Trafik zor ve teknik bir alan, mühendisliði bile var ama yine de sýradan bir vatandaþýn, Ýstanbul trafiðinde araba kullanan, ehliyeti yaklaþýk kýrk senelik bir vatandaþýn da yabana atýlmamasý gerekebilecek gözlemleri var ve bu gözlemleri tüm çýplaklýðýyla dile getirmek kolay deðil ama yine de deneyeceðim.
Ýstanbul trafiði büyük bir sorun ve bu sorunun objektif, dünyanýn her ülkesinde, her metropolünde geçerli olabilecek nedenleri var.
Yollarýn, ana arterlerin hem uzunluk ve geniþlik, hem de kalite açýsýndan yeterli olmayabileceði ihtimali var, ihtimal diyorum zira bu konuda uzman deðilim.
Araç sayýsýnýn, kiþi baþýna araç sayýsýnýn yollarýmýza göre çok fazla olduðu da iddia edilebilir, yine bir yorum yapmayacaðým, tekraren ifade ediyorum, bu konuda uzman deðilim ama saðda solda gözüme çarpan mukayeseli istatistikler Türkiye’de ve Ýstanbul’da kiþi baþýna düþen araba sayýsýnýn aslýnda sanýldýðý, iddia edildiði kadar yüksek olmadýðýný, hatta geliþmiþ Avrupa ülkelerinin çok da gerisinde olduðunu söylüyor.
Þehirde, altyapýsý tam oluþmayan yerlerde büyük iþyerleri açýldýðýný, büyük nüfus çektiðini, bu nedenden de önlenemeyen týkanýklýklar oluþtu denebilir, herhalde haklýdýrlar.
Ama tüm bu haklýlýklar, KANIMCA, ancak kýsmen geçerlidir.
Bendenizin biraz sezgi, biraz yurt dýþýnda çok araba kullanmýþlýk tecrübesi ile vardýðým baþka sonuçlar da var.
Ýfade edilmesi çok kolay olmayan saptamalarým da bunlar.
Bugün, Bayram týkanýklýðýnýýn en yoðun yaþandýðý, ülkenin Baþbakanýnýn dahi bu konuda kendini açýklama yapmak zorunda hissettiði bir ortamda, bendenizin de birilerini kýzdýrma ihtimalini küçümsemediðim ama ispat edemeyeceðim bir varsayýmým mevcut.
Ýstanbul’un mevcut yollarýna, araç sayýsýna, kiþi baþýna düþen araç oranýna hiç dokunmayalým, her þey sabit kalsýn, iktisatçýlar “ceteris paribus” diyorlar, ama þehirdeki tüm araç kullanýcýlarýný, bir sihirle, bir marifetle, bir hokkabazlýkla alman ya da isveçli araba sürücüleriyle deðiþtirelim, göreceksiniz, yollar muhtemelen sekiz þeritli gibi akmasa da, trafik bugünkünden çok daha hýzlý ve rahat akacaktýr, çýldýrtýcý týkanýklýklar yaþanmayacaktýr, biliyorum bunu söylemek kolay deðil ama gerçek büyük ölçüde böyle.
Dünyanýn hiçbir ülkesinde trafik týkandýðýnda sürücüler bizde olduðu gibi her on saniyede, “tabiat, pardon türkiyeliler boþluktan korkar” prensibiyle þerit deðiþtirmemektedirler çünkü almanlar, isveçliler trafik týkanýklýðýnýn en büyük nedenlerinin baþýnda þerit deðiþtirmek olduðunu bilmektedirler, bu batý ülkelerinin hiçbirinde “Napolyon Avrupa’nýn kaderini deðiþtirdi ama bilmem ne marka arabayla þerit deðiþtiremedi” gibi reklamlar yoktur.
Adam gibi hiçbir ülkede, trafik týkanýklýðýnýn düzeyi ne olursa olsun, sürücüler kurtarma þeritlerine girmemektedirler, o þeritte bir ambulansýn, bir itfaiye aracýnýn gidebileceðini düþünmektedirler, kimse alýnmasýn, bir sürücünün yapabileceði en aþaðýlýk iþ, iþine geç kaldýðý için, kurtarma þeridini kullanmasýdýr.
Herkesin, evet herkesin kurallara tam uyduðu bir þehirde, bir tek siz, kurallarý aþarak, mesela kurtarma þeridini kullanarak araba sürerseniz, kazançlý çýkarsýnýz, herkesten önce iþinize gidersiniz, bu kesindir ama herkesin þehirde kurallarý ihlal ettiði bir trafikte kimsenin iþine, evine, sevdiðine zamanýnda gidemeyeceði de kesindir, akýllý insanlarýn toplumunda bunu herkes bilir, akýlsýz insanlar toplumunda ise ýsrarla kural atlayarak öne çýkmaya çalýþýlýr ama bu imkansýzdýr.
Son olarak þunu da belirteyim, hiçbir Avrupa kentinde kurtarma þeridinden mavi ýþýklarý açarak, kurbaða sesi çýkararak giden normal plakalý resmi araba görmedim, kimse de göremez, çok merak ediyorum, kimdir bu “yüksek karakterli” devletlüler?
Ayrýca resmi plakalý arabalarýn, ambulans ve itfaiye dýþýnda, “sözde geçiþ üstünlüðü” olan tek ülke de, Orta Afrika Cumhuriyeti, vs. dýþýnda, herhalde burasýdýr.
Hýzlý gidelim diye ambulanslarýn peþine takýlýnan, öndeki araca sürekli ve hafifçe toslanan, kenara çekmeden bir çizik için bir saat trafiðin iðfal edildiði baþka ülke de muhtemelen yoktur.
Ýstanbul trafiðinin týkanmasýndan yollardan, araba çokluðundan ziyade, biz sürücüler sorumluyuz, bunu iyi görelim.
