Ýþyerine gitmeden, bilgi ve haberleþme teknolojilerinden faydalanarak evde çalýþmaya þirketlerin ilgisi giderek artmakta. Bu yazýmýzda, uzaktan çalýþmanýn sýk rastlanan bir türü olan evde tele çalýþmayý ele alacaðýz.
1-Uzaktan çalýþma nedir?
Uzaktan çalýþma; iþçinin, iþveren tarafýndan oluþturulan iþ organizasyonu kapsamýnda iþ görme edimini evinde ya da teknolojik iletiþim araçlarý ile iþyeri dýþýnda yerine getirmesi esasýna dayalý iþ iliþkisidir.
2- Sözleþme nasýl yapýlýr?
Uzaktan çalýþma sözleþmesi yazýlý yapýlmalýdýr. Sözleþmede; iþin tanýmý, yapýlma þekli, iþin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine iliþkin hususlar, iþveren tarafýndan saðlanan ekipman ve bunlarýn korunmasýna iliþkin yükümlülükler, iþverenin iþçiyle iletiþim kurmasý ile genel ve özel çalýþma þartlarýna iliþkin hükümler yer almalýdýr. (Ýþ Kanunu Madde 14)
3-Ýþçilik haklarý farklý mý?
Uzaktan çalýþmada iþçiler, esaslý neden olmadýkça salt iþ sözleþmesinin niteliðinden ötürü emsal iþçiye göre farklý iþleme tabi tutulamaz. Evde tele çalýþanlar iþyerinde çalýþanlara saðlanan bütün imkanlardan faydalanacaktýr. Ancak iþin özelliðinden kaynaklanan bazý farklýlýklar olabilecektir. Örneðin iþyerinde çalýþanlara saðlanan ulaþým yardýmýndan evde tele çalýþanlarýn yararlandýrýlmalarý söz konusu olmayacaktýr. Buna karþýlýk evde çalýþanlar yaptýklarý iþte kullandýklarý bilgi ve haberleþme teknolojisi araçlarý nedeniyle yaptýklarý iletiþim ve diðer giderlerini iþverenden talep edebilceklerdir.
4-Evde ekranlý araçlarla çalýþmada alýnacak iþ saðlýðý ve güvenliði önlemleri nelerdir?
Avrupa Birliðinin 29/5/1990 tarihli ve 90/270/EEC sayýlý Konsey Direktifine paralel olarak çýkarýlan Ekranlý Araçlarla Çalýþmalarda Saðlýk ve Güvenlik Önlemleri Yönetmeliðinde;
-Evde tele çalýþmada kullanýlan ekipmanlarýn (monitör, klavye, çalýþma masasý ve sandalye gibi) standartlarý tanýmlanmýþtýr.
-Ekranlý araçlarla çalýþmalarda riskler ve korunma yollarý, doðru oturuþ, gözlerin korunmasý, gözleri en az yoran yazý karakterleri ve renkler, çalýþma sýrasýnda gözleri kýsa sürelerle dinlendirme alýþkanlýðý, gözlerin, kas ve iskelet sisteminin dinlendirilmesi, ara dinlenmeleri ve egzersizler konularýnda çalýþana eðitim verilmesi öngörülmüþtür.
-Çalýþanlarýn, göz muayenesinin yapýlmasýnýn iþveren tarafýndan saðlanacaðý ifade edilmiþtir.
Bu yönetmeliðin hükümlerinin uygulanmasýnýn gözetiminde Avrupa Çerçeve Anlaþmasý gereðince, tele çalýþanýn özel hayatýna saygý gösterilmesi icap etmektedir. ( Accord-cadre européen sur le télétravail du 16 juillet 2002)
5-Denetim yapýlabilir mi?
Ýþveren, uzaktan çalýþma iliþkisiyle iþ verdiði çalýþanýn yaptýðý iþin niteliðini dikkate alarak iþ saðlýðý ve güvenliði önlemleri hususunda çalýþaný bilgilendirmek, gerekli eðitimi vermek, saðlýk gözetimini saðlamak ve saðladýðý ekipmanla ilgili gerekli iþ güvenliði tedbirlerini almakla yükümlüdür. (Ýþ Kanunu madde 14 )
Avrupa Çerçeve Anlaþmasýna göre; iþ saðlýðý ve güvenliðinin doðru bir þekilde uygulandýðýný kontrol amacýyla, iþverenin veya iþverenin iþ saðlýðý ve güvenliði konusunda yetkili personelinin veya yetkili idarenin memurlarýnýn tele çalýþmanýn yapýldýðý yere gelmeleri mümkündür. Ancak tele çalýþanýn buna izin vermesi ve tele çalýþana önceden haber verilmesi gerekmektedir. (Accord-cadre européen sur le télétravail du 16 juillet 2002)
