Yaygýn küresel entelektüel kanaate göre, El-Kaide ve DAÝÞ tarzý örgütler dünyaya düzensizlik ihraç ediyorlar. Bu kaos ihracý, dünyanýn en önemli güvenlik krizi baþlýklarýndan birisi. Hatta liste baþýnda geliyor. Yaþanan terör olaylarýný Suriye, Irak ve Libya gibi ülkelerde devam eden kanlý süreçler baðlamýnda ele alýnca, ‘kaos ve düzensizlik ihracý’ yaklaþýmýnýn tutarsýz olduðunu da söylemek zor. Bu oldukça rahatlatýcý ve tavzih edici yaklaþýmýn ardýndan küresel güvenlik mimarisine ve bölgesel krizlere dair söylenecek fazlaca bir söz de kalmýyor.
Terörizm marifetiyle tedhiþin ihraç edilebileceði tespiti doðru. Lakin tedhiþten yapýsal bir düzensizliðin dünyaya ihraç edildiði -eðer sýradan bir manipülasyon deðilse- fazlasýyla abartýlý bir yaklaþým anlamýna geliyor. Zira düzensizlik de en az düzen kadar yapýsal ve kalýcý dinamikler üzerinden ortaya çýkabilecek bir fenomen. Dolayýsýyla, böylesi bir dönüþümün zuhur etmesi kadar, düzen(sizlik) tespiti yapmayý hak edecek düzeyde makul bir ömrünün de olmasý gerekiyor. Eðer bu konuda belli bir ciddiyet düzeyi korunmazsa, her tedhiþ eylemi sonrasý ‘düzensizliðin ihraç edildiði’ yanýlgýsýna düþülmesi normalleþir.
Maalesef bugün baþta Amerika olmak üzere güçlü Batýlý ülkelerin birçoðu, terörizm üzerinden oldukça hýzlý siyasal neticelere ulaþmayý tercih ediyorlar. Bu ise krizin sahici yüzünün masaya yatýrýlmasýný tehir etmelerine yardýmcý oluyor. Batý’nýn konforlu bir alan ve zaman kazandýðýný düþündüðü bu yaklaþým, ironik bir þekilde terörizme de koru(n)ma imkâný saðlýyor. Zira terörizm; mücadele kendisini var eden sorun kaynaðýna yönelmediði sürece, yapýlan müdahalelerin konjonktürel ve orta vadede insan kaynaðýna dolaylý yatýrým olduðunu görüyor.
Amerika ve Avrupa’daki Think-Tank’lerin neredeyse tamamý, akademinin ise kahir ekseriyeti yukarýdaki konforlu yaklaþýmý benimsemiþ durumdalar. Her sene dünyanýn dört bir yanýndan katýlýmcýlarla binlerce çalýþtay, uluslararasý konferans ve yayýn gerçekleþtirip, sürekli ayný neticeyi üretmek büyük bir baþarý ve istikrar olsa gerek. Öyle ki, basit bir tarama ile temel baþlýklarda ayný standart cümlelerin býktýran bir tekrarla nasýl üretildiði görülebilir. Bu durumdan, ‘eleþtirel düþüncenin sonuna gelindiði’ neticesi çýkar mý bilemeyiz. Ancak en az dünyanýn dört bir yanýna musallat olan AVM’lerdeki marka sayýsýný anlamsýzlaþtýran tek tipleþmenin bir benzerinin yaþandýðýný oldukça rahat bir þekilde söylemek mümkün.
Bu konfeksiyon düþünceye göre, farklý aþýrý güruhlar medeni dünyayý nihilist bir þekilde hedef alýyor; dolayýsýyla, bu düþmanlarýn kendilerine ulaþmasýnýn engellenmesi ve olduklarý yerde de imhasý gerekiyor. Küresel bir virüs yazýlýmý ya da bir tür epidemi ile muhatap olmanýn ötesine geçemeyen bu yaklaþým tarzý, ýsrarla sorunun kaynaðýný yok saymaya devam ediyor. Bu denli ýsrarlý bir karartmanýn sebep olduðu siyasal körlüðün orta vadede biteceðine dair herhangi bir iþaret de ortalýkta görünmüyor.
Küresel hegemonik düþünsel paketlemeden baðýmsýz bir þekilde, en azýndan bölgemizdeki krizlerin kaynaðý gün geçtikçe negatif enerjisini çok daha güçlü bir þekilde biriktirmeye devam ediyor. Bu baðlamda, Arap Ýsyanlarý bir asýr sonra ortaya çýkan acemi, apolitik, lidersiz ama heyecanlý bir ‘statükoyu yarma giriþimi’ idi. 2010’da ortaya çýkan bu dalgayý bölgesel statükonun müsaade etmemesi gereken bir hata ve sýzýntý olarak deðerlendirip, Suriye’de bastýrdýklarýný düþünmeleri de yukarýdaki akýl yürütmeye yaslanýyor. Ancak DAÝÞ’le kaos büyütülebilir fakat cari düzen korunamaz. Zaten Esed’den, Mübarek’ten, Sisi’den DAÝÞ’e irtifa kaybetmiþ statükoyu koruma giriþimi bu durumun açýk bir delilidir.
Ezcümle, bölgesel ve küresel düzenin mimarisine bakma ihtiyacý bile hissetmeden terör örgütleri üzerinden sorunlarý yönetme giriþimi, her geçen gün büyük bir felâketi hazýrlamaktadýr. Buna raðmen, mezkûr çaresizlikten çýkýþ da, terörizmle mücadele de elbette mümkün. Ancak bunun asgari þartý; dürüstçe ve özgürce yaþananlar üzerine kafa yorulamýyorsa bile, en azýndan maddi bilgi düzeyinde ayaða düþürmemeye saygý duyulmasýdýr.
