Pazartesi günü gelen temmuz Sanayi Üretim Endeksi, üçüncü çeyreðe iyi baþladýðýmýzý gösteriyor. Ýmalat sanayindeki, geçen yýla göre, yüzde 3.4 olumlu ve sürükleyici bir artýþ. Bu trend, yýlýn geri kalanýnda da, bize göre, artarak devam edecek; çünkü hem Cumhurbaþkanlýðý seçimleri ve hükümet sorunu çözüldü, program belli oldu hem de Avrupa tarafýnda iþler Türkiye’nin istediði gibi gidiyor.
Ancak Asya tarafýndan ilginç veriler gelmeye devam ediyor. Japonya’nýn yýlýn ikinci çeyreðinde yüzde 7.1 daralmasý ve Çin’de beklenenden yüksek gelen dýþ ticaret fazlasý önemli.
Japonya, Þinzo Abe’nin tüm geniþleme çabalarýna raðmen hâlâ durgunluðun pençesinden çýkabilmiþ deðil, burada Abenomics bir iþi yaramadý demek yerine ‘ya Abenomics olmasýydý Japonya ne olurdu’ demek gerekiyor. Japonya’da nisan ayýnda yapýlan vergi artýþýnýn etkisi çok aðýr oldu. Bence bu bir yol kazasý ve Japonya, Abenomics’le yola devam edecek.
Öte yandan Çin’de iç tüketimin daraldýðýný ve bunun ithalata yansýdýðýný görüyoruz. Ayrýca Çin ihracatý da hýz kesmiyor. Çin’in ithalatýnýn daralmasý emtia fiyatlarýný aþaðýya çekecek ve Batý’daki deflasyonist etkiyi güçlendirecek bir geliþme, nitekim bu geliþmeden sonra Brent petrol yüz dolarýn altýna indi.
Bu durumda, Avrupa Merkez Bankasý’nýn (ECB) parasal geniþlemeye bir an önce gitmesi gerekiyor.
Yeni AB’ye hoþgeldiniz!
Ama Avrupa’daki en önemli geliþme, Avrupa’nýn üzerinden Almanya’nýn 4. Reich hayaletinin kalkýyor olmasý. Bunun en belirgin anlatýmý, Avrupa Merkez Bankasý’nýn (ECB) Almanya’ya raðmen parasal geniþlemeye gitmesi ve ABD ile Ýngiltere’nin, Türkiye’nin, Ortadoðu, Hazar Bölgesi ve Kafkasya’daki enerji alanlarýna yönelik yeni stratejisini daha güçlü olarak destekleyeceklerinin iþaretini NATO Zirvesi’nde vermesi. Bu, bize göre çok belirleyici geliþmedir. Çünkü artýk ABD ve Ýngiltere, AB’nin bu haliyle Rusya’nýn yeni geniþleme stratejisine cevap veremeyeceðini anladý. Rusya karþýsýnda, Türkiye denetimindeki Güney Enerji Koridoru’nun bir an önce gerçekleþmesinin önemi ortada. Ancak bu gerçeði, ABD ve Ýngiltere, Rusya ancak Kýrým’ý ilhak edince gördü. Ýsrail’in Gazze katliamýnýn bir nedeni de, Türkiye denetimini kýrmaya yönelikti ama Ýsrail eli boþ ayrýldý Gazze’den...
Türkiye avantajlý ama ‘sýcak paraya’ dikkat!
ECB’nin geniþleme kararýndan ve NATO Zirvesi’nden sonra þunlarýn olmasý beklenmeli: Birincisi; Eurozone’da açýða çýkacak likidite yalnýz Eurozone’da kalmayacak; burada sermayenin gerçekleþmesi çok önemli ölçüde Türkiye üzerinden olacak. Türkiye ekonomisinin hem kýsa vadeli hem de uzun vadeli sermaye giriþi açýsýndan çok avantajlý bir döneme girdiðini söyleyebiliriz. Ýkincisi; Türkiye’deki yüksek faizleri gözönüne alýrsak, Euro artýk Türkiye’ye dönük bir sýcak para taþýyýcýsý rezerv paradýr (carry trade currency).
Böylece Türkiye’den Avrupa’ya yalnýz emtia ihracý deðil, çok yakýnda yoðun bir sermaye ihracý da baþlayacak. Yine, Türkiye üzerinden Güney Gaz Koridoru’nun (GGK) gerçekleþmesi ve bunun çok daha kapsamlý bir enerji koridoruna dönüþecek olmasý enerji fiyatlamasýný ve pazarýný Türkiye ve Hazar Bölgesi’ne kaydýracaktýr.
