Uygun diyet kontrolüyle birlikte standardize yaban mersini özütü taþýyan kapsüllerin kullanýmý, diyabet ilaçlarýna fazla ihtiyaç duyulmadan kan þekerinin kontrolünün saðlanabileceðini gösterdi.
Tüm dünyada halk arasýnda bitkisel ürünlerin en yaygýn kullanýldýðý alanlarýn baþýnda tip-2 þeker hastalýðý gelmektedir. Þeker hastalarý, hastalýðýn yol açabileceði önemli saðlýk sorunlarýndan korunmak için sürekli kullanmak zorunda olduklarý ilaçlarýn yerine ya da þeker ilaçlarýnýn etkisini desteklemek üzere yardýmcý olarak bitkisel ürün seçeneklerine ilgi göstermektedir. Yaban mersini (Ýngilizce popüler adý ile Bilberry)’nin antosiyaninler bakýmýndan zengin koyu siyahýmsý renkli meyveleri diðer polifenolik yapýda bileþikler gibi kuvvetli antioksidan etkilidir. Meyveleri yüzlerce yýldýr þeker hastalýðý gibi oksidatif doku hasarýnýn yol açtýðý hastalýklarýn önlenmesi ya da þikayetlerin hafiflemesinde kullanýlmaktadýr. Hatýrlarsanýz, daha önce II. Dünya Savaþý sýrasýnda gece bombardýmanlarýna çýkan müttefik kuvvetleri pilotlarýnýn gece görüþlerini artýrmak için yaban mersini yediklerini yazmýþtým.
YENÝ BÝR ARAÞTIRMA
Ýngiltere’de yapýlan ve sonuçlarý yeni açýklanan bir çalýþmanýn sonuçlarý uygun diyet kontrolü ile birlikte standardize yaban mersini özütü taþýyan kapsüllerin kullanýlmasý ile tip-2 þeker hastalarýnda diyabet ilaçlarýna fazla ihtiyaç duyulmadan kan þekeri kontrolünün saðlanabileceðini gösteriyor.
Bilimsel kriterlere uygun (randomize, çift-körlü, plasebo kontrollü, çapraz-döngülü) olarak tasarlanan klinik çalýþma, 57-67 yaþlarý arasýnda ve fazla kilolu/þiþman (vücut-kitle indeksi 26-34 kg/m2) sekiz tip-2 diyabet hastasýnda yürütülmüþ. Katýlan kiþilerin üç gün süreyle düþük bitkisel içerikli diyet uygulamasý istenmiþ ve bu süredeki besinleri kaydedilmiþ. Ýki gruba ayrýldýktan sonra bir gruba 50 gram taze yaban mersini meyvesine eþdeðer standardize edilmiþ yaban mersini özütü (470 miligram) taþýyan kapsül, diðer gruba ise sadece etkisiz selüloz taþýyan kapsüller (boþ ilaç) verilmiþ. Bu uygulamadan sonra 10-12 saat aç býrakýlan bireylerde oral glikoz testi (aðýzdan þeker yüklemesi) uygulanmýþ. Kiþilerde çeþitli biyokimyasal testler uygulanmýþ. Ýþlem iki haftalýk temizlenme sürecinden sonra çapraz döngülü olarak tekrarlanmýþ. Yani daha önce boþ ilaç verilen gruba yaban mersini özütü, özüt verilen gruba ise boþ ilaç verilerek ölçümler yapýlmýþ.
HER SÝYAH MEYVEYE ÝNANMAYIN
Sonuç olarak yaban mersini özütünün boþ ilaç verilen gruba göre kan þekerini ve plazma insülin seviyesini yüzde 18 oranda düþürdüðü gözlemlenmiþ. Bu etkinin 3 saat sonra en yüksek belirginliðe eriþmesi, etkili bileþenlerin mide-baðýrsak sisteminde bir dönüþüme uðradýktan sonra etkili hale geçtiðini düþündürüyor.
Araþtýrma sonuçlarý, yaban mersini yoðun özütünün sadece tip-2 þeker hastalarýnda deðil, insülin direnci, metabolik sendrom vb. durumlarda da kan þekeri kontrolünün saðlanmasý bakýmýndan yararlý olabileceðini gösteriyor. Bu konuda bir hatýrlatma yapmak isterim. Maalesef benzerliði nedeniyle birçok siyah/kýrmýzý renkli meyve yanlýþlýkla yaban mersini olarak adlandýrýlýyor ve piyasada bu isimlerle satýlýyor. Etkili olabilmesi için doðru ürünün seçilmesi önemli.
