Coðrafi iþaretini alan Taþköprü sarýmsaðý, bölgesini hýzla fetheden Çin sarýmsaðý karþýsýnda yükseliþe geçiyor. Kastamonu’nun mücevheri olan bölgede artýk resmen sarýmsak savaþý var!
Sarýmsak var, kokusu elinize aldýðýnýz anda yayýlan; sarýmsak var hiç oralý olmayan. Çin sarýmsaðý ikincisinden... Ezersin, doðrarsýn, diþ diþ cacýðýn içine atarsýn bana mýsýn demez! Ne zaman geldi, ne zaman üretimi baþladý ve hangi ara tüketicilerin vazgeçilmezi oldu bilmiyorum. Bildiðim tek þey, o kocaman, bembeyaz artistik diþlerin rahiyasýnýn zayýflýðý. Taþköprü’deydik geçen hafta. Ziyaret amacýmýz, bölge sarýmsaðýný yakýndan görmek, hasadýna tanýk olmak, kokusunu içimize çekmek ve elbette aldýðý coðrafi iþareti kutlamaktý. Kokusunu, tadýný sevmeyene saygým var; illaki burnuna dayamam ama bir yemek yazarý olarak sarýmsaksýz mutfak düþünemem. Elbette malzemenin rahiyasý ne kadar yoðunsa biz aþçýlar için o derece makbul. Emin olun, Taþköprü sarýmsaðýndan iki diþ yeter...
TOHUM TOPRAÐINA AÞKLA BAÐLIDIR
Tohum hepimizin tohumu; yeri yabancý. Sonuçta hepsi dünyalý. Mesele tohumlarýn ait olduðu bölgelerde kalabilmesi. Çünkü tohum bölgesinin havasýný suyunu sever, topraðýna aþkla baðlýdýr. Aslýnda sorun büyük ve bir tek sarýmsakla sýnýrlý deðil. Ülkenin çeþitli bölgelerinde dert hep ayný: Çiftçi geçimini saðlayabilmek için asýrlýk yerli tohumlardan yavaþ yavaþ vazgeçiyor. Kýsa vadede yüz güldüren, uzun vadede topraðý öldüren yabancý hatta hibrit tohumlara tarlasýný açýyor. Týpký Taþköprü halkýnýn tarlasýný Çin sarýmsaðýna emanet etmesi gibi... Çiftçi haklý. Detayla çok uðraþmýyor, ayakta durma derdinde. Resmi kurumlarýn ya da büyük markalarýn desteði bu noktada çok ama çok önemli. Metro Toptancý Market ise bölgesel tatlarýn kaybolmamasý için kollarý sývamýþ. Taþköprü birinci duraklarý. Uzun soluklu bir mücadeleyi bölgenin en büyük markalarýndan Reis Gýda ile iþbirliði yaparak saðlamýþlar. Metro için yol uzun... Sýrada Finike portakalý, Ortaca limonu, Siyez bulguru ve Zile pekmezi var. Taþköprü sarýmsaðý ise Çin sarýmsaðý ile savaþa yeni baþlýyor ama yolu açýk.
Ülkenin dörtte birinin sarýmsak ihtiyacýnýn karþýlandýðý, 4 binden fazla ailenin geçim kaynaðý olan bu bölgede sarýmsak tarýmýnýn hacmini anlayabilmek için perþembe günleri kurulan ‘sarýmsak pazarý’ný görmek gerek; uçsuz bucaksýz. Sarýmsak deryasý neymiþ orada gördüm. Müthiþ etkileyici, mutluluk verici. Yolun açýk olsun Taþköprü sarýmsaðý.
BENÝM ÝÇÝN PASTIRMANIN ADRESÝ KASTAMONU
Kastamonu sempatik bir þehir, insanlarý içten ve güzel. Þehrin ortasýndan geçen su kanalý estetik.
Kuzeyi yeþil, batýsý bozkýr.
Uçakla bir saat 10 dakikada Kastamonu’daydýk ama bölgenin þehirlerarasý yollarý çok keyifli. Otomobil seyahatini sevenler için, þehir, Orta Karadeniz’de keyifli bir durak olabilir.
Yemek kültürü etle sýnýrlý ve maalesef iyi piþirdiklerini söyleyemem. En iyi restoranlarýnda bile lezzet vasatýn altýnda.
Ne Kayseri ne Adana... Bundan sonra benim için pastýrmanýn adresi Kastamonu! Tek kelimeyle müthiþ.
Etli ve otlu ekmek isimini verdikleri ince lavaþlarýnýn hamuru çok lezzetli. Susamsýz simitleri ise harika.
Bölgede tarhana yaþ olarak yapýlýyor, kavanozlarda satýlan macun
formundaki tarhanalarý denemek için sabýrsýzlanýyorum!
Taþköprü sarýmsak ekiyor ama onu yemeklerde kullanmak konusunda sýnýfta kalýyor. Sarýmsaklý özel bir lezzet aramayýn, bulamazsýnýz.
Gezide en ilgimi çeken kiþi Mustafa Afacanlý oldu. Kendisi arkeolog ama organik sarýmsak yetiþtiriyor. Bölgenin en özel ürünlerini de Paflogonya isimli dükkanýnda satýyor. Ýnternetten sipariþ vermek isteyenler not alsýn, ürünlerine bayýlacaksýnýz: www.deymen.com
Bölgede Siyez bulguru ve Tosya pirinci en önemli ürünlerden. Tamamen unuttuðum, çocukluðumun kýrmýzý kýlçýk pirincininin hala yetiþtiðini görmek ise harika!
