþtýðýný unutmayalým. Özellikle YTB'nin uluslararasý öðrenci projesi kýtanýn her yerinde Türkiye'yi Türkçe takip eden yeni elitlerin doðmasýný saðladý.
Tahýl koridorunun önemini bilen Erdoðan bu yýl da koridora taraflarý ikna ederek Afrika'da ve dünya kamuoyunda öne çýkacak görünüyor.
