Bizim cuma günkü yazýnýn mürekkebi kurumadan, Brezilya IMF’de çark etti.
Hani IMF Yönetim Kurulunda Yunanistan’a yardým oylanýyordu. Brezilya temsilcisi Paolo N. Batista da itiraz edip, çekimser oy kullanmýþtý... Ayrýca Batista -Batýk ekonomiye kredi vermek anlamsýz, hem kurtulamayacaklar, hem de IMF olarak verdiðimiz parayý geri alamayacaðýz- mealinde bir açýklamayla ortalýðý karýþtýrmýþtý. Batista’nýn açýklamasý IMF’de alýþýlmadýk biçimde köþeliydi, Avrupa’yý IMF’yi hýrpalýyordu. O ana kadar bu oy ve temsilcinin itirazý, Brezilya’nýn son yýllardaki profiliyle uyumluydu. Brezilya dünyada kendi baþýna oyun kuruyor, öncülük yapýyor ve sürü dýþýnda hareket ediyordu.
Ancak IMF oylamasý duyulunca Brezilya Maliye Bakaný Mantega IMF Baþkaný Bayan Lagarde’ý aradý. ‘Uzun ve dostça’ olduðu bildirilen görüþmeden sonra Mantega çark etti, ‘temsilci kendi baþýna davranmýþ’ dedi ve ekledi: ‘Bugün yeniden oylama yapýlsa, kesin Evet oyu veririrz’
IMF Baþkaný Lagarde ‘Olayýn bu koþullar altýnda yaþanmasý çok büyük talihsizlik, ama Brezilya’nýn pozisyonunun en üst düzeyde düzeltilip açýklýða kavuþturulmasýndan çok memnunum’ dedi.
Türkçesi: ‘Acayip bir çýkýþtý, çok þaþýrdýk, þoke olduk, ama neyse ki geçti ve Brezilya’nýn yola gelmesinden memnunuz’ demek.
Daha sonra Maliye Bakaný Mantega: ‘Temsilcimiz Batista hükümetimize görüþ sormadan hareket etmiþ. Biz sonradan duyduk. Ýletiþimsizlik olmuþ. Hükümet olarak görüþümüz, Yunanistan’a kredi diliminin verilmesidir. Yunanistan ekonomik programý mükemmel deðil, ama kredi dilimleri verilmeli’ dedi.
Ayrýca Bakan Mantega IMF’deki temsilci Batista’nýn istiþare için Brezilya’ya çaðrýldýðýný, ama sonra IMF’ye döneceðini söyledi...
Resmi hikaye böyle ama, bu hikayenin kurgusu tutarlý deðil... Diyelim ki Batista kendi kafasýna göre iþ yaptý: Batista dünkü çouk deðil. Yýllardýr o görevde ve Mantega ile kanka. Kendi baþýna yapacaðý en aðýr iþ, kredi dilimine çekimser ya da hayýr oyu vermektir... Ama üstüne bir de IMF’ye giydirip, -Yunanistan’ýn bu bataktan çýkacaðýný savunmak hayal görmektir- makamýndan saydýrmak, yalnýz fedai iþi gibi durmuyor... O açýklamanýn nasýl yanký yapacaðýný Batista bilecek durumda. IMF koridorlarýnda insanlar yürürken bile topuklarýnýn gürültü çýkartmamasýna dikkat ederler, deðil böyle kazan kaldýrýp saydýrmak.
Ayrýca, Batista IMF Yönetim Kurulunda yalnýzca Brezilya’yý temsil etmiyor. Latin Amerikadan 10 ülke de Batista tarafýndan temsil ediliyor. Yani Batista’nýn radikal bir adýmdan önce bu ülkelere görüþ sormasý beklenirdi. Zaten olay ilk duyulunca -IMF’de Latin Amerika ayaklanmasý-diye yansýdý. Sonra Batista, zehir zemberek açýklamasýnýn diðer 10 ülkeyi baðlamadýðýný duyurdu... Ýyi de 10 ülkenin çekimser oy ile sorunu yok da, açýklamayla mý sorunlarý oldu?
Batista merkeze sormadan çýkýþ yaptýysa, Maliye Bakaný, IMF Baþkaný ile telefonda sevimsiz bir saat geçirdiyse, bunlarýn Batista’ya bir yaptýrýmýnýn olmasý, boynu vurulmasa bile mesela görevden alýnmasý gerekirdi. Ama Brezilya’da tatil yapýp, sonra IMF’ye dönecek.
Peki ne oldu? Ya resmi açýklamalara inanýp, olayý unutacaðýz, ya da tahmin yapacaðýz.
Tahminimiz, Batista en azýndan Maliye Bakaný Mantega’nýn bilgisi dahilinde o çýkýþý yaptý. Fazla önemli bir konu olmadýðý için Mantega kabineye ya da üst makam Cumhurbaþkaný Bayan Rousef’e önceden bilgi vermemiþ olabilir. Sonra ortalýk karýþýnca ya kendiliðinden, ya da daha büyük birinin uyarýsýyla Mantega çark etti. Sorumluluðu da kankalýk gereði Batista’ya yükledi... -Þu ortamda IMF ile itiþmeyelim, ya da Avrupa ile itiþmeyelim- diye bir siyasi tercih olabilir... Ama bu mesele burada kalmaz ve unutulmaz.
Mayýs sonunda FED sinyaliyle dünyada baþlayan sermaye çýkýþý Brezilya’yý da etkiledi. Brezilya parasý baský altýnda kaldý. Brezilya’nýn imrenilen ekonomisi 2 yýldýr yavaþlýyor. Üstüne Brezilya’da sokaklar karýþtý. Normalde devletin kemer sýkýp harcamalarý düþürmesi gerekiyor. Hükümet protestocularý memnun etmek için keseyi açsa, bütçe patlayacak, maliye bozulacak, yatýrýmcý ve sermaye daha da ürkecek... 2014 te hem Dünya Kupasý, hem Baþkanlýk seçimi var. Yani Maliye Bakaný Mantega’nýn iþi zor.
Brezilya IMF temsilcisinin çýldýrdýðýný sanmýyoruz. Euro bölgesi ve Yunanistan krizi tesbitleri doðru. Ayrýca çekimser oy, Brezilya’nýn çizgi dýþý köþeli politika tercihleriyle tutarlý. Bu çýkýþlar yeni dünya düzensizliði içinde normal. Eski dünya düzensizliðini özleyenler tabii ki -Bu Brezilya çok oluyor- diyor... Brezilya kendi çýkarý ne gerektiriyorsa onu yapacak. Gerekirse çýkýntýlýk yapacak, gerekirse çark edecek, kendi bileceði iþ... Ama her durumda Brezilya laf söyleyeceði zaman herkes dikkat kesilecek.
twitter.com/selimatalayny
