Ýnsan haklarý misali iyi bir amaç uðruna üretilen kampanya filmlerine (ve diðer yapýtlara) toplumda farkýndalýk yarattýklarý için elbette herkesin saygýsý var. Ancak sanatsal niteliklerinin de yüksek olmasý amaçlarýna doðru biçimde hizmet etmeleri için þart. Büyük bir kampanyanýn parçasý olarak yapýlan 100 Milyon Antipersonel Kara Mayýnýna Karþý 10 Film, UNICEF ve Dünya Gýda Programý iþbirliðiyle yapýlan All the Invisible Children ünlü yönetmenler tarafýndan gerçekleþtirilen kýsa filmlerden oluþan omnibüs filmler arasýnda hemen akla gelenler. Grup Yorum ve Ýdil Kültür Merkezi de cezaevlerinde mahkumlarýn tecrit edilmesine karþý yýllardýr sürdürülen mücadeleye destek için bu yöntemi seçti.
Aralarýnda Türkiye’nin önde gelen isimleri de bulunan dokuz yönetmenin imza attýðý kýsa filmlerden oluþan F Tipi Film’i, son iki yýlda izlediðimiz propaganda filmleriyle kýyaslamak acýmasýzlýk olur. Kýsa filmlerin hepsi birbirinden farklý, ayrý ayrý deðerlendirildiklerinde bazýlarýnýn oldukça etkileyici olduklarý göze çarpýyor. Öte yandan tecrit gibi insani bir sorunu salt ideolojik bir çerçeveye sýðdýrma çabasý da F Tipi Film’in amacýna zarar vermiþ.
George Orwell “Bütün sanat propagandadýr, öte yandan her propaganda sanat deðildir” sözünü asla unutmamak gerek. Orwell, II. Dünya Savaþý sýrasýnda yazdýðý Sanat ve Propagandanýn Sýnýrlarý baþlýklý makalesinde “Estetik titizlik yeterli deðildir, ama politik doðruluk da yetmez” der. F Tipi Film’in yaratýcýlarýnýn politik hedeflerinin sinema sanatýný icra etme hedefinin önüne bilinçli olarak geçtiðini sanmam ama aðýrlýk sanattan propagandaya, öyküler kliþeye, oyunculuklar karikatüre ve fikirler slogana kaymýþ.
SLOGAN ATMAMALARI ONLARA DAHA ÇOK YAKIÞIRDI
Öncelikle dokuz kýsa filmin çekilme nedenini açýklayan prolog bölümündeki canlandýrmaya bir anlatýcýnýn sesinden eþlik eden metin fazlasýyla didaktik ve izleyeni irkiltiyor. Çok þükür hemen ardýndan gelen ilk kýsa filmin çarpýcýlýðý proloðun iticiliðini örtbas ediyor. Açlýk grevindeyken zorla tedavi edilen ve bir hücreye yerleþtirilen genç kadýnýn yaþadýðý bellek kaybýyla ve yalnýzlýðýyla mücadelesi, kendine notlar yazarak her sabah yeniden kim ve nerede olduðunu, geçmiþte ne yaþadýðýný anýmsama çabasý F Tipi Film’in en iyilerinden biri. Oðlunu ziyarete gelen yaþlý annenin yaþadýklarýný yüzünün yakýn çekiminde anlatan kýsa film de öyle... Önce sert komutlar eþliðinde soyunmaktan duyduðu utancý okuyoruz yüzünden sonra bir otobüs camýna baþýný dayayýp -ya oðlunu göremediði için ya da onu gördüðü hale dayanamadýðý için-aðlaya aðlaya dönüþüne tanýk oluyoruz. Bu kadar basit kurguda bütün meramýný ustalýkla anlatýyor.
Bu tür filmlerde hep olduðu gibi filmlerin hepsi birbirinden farklý üslupta ama konuya yaklaþým ve duyarlýlýk da çok farklý. Grup Yorum çok çilekeþ bir ekip. Sürekli baský altýndalar, onlarýn duyarlýlýklarý ve tepkili olmalarý anlaþýlýr ama yine de -ister sözel olsun ister görsel- slogan atmayan bir film onlara daha çok yakýþýrdý.
Ýdil Kültür Merkezi’nin dokuz kýsa filmden oluþan yapýmý F Tipi Film, cezaevlerinde tecridi eleþtiriyor.
KÜNYE
Yönetmen: Ezel Akay, Sýrrý Süreyya Önder, Barýþ Pirhasan, Aydýn Bulut, Hüseyin Karabey, Reis Çelik, Vedat Özdemir, Mehmet Ýlker Altýnay, Grup Yorum
Oyuncular: Arda Tekin, Behiç Aþçý, Elif Pirhasan, Ezel Akay, Gökþin Sanlav, Sacit Akel, Tansu Biçer, Esra Açýk, Bülent Emrah Parlak, Erkan Can, Fýrat Tanýþ, Hayriye Ersoy, Selma Altýn
