Antalya'da büyük bir tehlike atlatýldý. Sonuç daha aðýr olabilirdi. Önemli bir kurtarma operasyonu izledik. Emeði geçenlere minnettarýz. Olay soruþturuluyor. Sorumlular, hatalar, ihmaller ortaya çýkacak. Bu baðlamda hem kazaya maruz kalanlara bilgi vermek hem de kamuoyundaki kafa karýþýklýðýný gidermek için meseleyi hukuki açýdan deðerlendirmek istiyorum. Bu deðerlendirmeler ile sadece teleferik kazasý özelinde bilgiler vermiþ olmayacaðým. Belediyelerin ve belediyeye ait þirketlerin sebep olduðu zararlara dair genel durumu izah etmiþ de olacaðým.
Belediyelerin görevleri
Belediyeler hizmet alaný içinde birçok konuda yetkililer. Bu yetki beraberinde sorumluluk getiriyor. Bugün konumuz teleferik olabilir ancak belediyelerin taþkýn, karla mücadele, ulaþým vb konularda sorumluluklarý hakkýnda daha önceki yazýlarýmda yer vermiþtim. Benzeri durum burada da geçerli...
Teleferik ulaþým veya turistik (yani eðlence vergisine tabi) maksatlý olabilir. Her ikisinde de görev belediyede. Ancak bunu "kamu hizmetlerini gördürme usulleri" çerçevesinde sözleþme baðýyla özel þirketlere devredebiliyorlar. Anet Antalya Ýnþaat Turizm Sanayi ve Ticaret A.Þ., Antalya Büyükþehir Belediyesinin bir iktisadi teþekkülü. Büyükþehir, teleferik konusunda Anet firmasýna görev ve sorumluluk vermiþ. Bunun hukuki alt yapýsýnda, þartlarý düzenleyen bir sözleþme bulunuyor ki bu belediye ile þirketin iç iliþkisi, zarar görenleri çok da ilgilendirmiyor...
Tazminat sorumluluðu
Hukuka göre kusuru olan zararý öder. Ancak bunun bazý istisnalarý vardýr. Bazý durumlarda kusur kendisinde olmasa da birtakým kimseler sorumludur. Bir kimsenin çalýþtýrdýðý iþçinin verdiði zarardan iþveren sorumludur mesela. Yine þehirler arasý otobüs kaza yapar ve yaralanma söz konusu olursa otobüs firmasý "iþleten" sýfatý ile muhataptýr. Bu olayda da durum böyle iþleten sýfatý ile Anet firmasý doðan tüm zararlardan birinci derece de sorumlu. Bu baðlamda belediyenin sorumluluðu da akla gelebilir ancak Yargýtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2021 yýlýnda verdiði bir kararla Anet'e doðrudan dava açýlmasý ve talepte bulunulmasý da mümkün.
Ceza soruþturmalarý
Ceza soruþturmasý, ortada bir suç olup olmadýðýný, failin kim olduðunu tespit etmeye çalýþýr. Bu olayda bir ihmal olduðu çok net. Ýhmalin boyutu ne düzeyde, bunu bilirkiþilerce hazýrlanacak raporla anlayacaðýz. Bilirkiþi heyetinde makine ve inþaat mühendisi, iþ güvenliði uzmaný ve hukukçu isimler bulunur bu tür dosyalarda.
Nitekim çýkan ön rapora bakýnca bu kimselerin düzenlediðini görüyoruz. Rapor özetle bakým ve tedarik konusunda ihmaller olduðunu, deðiþmesi gereken parçalarýn deðiþmediðinden bahsediyor. Ortada bir kast olmadýðý açýk. Taksir veya ihmal sorumluluðu var. Süreci hep birlikte göreceðiz.
Tutuklama kararýnýn verilmesi tartýþýldý. Ancak bu tip durumlarda sadece ölü sayýsýna deðil yaralý sayýsýna da bakýlýyor. Özellikle ön raporun dikkate alýnmasý zorunluluk arz ediyor. Ýþaret ettiði durum (ve kimseler) tutuklama kararýna etken.
Þimdiki aþamada ise iddianame hazýrlanacak ve dava açýlarak ceza yargýlamasý baþlamýþ olacaktýr. Ceza yargýlamasýnýn yaptýðý tespitler, gerçek fail kim sorusunun cevabýný da içerecek. Zira tanýklarýn dinlenmesi veya baþka bulgular ile sorumluluk zinciri geniþleyebilir.
Ýdari yönden ne yapýlacak...
Konunun bir de idari yönü var... Bu anlamda büyükþehir belediyesinin teftiþ kurulunu harekete geçirilmesi ve idari bir soruþturma ile kusuru olan belediye personelini tespit etmesi gerekiyor... Bunun yanýnda Anet þirketinin de kendi içinde bir soruþturma ile hangi çalýþanlarýnýn sorumlu olduðunu tespit edip savunmalarýný alýp iþyeri disiplin kurallarýný uygulamasý yerinde bir adým olacaktýr.
Kabaca bu üç ayak üzerine oturan hukuki sürecin bir de rücu yönü var. Buna göre zararý tazmin eden Anet firmasý, sorumlu olan çalýþanlarýna kusurlarý oranýnda ödediði tutarý rücu edip, firmaya ödenmesini isteyebilir.
Bu olaya maruz kalan vefat eden ve yaralananlarýn yanýnda saatlerce orada bekleyen kimselerin de maddi ve manevi zararýnýn olduðu çok net. Bu kimselerin de tazminat hakký olduðunu belirtmek isterim.
Vefat edene rahmet ve ailesine sabýr, yaralýlara acil þifa diliyorum. Mahsur kalanlara geçmiþ olsun diyorum. Unutmamak lazým, "bir gram tedbir, bir kilo tedaviden iyidir" (B.Franklin).
