Tarýmsal faaliyette bulunan vatandaþlar 4(b) kapsamýnda sigortalý sayýlmaktadýr. Genel tabirle bu vatandaþlar Tarým Bað-Kur’lusu olmaktadýr. Sosyal güvenlik sistemimiz ziraat odasý kaydý bulunaný deðil, tarýmsal faaliyete bulunanlarý sigortalý saymýþ, bildirim mükellefiyeti yönetmelikle ziraat odasýna verilmiþtir. Tarým Bakanlýðý kayýtlarý ise dikkate alýnmamýþtýr.
Tarýmsal faaliyet nedeniyle yapýlacak sigortalýlýk baþlangýcý, baðlý olduklarý ziraat odalarýnca, ziraat odalarýnýn bulunmadýðý yerlerde ise tarým il/ilçe müdürlüklerince yapýlmaktadýr. Tarým Bað-Kur’lularý, meslek odasýna kayýt yaptýrdýklarý tarihten bir ay içinde bildirilmek zorundadýr. Yani tarým faaliyeti nedeniyle bir vatandaþýn sigortalý olabilmesi için ziraat odasýnýn olmasý þarttýr. Ayrýca ziraat odasý bildirim yükümlüsü olmakla birlikte sigortalý da SGK’ya baþvurup oda kaydýna istinaden sigorta kaydýný yaptýrabilir.
Ancak burada esas sorun, tarýmsal faaliyette bulunduðu halde ziraat odasý kaydý bulunmayan veya zamanýnda ziraat odasýna kayýt yaptýrmayan çiftçilerin sosyal güvenlikten yoksun kalmasýdýr. Ayrýca bu maðduriyeti yaþayan vatandaþlar, mevcut sistemde kayýtlý olan 713 bin tarým Bað-Kur’lusunun yararlanabildiði yapýlandýrma ve ihya haklarýndan da yararlanamamaktadýr.
Þöyle ki Anadolu’nun ücra köyünde evinin ihtiyaçlarýný karþýlamak için tarýmsal faaliyette bulunan çiftçi, ziraat odasýna kayýt yaptýrmamýþ veya sattýðý üründen kesinti yaptýrmamýþ ise mevcut mevzuata göre tarýmsal faaliyette bulunmadýðý gerekçesiyle sigortalýlýk hakkýna sahip olamamaktadýr. Ziraat odasý kaydý yok diye veya sattýðý üründen kesinti yaptýrmadý diye Devlet kayýtlarýnda tarýmsal faaliyette bulunduðu sabit olan köylü vatandaþlarýmýz sigortalý yapýlmamaktadýr.
Çiftçi Kayýt Sistemi (ÇKS), Gýda Tarým ve Hayvancýlýk Bakanlýðý tarafýndan hayata geçirilen bir projedir. ÇKS aracýlýðý ile yetiþtirilen ve üretilen tarýmsal ürünler takip edilmekte; buna göre tarým politikasý oluþturulmaktadýr.
ÇKS sayesinde hem çiftçilerin kayýtlý olarak faaliyet göstermesi hem de çiftçilerin devlet destekli almýþ olduðu kredilerin sorgulanmasý ve çeþitli yardýmlardan faydalanabilmesi amaçlanmýþtýr. Ancak bu sisteme yapýlan kayýtlar Tarým Bað-Kur’lusu olmak için yeterli deðildir.
Çiftçiler, ÇKS kaydýyla birlikte ziraat odasý ve ziraat odasýnýn bulunmadýðý yerlerde ise tarým il/ilçe müdürlüklerinde kayýt olmadan da sigortalý olabilmelidir. Bu konuda atýlacak adýmlar ziraat odasý kaydý bulunmayan dönemlerin sigortalýlýk süresi olarak sayýlmasýna ve bu sürelerin geriye yönelik yapýlandýrma hakký kapsamýnda alýnmasýna yönelik olmalýdýr. Böylece oda kaydý olmadýðý için sosyal güvenlikten yoksun kalan çiftçilerin önemli bir sorunu giderilmiþ olacak.
23 Haziran 2018 tarihli Resmî Gazete yayýnlanan 2018/11769 Sayýlý Bakanlar Kurulu Kararýyla borcu nedeniyle saðlýk hizmetlerinden yararlanamayan sigortalýlara yönelik önemli bir düzenleme yapýlmýþtýr.
Yapýlan düzenlemeye göre, 5510 Sayýlý Kanun’a göre 4/b veya 60(g) kapsamýnda olup saðlýk hizmetlerinden yararlanamayan vatandaþlar ile bunlarýn bakma yükümlü olduðu kiþiler;
-Saðlýk Bakanlýðý ve baðlý saðlýk tesisleri ile
-Üniversite hastanelerinde sunulan saðlýk hizmetlerinden 31 Aralýk 2018 tarihine kadar ücretsiz olarak yararlanabilecektir.
