Çörekotu binlerce yýldýr sadece yemeklerimize kattýðý lezzetle deðil, saðlýðýmýza katkýlarý ile de en deðerli bitkilerden biri olarak bilinir. Günümüzde yürütülen bilimsel araþtýrmalar da saðlýðýmýz üzerinde ne derecede etkili olabildiðini ortaya koyuyor. Ben yazýlarýmda ara sýra bu araþtýrmalardan dikkatimi çeken bazý sonuçlarý sizlerle paylaþýrým.
Haþimoto tiroidi ve çörekotu
Haþimoto tiroidi, tiroid bezini etkileyen bir baðýþýklýk sistemi sorunu. Bayanlarda çok yaygýn görülüyor; bayanlarda erkeklere göre görülme sýklýðý on misli daha fazla. Bana en sýk gelen sorulardan biri; “Haþimototirodisorunum var, bitkisel bir öneriniz var mý?” Bilimsel kriterlere uygun (Randomize, çift körlü, plasebo kontrollü) bir çalýþmada 40 Haþimoto hastasý iki gruba ayrýlarak sekiz hafta süreyle bir gruba günde 2 gram taze öðütülmüþ çörekotu, diðer gruba ise etkisiz bir ürün verilmiþ. Süre sonunda etkisiz ürün verilen grup ile karþýlaþtýrýldýðýnda, çörek otu verilen grupta, vücut aðýrlýðýnýn azaldýðý, beden-kitle indeksinin düþtüðü, kalça ve bel çevresinin ölçüsünde azalma saðlandýðý gözlemlenmiþ. Ayrýca yapýlan kan analizinde tiroit stimüle edici hormon (TSH) ve anti-tiroit peroksidaz (anti-TPO) antikor seviyelerinin düþtüðü, buna karþýlýk triiyodotironin (T3) seviyesinin arttýðý tespit edilmiþ.
Diðer taraftan, açlýk ve yað depolanmasýný düzenleyen bir nöropeptit olan nesfatin-1 seviyesinde bir deðiþim gözlenmemiþ. Ancak araþtýrýcýlar yukarýda bahsedilen deðiþimler gözönüne alýndýðýnda nesfatin-1 deriþiminin mutlak bir rolü olduðu görüþünü paylaþmýþlar.
Benzer sonuçlar daha önce deney hayvanlarý üzerinde yürütülen bir çalýþmada da gözlemlenmiþ. Bu etkilerinin çörek otunun oksidatif hasarý önleyici ve baðýþýklýk sistemini düzenleyici özellikleri ile iliþkili olduðu sonucuna varýlmýþ. Çörek otunun TSH hormonunu etkilemeden düþük sevide olan serum triiyodotironin miktarýný yükseltmesi, muhtemelen tiroid bezinin onarýmý ve tiroit hormonunun tekrar sentezlenmeye baþlamasý þeklinde açýklanýyor.
Çörek otu tohumlarýnýn bilinen baþlýca etkili maddesi timokinon; çörek otunun bilinen etkinliklerinde baþ rolü oynuyor. Yürütülen araþtýrmalar iltihap giderici, oksidatif hasarý önleyici (antioksidan), enfeksiyonlara karþý, etkileri bulunduðunu obezite, kanser gibi hastalýklarda önemli etkinliði bulunabildiðini ortaya koyuyor. Timokinonuntiroid hormonlarýný düzenleyici etkisi bulunduðu da bildiriliyor.
Yapýlan çalýþmalar bu etkinin sadece çörek otu tohumu ile sýnýrlý kalmadýðý, soðuk sýkým çörek otu yaðý taþýyan kapsüller ile de saðlanabildiðini ortaya koyuyor.
Sonuç olarak saðlýðýmýzý korumak ve bazý hastalýklarýn tedavisi için çörek otu tohumu ya da yaðýný kürler halinde uygulamak akýlcý bir tercih. Ancak beklenen faydanýn görülebilmesi için kaliteli ve güvenilir marka ürünlerin kullanýlmasý þart.