O zaman Avrupa-Türkiye arasýnda hem emtia ve kapital çevriminin hýzlanmasý hem de enerji entegrasyonu, Türkiye’nin AB’ye üyelik sürecini hýzlandýracaktýr. Rusya’nýn Türkiye üzerinden geniþleme stratejisinin 160 yýl önceki sonucu Kýrým Savaþý’dýr. Rusya, þimdi Kýrým’da yaptýðýnýn benzerini 1853’te Osmanlý üzerinden yapmak istemiþti.
1853-2014: Boðazlar ve Enerji
F. Engels, New York Daily Tribune baþyazýsýnda, (12 Nisan 1853) Kýrým Savaþý’nýn baþladýðý bu önemli tarihte Britanya’nýn, Osmanlý Ýmparatorluðu’na giderek artan oranda ihracat yaptýðýný ve bu ihracatýn en az 2/3’si Ýstanbul dahil Karadeniz üzerinden gerçekleþtiðini yazýyordu. Engels, buna baðlý olarak Ýstanbul ve özellikle Çanakkale Boðazý’nýn çok önemli bir ticari geçiþ olduðunu yazýyor, bu ticari geçiþleri elinde tutanýn Avrupa’yý da elinde tutacaðýný belirtiyor ve Ýngiltere’nin, Rusya’nýn Osmanlý Ýmparatorluðu üzerinden geniþlemesine izin vermemesi gerektiðini söylüyordu. Bugün Rusya 1853’ten çok farklý davranmýyor. Ama ABD ve Ýngiltere 1853’ten farklý davranmak zorunda.
O zaman Ýngiltere ve Fransa, Osmanlý Ýmparatorluðu’nun Kýrým Savaþý’nda yanýnda duruyor gibi yapmýþtý; Rusya amacýna ulaþamamýþ ama Osmanlý Ýmparatorluðu Kýrým Savaþý’nda aðýr yaralanmýþ ve bu büyük yara onun parçalanmasýna yol açmýþtý. Ancak þimdi durum farklý, Türkiye, 1853’teki Osmanlý Ýmparatorluðu’ndan çok daha güçlü ve avantajlý.
Türkiye, elinin altýndaki pazar ve enerji alanlarýnýn öneminin farkýnda ama bundan daha da önemlisi, Batý’nýn bunlarý kullanabilmesi için Türkiye’ye ihtiyacý var.
Türkiye olmadan asla...
Þimdi ECB’nin parasal geniþlemesi Türkiye-AB iliþkilerini ekonomik olarak yeniden biçimlendirecektir. Öte yandan Irak, (Musul-Kerkük ve Basra), Hazar-Kafkasya hatta Ýran enerji kaynaklarý Türkiye üzerinden Batý’ya ulaþacaktýr.
Bu, 21. yüzyýlýn en büyük ticari ve ekonomik entegrasyonlarýndan biridir.
Bu entegrasyon, ayný zamanda, yeni bir AB olduðu gibi, Rusya’nýn Avrasya Birliði’ne karþý tek alternatiftir. Türkiye, 1853’te ve 1853’ten sonra yaptýðý hatalarý tekrar etmeyecek. Ama zaten tekrar ederse de, bu yalnýz Türkiye’nin geriye gitmesi, kaybetmesi anlamýna gelmez, AB baþta olmak üzere, Birleþik Krallýk ve ABD’de kaybeder.
Þimdi Birleþik Krallýk deyince zaten burasý erimeye baþladý; Ýskoçya’nýn ayrýlma talebi çok önemlidir. Ve bu gerçekleþirse Birleþik Krallýk denilen coðrafyayý biz Ýngiltere’nin siyasi geleceði ve ekonomisi ile birlikte tartýþmaya baþlayacaðýz.
21. yüzyýlýn ilk çeyreðinin sonunda yeni bir AB imkaný karþýmýzda... Bu, ayný zamanda, yeni bir geniþleme perspektifi demek ve bu geniþleme, kesinlikle Almanya-Fransa merkezli geniþleme olmayacak; Türkiye merkezli bir geniþleme olacak. Ve bunu destekleyen son bir haber: ABD Dýþiþleri Bakanlýðý Ekonomik Ýþler Müsteþarý Catherine Novelli: “Türkiye için özel ve farklý bir politika uyguluyoruz; Transatlantik Ticaret ve Yatýrým Ortaklýðý Anlaþmasý’na (TTIP) Türkiye dahil olmalý”(Dünya; 8 Eylül; 2014;Özüm Örs haberi).
Baþka çareleri yok; ABD de, AB de Türkiye olmadan bu krizden çýkamaz...
