Malum çarþý pazarda hemen herkesin rahatsýz olduðu bir pahalýlýk var.
Muhalefetin bu pahalýlýk üzerinden yürüttüðü propagandanýn seçmeni etkilemediði söylenemez.
Ancak bu pahalýlýða raðmen yürütme konusunda seçmen beklenenden farklý bir tercih yaptý.
Beklenen sonuç, 'Tencerenin yýkamayacaðý hükümet yoktur' mottosunun gereðiydi.
Seçimi yine Baþkan Erdoðan kazanýnca , 'tencerenin yýkamayacaðý hükümet yoktur' mottosu tutmadý!
Lakin seçmenin yerel seçimlerdeki tercihi aslýnda o mottonun kenara atýlmamasý gerektiðine iþaret teþkil etmiþ oldu.
Hükümetin hemen her icraatýný eleþtiren muhalefet kabul edelim ki algý oluþturmada baþarýlý olurken bu algýya karþý iktidar cenahý haklý olduðu halde yeterli ve ikna edici argüman üretemedi.
Hükümet ve partisi, yaðmur gibi devrim niteliðindeki icraatlarýný anlatamazken, muhalefet yapmadýðýný yapmýþ gibi ya da yaptýðý küçücük icraatý topluma çok büyük iþ yapýyormuþ gibi anlatabildi.
Mesela CHP'li ÝBB, israfýn dibine vurmuþken, 'Ýsrafý bitirdik, hizmet getirdik!' sloganýný öyle devreye soktu ki Anadolu'nun dört bir yanýnda makes buldu!
Mesela ÝBB 30 bin lokantanýn bulunduðu Ýstanbul'da açtýðý 9 kent lokantasýný bütün Türkiye'yi doyuruyormuþ gibi anlattý. Ýstanbul seçmeni 9 olduðunu biliyordu ama propaganda bütün Türkiye'ye yapýldýðý için CHP'nin kâr hanesine yazýldý. Evvelki ay ziyaret ettiðim Van'da insanlar kent lokantasýndan bahsediyordu!
Muhalefetin bir diðer algýsý da tarým bitti çiftçi sefilleri oynuyor propagandasýydý.
Öyle ki hükümeti destekleyen aklý baþýnda birçok insan bile bu propagandanýn etkisi altýnda kalmýþtý, hâlâ da öyle.
Çiftçiyle besiciyle görüþmeyenler baþka bir ifadeyle iþin gerçeðini bilmeyenler verilen bilgilerin doðru olduðuna inanýrlar.
Muhalefet çiftçinin zarar ettiðini battýðýný bittiðini lanse edip duruyor.
Oysa gerçek hiç de iddia ettikleri gibi deðil.
Ben önceki ay Doðu'yu Güneydoðu'yu gezerek çiftçiyle üreticiyle görüþtüm. Aðustos ayýnýn ilk iki haftasýnda da Karadeniz ve Ýç Anadolu'yu gezdim ve çiftçilerle oturup maliyet kar hesabý yaptým.
Ortaya muhalefetin çizdiði tablodan çok farklý bir tablo çýktý.
Çiftçinin aslýnda zarar etmediði aksine kâr ettiðini gördüm.
Mesela Trabzon'da fýndýk, Rize'de çay üreticisiyle görüþtüm.
FINDIK
Mesela fýndýk üreticisi diyor ki, bir ton fýndýk almak için kendisi üretirse, gübre, ot ve ocak temizliði, patos ve pazara nakliye toplam 10.000 TL masraf yapar.
Fýndýðýn fiyatý 2023'te cinsine göre kilosu 50 ile 130 TL arasýnda deðiþiklik arz ediyor.
Yani fýndýk üreticisi bir ton için10 bin lira harcayýp asgari 50 bin lira elde eder. Yani en az 40 bir lira kârý var. Kaldý ki 2023'te fýndýk fiyatý kilo baþýna 83 liraydý. Buna göre üreticinin ton baþýna 73 bin lira kârý vardýr!
