Geçen yazýmýzda baþladýðýmýz, bu yýl ilk defa liselere öðrenci seçmek ve yerleþtirmek amacýyla uygulanan TEOG’un deðerlendirmesine devam edelim.
Hafta sonu ESAM’ýn Milli Eðitim Sempozyumu baþlýklý önemli bir toplantýsý oldu. SETA ve TDV KAGEM’in birlikte düzenlediði Gençlik Forumu ile çakýþtýðý için bu sempozyuma ben maalesef katýlamadým. Ancak Zafer Çelik, Ýpek Coþkun ve Müberra Görmez ile birlikte hazýrladýðýmýz ve TEOG’u öðrenci ve öðretmen görüþlerine dayalý olarak deðerlendiren bildirimizi bizim adýmýza Müberra Görmez sundu. Bildirimizde öne çýkan bazý bulgularý özetleyerek sizlerle paylaþmak istiyorum. Ardýndan önerilerimizi sýralayacaðým. Gençlik Forumuna iliþkin izlenimlerimi daha sonra paylaþmak istiyorum.
Bulgular
Çeþitli illerdeki bazý öðrenci ve öðretmenlerle yaptýðýmýz araþtýrma neticesinde elde ettiðimiz bulgularýn önemlileri þu þekilde sýralanabilir.
- Yeni ortaöðretim sýnavý ile ilgili herhangi bir büyük sorunla karþýlaþýlmamýþtýr. Özellikle sistemin en çok vurgulanan amacý olan öðrenciler üzerinden stresin azaltýlmasý hususu da kýsmen baþarýlmýþ görünmektedir. MEB, bu konuda takdiri hak etmektedir.
- Sistemin bir diðer baþarýlý gözüken kýsmý da, sýnavýn içeriðinin tamamen okul müfredatýndan oluþturulmasý ve okul notlarýnýn aðýrlýðýnýn artýrýlmasý ile birlikte öðrencilerin okulu daha da önemsemeleri ve böylece sistemin de hedeflediði gibi, okul-öðrenci iliþkisinin geçmiþ yýllar ile kýyaslandýðýnda daha da güç kazandýðýný ifade edebiliriz.
- Okulun daha merkezi hale gelmesi ile birlikte okul dýþý kaynaklara olan ihtiyacýn çok az da olsa azaldýðý gözlenmiþtir. Ancak bu sadece yapýlan gözlem ve görüþmelerin bir sonucudur. Bu konuda daha saðlýklý deðerlendirme yapabilmek için saðlam verilere ve analizlere ihtiyaç vardýr.
- Ancak sistemin, müfredatýn kapsamý, bu anlamda sýnavýn geçerliliði ve güvenirliði noktasýnda baþarýya ulaþýp ulaþmadýðý uzmanlarca deðerlendirilmesi gerektiði görülmüþtür. Sýnavda sadece bazý konularýn sorulmasý, sýnavýn kapsam geçerliliðini sýnýrlandýrmaktadýr. Bu çerçevede MEB’in alan ve ölçme deðerlendirme uzmanlarýyla çeþitli çalýþtaylar yapmasýnda fayda vardýr.
- Sistemin zayýf kaldýðý hususlardan biri, müfredatýn bütün okullarda eþ zamanlý bir þekilde gerçekleþmesidir. Bu konuda kimi ek tedbirlere ihtiyaç görülmektedir.
Bu bulgulara karþýlýk, daha önce denenen lise geçiþ sistemlerinin de en önemli sorunu olan, sýnavla öðrenci alan okullarýn sayýsýnýn fazlalýðý durumu, yeni sistemin de çok fazla tartýþýlmayan en büyük sorunlarýndan birisidir. Öðrencilerin yaklaþýk yarýsýndan fazlasýnýn sýralamaya tabi tutulmasý ve genel liselerin Anadolu liselerine dönüþmeleri ile birlikte sýnavla öðrenci alan okullarýn sayýsýnýn artmasý liseler arasýndaki hiyerarþik yapýnýn sürmesine neden olmaktadýr.
Öneriler
- Öncelikle ilk kez bu yýl uygulamaya geçen TEOG’un MEB ve ilgili uzman ve akademisyenler tarafýndan izleme ve deðerlendirmesinin saðlýklý bir þekilde yapýlmasýna ihtiyaç vardýr. Bunun için uygun veri setlerinin hazýrlanmasý ve saha çalýþmalarýnýn yapýlmasý gerekmektedir. MEB’in bu tür çalýþmalarý teþvik etmesi ve desteklemesi, sistemin geliþtirilmesi açýsýndan önemlidir.
- Sýnavýn uzmanlar tarafýndan deðerlendirilerek sýnavýn geçerliliði ve güvenirliðinin test edilmesi gerekmektedir.
- Sýnavýn güvenliði ve kontrolünün gözden geçirilmesi gereklidir.
- Sýnavla öðrenci alan okul sayýlarýnýn ve türlerinin azaltýlmasý, ayrýca hiyerarþik yapýnýn azaltýlmasý ve sýnavla öðrenci alan okul sayýsýnýn yaklaþýk yüzde 50’lerden yüzde 1-5’lere çekilmesi elzemdir.
