Ýþçi ve iþveren arasýndaki en önemli anlaþmazlýklarýn baþýnda gelen kýdem tazimatý, halen 1475 sayýlý eski Ýþ Kanunun 14. maddesi hükümlerine göre uygulanýyor. Ýþçi ve iþveren, kýdem tazminatý ile ilgili olarak en çok neleri merak ediyor, bugünkü yazýmýzý bu konuya ayýrdýk.
Kýdem tazminatý iþ sözleþmesinin 1475 sayýlý Ýþ Kanunu’nun 14. Maddesinde belirtilen nedenlerden birisiyle feshedilmesi durumunda ödenmesi gerekiyor.
Buna göre; iþ sözleþmesinin,
1. Ýþveren tarafýndan iþçinin ahlak ve iyi niyet kurallarýna uymamasý haricinde bir nedenle yaptýðý fesihlerde;
2. Ýþçi tarafýndan yapýlan haklý nedenlerle yapýlan fesihte,
3. Erkek iþçiler için muvazzaf askerlik sebebiyle,
4. Kadýn iþçinin evlendiði tarihten itibaren bir yýl içerisinde kendi arzusu ile iþ sözleþmesini sona erdirmesi halinde,
5. Emeklilik sebebiyle,
6. Ýþçinin 15 yýl ve 3600 günü doldurmasý nedeniyle yaþ beklenilmesi durumunda,
7. Ýþçinin ölümü halinde,
En az 1 yýl çalýþmýþ iþçi kýdem tazminatýna hak kazanmaktadýr.
Kýdem tazminatý, iþçinin iþe baþladýðý tarihten itibaren hizmet akdinin devamý süresince her geçen tam yýl için iþverence iþçiye 30 günlük ücreti tutarýnda ödenmektedir. Bir yýldan artan süreler için de ayný oran üzerinden ödeme yapýlmaktadýr.
Kýdem tazminatý giydirilmiþ brüt ücret üzerinden hesaplanmakta olup, para ve parayla ölçülebilen ve süreklilik arz eden tüm ödemeler hesaplamada dikkate alýnmaktadýr.
Yani, iþçinin brüt maaþý dýþýndaki yol, yemek, prim, ikramiye gibi ayni ve nakdi ödemeleri kýdem tazminatý tavanýna kadar kýdem hesabýna dahil edilir.
Ýþ Kanunun 17. Maddesine göre belirsiz süreli iþ sözleþmelerinin feshinden önce durumun diðer tarafa bildirilmesi gerekir.
Kanunda yer alan süreler asgari olup sözleþmeler ile artýrýlabilir. Bildirim þartýna uymayan taraf, bildirim süresine iliþkin ücret tutarýnda tazminat ödemek zorundadýr.
Ýþi altý aydan az sürmüþ olan iþçi için, bildirimin diðer tarafa yapýlmasýndan baþlayarak iki hafta sonra,
Ýþi altý aydan birbuçuk yýla kadar sürmüþ olan iþçi için, bildirimin diðer tarafa yapýlmasýndan baþlayarak dört hafta sonra,
Ýþi birbuçuk yýldan üç yýla kadar sürmüþ olan iþçi için, bildirimin diðer tarafa yapýlmasýndan baþlayarak altý hafta sonra,
Ýþi üç yýldan fazla sürmüþ iþçi için, bildirim yapýlmasýndan baþlayarak sekiz hafta sonra sonlanmýþ kabul edilir.
Ancak her durumda ihbar yükümlülüðü yoktur. Örneðin yaþ dýþýndaki diðer þartlarý saðlayarak sözleþme feshi, emeklilik, askerlik, evlilik, haklý sebeple fesih hallerinde ihbar bildirimi yapýlmaz. Sözleþmesini kendisi fesheden iþçi hiçbir suretle ihbar tazminatýna hak kazanamaz.
