Ekim-kasým aylarý tam da füze bunalýmý mevsimidir... Küba’ya 1962’de Rusya (eski adýyla SSCB) füze koyunca ABD hoplamýþtý. 50 yýl sonra, Türkiye’nin ABD-NATO üzerinden Suriye sýnýrýna füze koyma isteði Rusya’yý hoplattý. Arada tabii ki farklar var.
Küba’ya konan füzeler nükleer baþlýklýydý. Suriye sýnýrýna konacak Patriotlar nükleer deðil. Hatta üzerlerinde öyle dehþetli patlayýcý yok. Onlarýn mahareti, geleni vurup düþürmek. Sapanla kuþ avý gibi.
Küba’ya konan füzeler saldýrý amaçlýydý, Patriotlar savunma amaçlý. Gerçi Moskova, füzelerin -Küba’ya ABD iþgalini önleme ve caydýrýcýlýk- amacý güttüðünü savunur, ama o ortamda nükleer füze, yangýna benzin dökmek demekti.
Küba füze bunalýmýnda NATO sessiz ve kenarda kalmýþtý, bu kez NATO baþrolde. 1962 füze bunalýmý Washington ve Moskova’nýn karþýlýklý geri adým atmasýyla yatýþtý. Washington Türkiye’deki kýsa menzilli nükleer füzeleri çekti, Rusya da Küba’dakileri.
1962’de Türkiye’ye pek fikrini soran olmamýþtý. Bu kez durum çok farklý. 1962 de Türkiye’yi en çok Küba gibi bir Sovyet uydusuyla eþ tutulmak rahatsýz etmiþti... Suriye meselesi Türkiye’nin þahsi meselesi deðil. Ve Türkiye, 1962’nin Türkiyesi de deðil. Ancak Suriye’nin þimdi Küba benzeri bir uydu olduðunu söyleyebiliriz. Rusya, Suriye ile bir uydu daha kaybetmek istemiyor.
Suriye’de direniþçilerin durumuyla ‘Domuzlar Körfezi’ çýkartmasýnýn benzerlikleri aranabilir mi? Yani 1961’de CIA destekli Kübalý rejim karþýtlarýnýn adaya çýkýp, Havana rejimini devirme giriþimi... O çýkartma 3 günde daðýlmýþ, milisler adada köprü baþý tutamamýþ, Küba içinde ayaklanma balatamamýþtý. Baþkan Kennedy, eski yönetimin hediyesi olarak kucaðýnda bulduðu bu harekatta asiler çuvallamaya baþlayýnca hava desteði vermemiþti. O harekatýn artýklarýnýn Kennedy suikasti ile baðlantýsý hâlâ tartýþýlýr.
Suriyeli direniþçilerin halen köprü baþý var. Askeri olarak 1962 Domuzlar Körfezi’nden daha iyi durumdalar. Hava desteði meselesi ise tartýþmalý. Ancak þu durumda Türkiye’den Patriot menzilinde Suriye’nin kuzeyinde fiilen bir uçuþa kapalý bölge oluþacaðýný bir süredir þahsen ifade etmekteydik.
Rusya Bilimler Akademisi’nden Vladmir Kudelov da cumartesi günü Rus medyasýna -Patriot füzeleriyle Kuzey Suriye’de Güvenlik Konseyi es geçilerek 200-250 km eninde bir uçuþa kapalý bölge fiilen kurulur- demiþ... Biz daha çok alanýn derinliði ile ilgilenmiþtik ve 100 km derinliðinde Lazkiye - Ýdlib- Halep’i içine alacak bir kuþaktan söz etmiþtik. Rus analist bölgenin enine odaklanmýþ.
Ayrýca Suriye savaþ uçaklarýna kapanacak bir bölge, direniþçilerin -omuzdan atýlan uçaksavar füze- talebini de gereksiz hale getirecek. ABD-NATO bu füzelerin yanlýþ ellere geçmesini istemiyor ve direniþçilere aðýr silah aktarýlmýyordu. Ancak direniþçilerin -daha fazla silah- talebi sona ermeyecek.
Öte yanda Rusya da 1962 Rusyasý deðil. Suriye krizinin Küba benzeri bir küresel çatýþma riski yaratmadýðýný Moskova biliyor. Hatta Ortadoðu’da ABD etkisi bile gölgelenmiþken Rusya’nýn Þam dýþýndaki etkisi bir masal. Rusya’nýn borusu bir Þam’da bir de Güney Kýbrýs’ta ötüyor.
2012 Suriye sorununun Küba benzeri bir takas anlaþmasýyla çözülmesi hâlâ mümkün. Küba krizi Süpergüçlerin anlaþmasý ile bittiðinde, Castro Havana’da iþbaþýnda kalmýþtý. Bu kez hiçbir durumda Þam’daki rejimin yerinde kalamayacaðý biliniyor. Ayrýca pazarlýk olacaksa bu -Havana’da statükonun korunmasý- deðil, -Þam’daki yeni durumla- ilgili olacak. Bir paralellik de: Küba’da ABD’nin Guantanamo üssü var. Suriye’de Rusya’nýn Tartus üssü.
Ve Küba benzetmesinde ýsrar edeceksek, bu kez ‘Domuzlar Körfezi Çýkartmasýnýn’ baþarý kazanma þansý daha fazla. Ortadoðu’nun çok unsurlu denkleminde Moskova bire-bir pazarlýk konumunda deðil. Soru, Moskova’nýn yeni durumu ne zaman kabulleneceðinde düðümleniyor... Çok oyalanýrsa, pazarlýk masasýna bile oturamayabilir.
twitter.com/selimatalayny