Bu kâr fýndýðýn cinsine göre 120 bin liraya kadar çýkabiliyor!
Ayný çiftçi kendisi üretmez de iþçi istihdam ederse maliyet bir ton için 70 bin liraya kadar çýkýyor. O takdirde kalitesi düþük fýndýk zarar eder!
Sorun da üretici çiftçinin eksikliðidir. Kendisi yaparsa kâr ediyor
Fýndýk ocaklarýnýn bakýmýndan ilaçlamasýna pazara nakliyesine kadar her kalem için ne kadar masraf yapýldýðýný ayrý ayrý yazarak rakamlara boðmak istemediðim için sonucu yazýyorum.
ÇAY
Çaya gelince, Rize'de dekarda/dönümde bir sürgünde 750 kg çay hasadý yapýlýyor. Çay yýlda 3 kez hasat edildiði için bir dekardan 2 bin 250 kg çay toplanabiliyor.
Toplama el makasýyla yapýlýrsa farklý, akülü makasla yapýlýrsa farklý bir maliyeti var.
Kýsaca, gübresi toplanmasý nakliyesi ortalama ton baþýna 6 bin, 6 bin 500 lira civarýnda bir masraf çýkýyor.
Çaykur kilosunu 17 liradan alýyor devlet de kilo baþýna 2 lira destek veriyor. Yani tonunu 19 bin liraya satabiliyor.
Özetle 6 bin 500 lira masraf yapýp 19 bin liraya satan üretici ton baþýna 12 bin 500 lira kâr ediyor.
Bir dönümden 28 bin 125 lira kar eder.
BUÐDAY
Tokat'ta 200 dönüm tarlada buðday üreten iki farklý çiftçiyle görüþtüm. Rakamlarý hemen hemen aynýydý.
Yine her kalem için rakam yazarak baþýnýzý aðrýtmamak için özetliyorum.
Bir dönüm tarlanýn maliyeti, ilk sürüm, ikinci sürüm, ýzgara, sertifikalý tohum, ekim, gübre, merdane, üre gübresi, ot ilacý, pat ilacý, nitrat gübre ve hasat iþlemlerinin toplam maliyeti 2 bin 140 lira. Kaldý ki çiftçilerin çoðu bu titizlikte ekim yapmaz.
Böylesi bir iþlem için bir dönümden 500 ila 750 kg arasý buðday elde ediliyor.
Bir dönümden 750 kg buðday hasat edeni de gördüm 500 kg edeni de.
Ortalamasýný alacak olursak böylesi bir ekim için bir dönümden 600 kg buðday edilir.
Bu sene kilosu 8 bin 750 liradan satýldý.
Buna göre bir dönümlük buðdayýn geliri 5 bin 250 lira eder, dönüm baþýna devlet desteði olan 500 lirayý da eklersek bir dönümden 5 bin 750 lira gelir elde edilir.
2 bin 140 lira gideri çýkýnca dönüm baþýna 3 bin 610 lira kalýr. 100 dönüm eken çiftçi için 361 bin lira gelir demektir.
Dönüm baþýna 700 kg ürün alsa 6 bin 125 lira eder 500 lira devlet desteði eklenirse 6. Bin 625 lira demektir. 2 bin 140 lira maliyet çýkýnca dönüm baþýna 4 bin 385 lira gelir demektir.
100 dönüm eken bir çiftçi 438 bin 500 lira kâr elde eder.
Batýda balyasý 20-30 lira olan samaný Anadolu'da para etmediði için hesaba katmýyoruz.
ÞEKER PANCARI
Þeker pancarý bir dönüm tarladan 7 ton civarýnda þeker pancarý elde edilir. Bir dönüme iki kez sürüm, hazýrlama, ekim, tohum, söküm, nakliye, su ve çapa 8 bin 350 lira masraf yapýlýr.
