Kýdem ve ihbar tazminatý konusu çokça yazýldý. Sýkýldýnýz. Peki çalýþanlarýn ve iþverenlerin bilmesinde yarar bulunan diðer tazminatlarý, yani, ayrýmcýlýk, kötüniyet ve sendikacýlýk tazminatlarýný ele alsak ve bu tazminatlar arasýndaki iliþkiyi incelesek. Ne dersiniz? Ýþte detaylar:
1-Ayýrýmcýlýk tazminatý nedir?
Eþit davranma ilkesi tüm hukuk alanýnda geçerli olup iþ hukuku bakýmýndan iþverene iþyerinde çalýþan iþçiler arasýnda haklý ve objektif bir sebep olmadýkça farklý davranmama borcu yüklemektedir. Baþka bir ifadeyle iþverenin ayrým yapma yasaðý iþyerinde çalýþan iþçiler arasýnda keyfi biçimde ayrým yapýlmasýný yasaklamaktadýr.
Ýþverenin eþit davranma borcuna aykýrý davranmasýnýn yaptýrýmý 4857 Sayýlý Kanun'un 5. Maddesi'nin 6. fýkrasýnda düzenlenmiþtir. Anýlan hükme göre iþçinin dört aya kadar ücreti tutarýnda bir ücretten baþka yoksun býrakýldýðý haklarýný da talep imkaný bulunmaktadýr. Bu tazminata ayýrýmcýlýk tazminatý denmektedir.
2-Kötüniyet tazminatý nedir?
Fesih hakkýný kötüye kullanan iþveren, 4857 Sayýlý Ýþ Kanunu'nun 17. Maddesi uyarýnca bildirim sürelerine ait ücretin üç katý tutarýnda tazminat ödemek zorundadýr. Bahsi geçen tazminata uygulamada kötüniyet tazminatý denilmektedir. Bu tazminattan iþ güvencesi kapsamýnda olmayan, yani iþe iade davasý açma hakký olmayan iþçiler faydalanabilmektedir.
3-Sendikacýlýk tazminatý nedir?
Ýþçiler, sendikaya üye olmalarý veya olmamalarý, iþ saatleri dýþýnda veya iþverenin izni ile iþ saatleri içinde iþçi kuruluþlarýnýn faaliyetlerine katýlmalarý veya sendikal faaliyette bulunmalarýndan dolayý iþten çýkarýlamaz veya farklý iþleme tabi tutulamaz. Ýþvereninin bu yükümlülüðe aykýrý hareket etmesi hâlinde iþçinin bir yýllýk ücret tutarýndan az olmamak üzere sendikal tazminat alma hakký doðar. (6356 Sayýlý Kanun-Madde 25)
4-Ayýrýmcýlýk tazminatý ile kötü niyet tazminatý iliþkisi.
Ayný olay sebebiyle, hem ayrýmcýlýk hem de kötü niyet tazminatýna hak kazanýlmasý halinde her iki tazminatýnda ödeneceði öðretide ileri sürülmekte ise de Yargýtay aksi görüþtedir:
"Somut olayda, ayný fesih sebebine baðlý olarak hem kötüniyet tazminatýna, hem de eþit davranma borcuna aykýrýlýk tazminatýna hükmedilmiþtir. Ayný fesih sebebine baðlý olarak iki ayrý tazminata hükmedilebilmesi, ancak kanunun açýkça cevaz verdiði hallerde mümkündür. Oysa, yukarýda bahsedilen 4857 Sayýlý Kanun hükümlerinden iki tazminata da hükmedilebileceði sonucuna ulaþýlamamaktadýr. Bu durumda, ayný olay sebebiyle birden fazla tazminat koþullarýnýn gerçekleþmesi halinde, iþçi lehine olan tazminata hükmedilmesi gerekirken, iki tazminata birden hükmedilmesi usul ve kanuna aykýrý olup bozmayý gerektirmiþtir.Temyiz olunan kararýn, yukarýda yazýlý sebepten dolayý (BOZULMASINA), oybirliði ile karar verildi. Y22HD 29.11.2013 E.2012/29053 - K.2013/27095"
Anlaþýlacaðý üzere Yargýtay, ayný fesih sebebi dolayýsýyla ayrýmcýlýk tazminatý ve kötüniyet tazminatýna hak kazanan çalýþana, bu tazminatlarýn her ikisinin deðil, iþçi lehine olanýn, yani, yüksek olanýn ödenmesi gerektiðini hükme baðlanmýþtýr.
5-Ayýrýmcýlýk tazminatý ve sendikacýlýk tazminatý iliþkisi
Ýþçinin iþten çýkarýlmasýnda iþverenin eþit davranma borcuna aykýrý davranýþý sendikacýlýk nedenine dayalý olabilir. Bu durumda ayrýmcýlýk ve sendikacýlýk tazminatlarýndan hangisinin uygulanacaðý sorusunun cevabý, Ýþ Kanunun 5'inci Maddesi 6'ncý fýkrasýnda belirtildiði gibi, sendikacýlýk tazminatýdýr. Ýþçinin iþten çýkarýlmasýnda iþverenin eþit davranma yükümlülüðüne aykýrý davranýþý sendikacýlýk nedenine dayalý bir ayrýmcýlýk ise, iþçien fazla 4 aylýk ücret tutarýndaki ayrýmcýlýk tazminatýna deðil, en az bir yýllýk ücret tutarýnda olan sendikacýlýk tazminatýna hak kazanýr.
