Çatý adayý Ekmeleddin Ýhsanoðlu’nun seçim manifestosu konuþmasýný tv baþýnda izledim. Türkiye’nin belli baþlý sorunlarýna iliþkin yaklaþýmlarýný genel olarak olumlu buldum. Dilini ve üslubunu da takdir ediyorum. Ne var ki Ýhsanoðlu’nun ne saygýn kiþiliði, ne dünya vizyonu ne de dili ve üslubu bugünkü siyaset yarýþýnda fazla bir anlam ifade ediyor.
Baþka her þeyi bir tarafa býrakýp sadece “Ekmek için Ekmeleddin” sloganýna bakarak bile çatý adayý adýna yürütülen seçim kampanyasýnýn baþarýsýzlýða mahkûm olduðunu görmek zor deðil. Bu slogan her þeyden önce Türk toplumunun güncel sorunlarýna ve beklentilerine cevap vermekten çok uzak... “Olay” sözgelimi 1960’lý, 70’li yýllarda geçiyor olsaydý, bu sloganýn bir anlamý olabilirdi. Ama bugünün Türkiye’sinde yok.
Neden yok peki? Türkiye ekmeðin simgelediði sorunu büsbütün çözdü mü? Hayýr, bunu söyleyemeyiz. Yoksulluk elbette var, gelir eþitsizliði elbette var. Zaten kapitalist sistem sýnýfsýz bir toplum vaat etmiyor insanlýða. Ama Türkiye 1980’lerden itibaren hýzla geliþen ekonomik büyüklüðü çerçevesinde belirli bir aþamaya geldi. Zenginler ve fakirler var toplumda. Ama eskisinden çok daha büyük bir de orta sýnýf var. Sosyal ve siyasi alanda belirleyici olan bu kesimin eðilimleri...
Bugünün temel problemi de orta sýnýfýn hýzla büyümesi sonucu çýkarlarýnýn veya imtiyazlarýnýn tehdit altýnda olduðunu düþünen bazý kesimlerin AK Parti iktidarýnýn inþa etmeye çalýþtýðý yeni düzene karþý kültürel deðerler üzerinden sürdürmeye çalýþtýklarý mücadeledir. Ne var ki AK Parti seçmeni ile CHP ve MHP seçmeni arasýndaki çeliþkiyi basit bir “ekmek meselesi” ile açýklamak da doðru deðil.
Tek tek bakarsanýz -her ne kadar sol parti olma iddiasýnda olsa da- daha ziyade hali vakti yerinde kesimlerden oy alabilen CHP’nin mevcut tabanýnýn meselesini ekmek meselesi olarak tanýmlamak stratejik bir hata olur. CHP tabanýnýn meselesi kültürel zemindedir ve deðerlerle ilgilidir. Çaðdaþ yaþamdýr, laikliktir, üniter devlettir vs.
Sosyoekonomik anlamda “yukarýdakiler” arasýnda yer almasa bile MHP tabanýnýn da meselesi ekmek deðildir. O tabanýn öncelikli hassasiyetleri de yine deðerlerle ilgilidir. Milli birliktir, bölünme tehlikesidir vs.
Keza BDP seçmeninin de ekmek peþinde olmadýðý, meselesinin kimlikle ilgili olduðu ortada.
Bu durumda ekmekten söz etmek topu taca atmaktan baþka bir anlama gelmiyor...
Diðer taraftan, Ekmeleddin Ýhsanoðlu figürünün ekmek sembolizmiyle ilgisini kurmak çok zor. Toplumda talep ve ihtiyaçlarýný ekmeðin simgelediði bir kesim varsa onlarýn ümidi Ýhsanoðlu profili midir? Ýkincisi, cumhurbaþkanlýðýnýn icra makamý olmadýðýný söyleyen birinin cumhurbaþkaný seçilmesi durumunda ekmekle ilgili meselenin ne þekilde çözülmesi tasavvur ediliyor, anlamak mümkün deðil.
Þunu da unutmamak lazým: Türkiye’deki siyasi ayrýþmanýn kültürel deðerler üzerinden gerçekleþtiðini söyledik ama bu ayrýþma da çok düz deðil, epeyce karmaþýk. Zira parti tabanlarýnýn deðerlerle ilgili hassasiyetleri kimi zaman çakýþýyor, kimi zaman çatýþýyor. CHP tabanýyla MHP tabanýnýn ortak hassasiyetleri olduðu kadar AK Parti tabanýyla MHP tabaný arasýnda paylaþýlan duyarlýklar da az deðildir. CHP ve MHP tarafýndan inþa edilen çatýnýn problemi de budur.
Ekmeleddin Bey’in manifesto konuþmasýnda bunun somut örnekleri vardý. Çatý adayýnýn belli baþlý konulara iliþkin deðerlendirmeleri CHP ve MHP seçmeninin duyarlýklarýný temsil etmekten uzak göründü. Çözüm sürecinden yana tutum almasýndan, 1915 olaylarý konusunda hükümetin taziye açýklamasýna destek vermesine kadar...
Birçok konuda ise ortalama bir AK Partili gibi konuþtu Ekmeleddin Bey. Kendisini ilk defa dinleyenler “bu adamýn Erdoðan’dan veya Gül’den ne farký var” diye düþünmüþ bile olabilirler. Ne var ki Ýhsanoðlu’nun dile getirdiði vizyonu veya hassasiyetleri zaten hayata geçiren bir siyasi hareket ve onun temsilcisi ortada dururken AK Parti seçmeninin “ekmek için Ekmeleddin” demesi beklenemez. Diðer yandan, CHP ve MHP tabanlarýnýn da kendi dünya görüþlerini veya hassasiyetlerini temsil etmeyen bir cumhurbaþkaný adayýna oy vermek için kendilerini paralamalarý düþük bir ihtimal.
Ýhsanoðlu’nun adaylýðý galiba Erdoðan’ýn þansý...