Pancarýn tonu 2023 fiyatý 1850 liradýr 300 lirada þýra parasý toplam 2 bin 150 liradýr. 7 tonu 15 bin 50 lira eder. 8 bin 350 lira masraf çýkýlýrsa bir dönümden 6 bin 700 lira kâr kalýr.
Çiftçiler 10 dönüm ile 20 dönüm arasýnda ekim yapar.
10 dönüm þeker pancarý eken 67 bin 700 lira, 20 dönüm eken 135 bin 400 lira gelir elde eder.
Yani muhalefetin iddia ettiði gibi çiftçi zarar etmiyor. Hele iþini iyi yapan büyük kâr ediyor!
SALATALIK DOMATES
Bir dönümlük serada üretim yapan çiftçinin gelirinin daha fazla olduðu görülüyor.
Mesela bir dönüm serada salatalýk üreten çiftçinin doðal gübre, zirai gübre, ilaç, aþýlý fide damlama borusu ve naylon masrafý 170 bin lira civarýnda. Ortalama 20 ton salatalýk elde ediyor. Salatalýk 7 ila 30 lira arasýnda satýyor. Çiftçi ortalama 15 liradan satýldýðýný söylüyor. Yani bir dönümden 300 bin lira gelir elde ediyor. 170 bin masraf düþünce bir dönümden 130 bin lira kâr ediyor.
Birkaç dönümde üretim yaptýðý düþünülürse hiç de fena gelir olmadýðý görülür.
Domates için de benzer rakamlar veriliyor.
Bunlar bütün giderleri parayla satýn aldýðý takdirde yapýlan masraflardýr.
Mesela çiftçi ayný zamanda hayvan besliyorsa hayvanýn yýllýk gübresini serasýnda tarlasýnda deðerlendiriyorsa giderlerinin en önemli kalemi sýfýra iniyor ve kârý artýyor.
Tarýmla uðraþan çiftçiler küçük tarlalarý sahibinden kiralayarak gelirlerini artýrýyorlar.
Öte yandan, çoðu çiftçinin de tek geliri yoktur. Tarlasýnda buðday pancar üretirken bahçesinde sebze üretip merada hayvan besleyenler vardýr.
Ayrýca ihtiyaçlarýnýn büyük kýsmýný kendisi üretmektedir.
Aðlayan çiftçi görmedim, aksine hallerinden memnunlar hele hükümetin tarýmda ve hayvancýlýkta verdiði destekler, faydalanabilen çiftçiler için büyük imkanlar hazýrlýyor.
Þimdi de bakanlýk ekilmeyen arazilerin sahiplerinden kiralanarak ekilmesini saðlamak için bence isabetli bir karar aldý.
Þikayet edenler üretimde zarar ettiði için deðil pazardaki pahalýlýktan þikayetçi.
Ona bakarsan pahalýlýktan herkes þikayetçi.
Bunlarý yazmamdan maksat çiftçinin zarar ettiðini iddia edenlerin gerçeði söylemediklerine vurgu yapmaktýr.
Yoksa çarþý pazardaki pahalýlýðý görmemek deðildir.
Þurasý da bir gerçek ki pahalýlýktan en az etkilenen kesim de kira gibi ulaþým gibi masraflarý olmayan köyde yaþayan çiftçi vatandaþlarýmýzdýr!
Çiftçinin en önemli sorunu miras yoluyla parçalanan tarlalarýn/bahçelerin küçülmesi ve çiftçinin baþka alanlara yönelmesidir.
Toplulaþtýrma pek baþarýlý olamamýþ!
Ýþini bilen çiftçi ise o küçük tarlalarý kiralayarak büyük gelir elde edebiliyor!
Hülasa hükümet, tarým alanýnda muhalefetin algý oluþturmaya çalýþtýðý gibi ilgisiz ve baþarýsýz deðil.
Elbette ki eksiði olabilir ve eleþtirilebilir.
Eleþtirilere karþý ilgililerin derhal gerçeði açýklayarak muhalefetin algýsýný ortadan kaldýrmasý gerekir.
Atý alan Üsküdar'ý geçmeden!
